Profthásei

Een kind dat in onze tijd geboren wordt, lijkt op een schildpad die Achilles moet inhalen!

Profthásei (προφθάσει)

Elk kind moet, wat zijn culturele ontwikkeling betreft, van nul beginnen. “From scratch” … zoals ze in het Engels zeggen. Borelingen moeten een steeds grotere inhaalbeweging maken om later volwaardig te kunnen deelnemen aan onze snel evoluerende maatschappij. Dat bedoelen we nu met “proftásei”, het Griekse woord voor “inhalen”. (catch up)

Hoe ver de wiskunde ook zal evolueren, we zullen altijd met de grondbeginselen van één of ander talstelsel moeten beginnen en principes en wetten van de fysica moeten verworven zijn, om hogere processen te begrijpen. Je kunt geen taal leren zonder tekens, klanken en woorden te kennen en je hebt geen idee van geschiedenis als je niet weet hoe het allemaal begon.

Je begrijpt het al, hoe verder de menselijke kennis evolueert, hoe groter de inhaalbeweging wordt. We staan er niet bij stil maar profthásei is een probleem en het wordt steeds groter. Wetenschap en techniek evolueren zo snel dat er al lang geen “homo universalis” meer bestaat. Daar bedoelen we mee: een persoon die een volledig overzicht had van zo goed als alle menselijke kennis die op dat moment verworven was. Leonardo Da Vinci was zo nog iemand. Geen enkele discipline had geheimen voor hem. Hij was architect, uitvinder, ingenieur, filosoof, natuurkundige, scheikundige, anatomist, beeldhouwer, schrijver, schilder en componist. Hij bedacht dingen waar we nu nog versteld van staan. Leonardo leefde echter 500 jaar geleden!

Nu, vijf eeuwen later, is onze kennis zo uitgebreid dat de inhaalbeweging steeds moeilijker wordt. Een stevige, algemene basisopleiding is en blijft onontbeerlijk voor iedereen maar daarna wordt het kiezen. Het is ook duidelijk dat niet iedereen even ver gaat geraken. Dat is ook niet nodig maar degenen die het kunnen, moeten wel de kans krijgen om expert te worden in hun domein. Dat is van levensbelang voor de wetenschap.
Bepaalde onderwijskundigen hebben dit blijkbaar niet goed begrepen. Vanuit de (wereld)vreemde overtuiging dat iedereen alles aan kan (egalitarisme) en dat kinderen zelf wel weten wat goed voor hen is (ontspannen opvoeden), pleiten ze er voor leerlingen zolang mogelijk een (grotendeels) gemeenschappelijk leerpakket aan te bieden, liefst zelfgestuurd.

Wie over een klein beetje gezond verstand beschikt, begrijpt dat dit verkeerd gaat aflopen.

J.V.