רַבָּן גַּמְלִיאֵל הָיָה אומֵר: כָּל שֶׁלּא אָמַר שְׁלשָׁה דְּבָרִים אֵלּוּ בַּפֶּסַח, לא יָצָא יְדֵי חובָתו
Ieder die niet over deze 3 onderwerpen heeft gesproken heeft zijn plicht niet voldaan
Waarom staat dit hier en niet meteen na de misjna die ons leert dat we de uittocht ook in de avonden moeten herinneren?
Later op de avond zeggen we in het gebed “nishmat’ dat al was onze mond vol met gezang als de zee met water …. Dan nog kunnen wij U niet danken zelfs voor één van de vele goedheden die U verricht heeft.
Nu dat we net gelezen hebben over al de wonderen en we hebben gezegd dat al achat kamma wekamma we G-d moeten danken, zouden we kunnen denken dat het beter is onze mond dicht te houden omdat we anders te kort doen in onze dank.
Daarom herinnerd de Hagada ons er nu aan dat men tenminste over deze drie onderwerpen moet spreken.
(Geoelat Avraham)
פֶּסַח, מַצָה, וּמָרור
Pesach Matza en Maror
Bescheidenheid is heel belangrijk. Zo staat er over dat zonden worden vergeven.
Het woord Awon (zonde) heeft dezelfde letters als het woord anaw. (bescheiden persoon)
De getal waarde van de eerste letters van de woorden Pesach Matzah en Maror (126) is dezelfde als die van Anaw.
(Batee Hanefesj)
Pesach en Matza herdenken de bevrijding. Waarom eten we ook Maror ter herdenking aan de zware tijden die daaraan vooraf zijn gegaan?
Een van de Joodse kenmerken is dat we medelijden hebben met mensen die het moeilijk hebben. Alleen mee feesten als het goed gaat maar niet mee leven als het wat minder goed gaat is geen joodse manier van leven.
(Ma’adanee Melech)
Pesach - Omdat hij over de Joodse huizen heen sprong.
Dit slaat op de laatste plaag waar de eerstgeborenen dood gingen.
Maar we zijn bij alle plagen overgeslagen! Waarom noemen we het dan juist hier?
De Maharal legt het als volgt uit:
Alle plagen werden door een engel uitgevoerd.
Hashem verhief ons dan boven het nivo van een engel en zo bleven wij ongedeerd.
Maar de laatste plaag werd door Hashem zelf gedaan. Om ons daarvan te beschermen heeft Hij ons als het ware in zichzelf opgenomen op een spiritueel nivo dat nog hoger is dan dat waarmee hij de Egyptenaren strafte.
Dat is iets waar we met ons verstand niet bij kunnen maar van inzien dat het iets heel bijzonders is.
Dat vieren we elk jaar weer omdat elk jaar Pesach we weer op dat zelfde nivo staan.
מַצָּה זו
De getallenwaarde van Matza zoe – Deze matza- is hetzelfde als Pesach.
Beide zijn:148.
(Rokeach)
מַצָּה זו שאנו אוכְלִים, עַל שׁוּם מה
Deze Matza die we eten, waarom doen we dat?
De matza die we eten, waarom doen we dat?
Dit is de joodse manier. Eerst doen, dan vragen, Na’aseh wenisjma.
(Maharam Lublin)
Hoe kunnen we de Mitswot goed vervullen zoals het hoort? Dat kan heel moeilijk zijn!
Het antwoord: net zoals de Matza die ze toen in de woestijn hadden. Die werd in de woestijnhitte op hun schouders mee gedragen. Die waren ook niet in een steriele bakkerij gebakken. Daarvan leren we dat zonder hulp van bovenaf, we de Mitswot niet zelf volledig kunnen vervullen. Maar net zoals G-d daar hielp en in de Tora getuigt dat het wel degelijk kosjere matzes waren, zo ook helpt Hij ons met het vervullen van alle Mitswot, zolang wij ons best maar doen.
(Ma’or Wasjemesj)
מָרור זֶה שֶׁאָנוּ אוכְלִים, עַל שׁוּם מה? עַל שׁוּם שֶׁמֵּרְרוּ הַמִּצְרִים
Maror vanwege de bittere tijden
Toen de koning dood ging kwam er een nieuwe koning.
Rasji: nieuwe gezerot (zware wetten).
Aan alles raakt men gewend. Ook aan ballingschap, ook aan slavernij.Omdat het de bedoeling was dat het juist heel zwaar zou zijn, kwamen er steeds weer nieuwe gezerot.
(Keren Ledavid)
מֶלֶךְ מַלְכֵי הַמְּלָכִים
Koning van de Koning der Koningen
Koningen hier op aarde.
Koningen van de koningen zijn de engelen die in de hemel de aardse koningen regeren.
Daarboven staat een koning en dat is G-d zelf
(Likoete Tora)