יָכול מֵראשׁ חודֶשׁ
Wij lezen dit stukje meestal als vraag en antwoord.
Maar we kunnen het ook lezen zonder vraag tekens.
Vanaf het begin van de maand zijn er mensen die de heiligheid van Pesach al kunnen aanvoelen.
Ben je dat echter niet en ben je op het niveau van ‘talmoed lomar’, je moet jezelf leren erover te spreken, dan zal je het alleen op die dag zelf voelen.
En ook op de dag van Pesach zijn er twee niveaus. Er zijn er die het al overdag aanvoelen tijdens de tijd dat het Pesach offer gebracht werd. Als je daar ook alleen maar op het talmoed lomar niveau zit, dan zal je in ieder geval wel Pesach voelen als de Matza en Maror voor je liggen.
(Shaar Jissachar)
יָכול מֵראשׁ חודֶשׁ
Ik zou kunnen denken van het begin van de nieuwe maand.
Maar, nee, het moet vanaf die dag.
Moet dat dan overdag?
Nee, het moet als er Matza en Maror voor je ligt.
Ik zou kunnen denken dat ik pas G-d hoef te gaan dienen als ik nieuw verschoond hart van Hem krijg.
Maar, nee, het moet nu al, ook al hebben we nog steeds goede en kwade nijgingen in ons.
Moet ik dan wachten tot ik alleen nog maar dingen doe die ‘dag’ heten? Alleen maar lichtgevende, goede daden?
Nee, het moet nu al met zowel de Matza en de bittere Maror. Ook als we nog af en toe dingen doen die niet mogen, kunnen we de moed niet opgeven en hebben we de plicht G-d te dienen zo goed als we in onze huidige situatie kunnen.
(Zera Kodesj)
בַּעֲבוּר זֶה לא אָמַרְתִּי, אֶלָא בְּשָׁעָה שֶׁיֵשׁ מַצָה וּמָרור מֻנָּחִים לְפָנֶיך
Vanwege 'dit' Alleen als er Matza en Maror voor je liggen
Hoewel we in Egypte op heel laag spiritueel niveau verkeerden zijn we toch bevrijd doordat G-d alvast vooruit keek naar alle Mitswot die we in de toekomst zouden vervullen. Daarom wijzen we naar de Matza en Maror die we nu op tafel hebben liggen en zeggen daarbij terecht dat we door deze Mitswot van vanavond, toentertijd bevrijd zijn geworden
(Bat Ayin)
בַּיום הַהוּא. בַּעֲבוּר זֶה
Op die dag – Vanwege dit
Als die woorden ‘op die dag’ er niet hadden gestaan en er had gestaan “Zeg tegen je kind vanwege dit..” dan zouden we niet eerst denken dat we misschien al de dag voor Pesach de Hagadah moeten lezen. Nu dat het er wel staat maakt het alles alleen maar ingewikkelder.
Waar hebben we die woorden eigenlijk voor nodig?
Het Pesach offer wordt de dag voor Pesach geslacht. Het hele joodse volk was daar aanwezig en het was een enorme drukte. Als je zoon dan vraagt ‘op die dag’: “Wat is dit?” dan hoef je hem niet meteen alles te vertellen maar kan je hem zeggen dat je het zal uitleggen bij het avondmaal als de Matza en Maror op tafel liggen.
(Sjnee Loechot Habriet)