Embedded Files
ظاهر لطيف كريم
کۆلێجی زمان، زانکۆی سلێمانی
DOI: https://doi.org/10.17656/jzs.10047
خۆ ئەگەر لای کلاسیکی یەکان، سروشت و ئافرەت دوو بابەتی جیاواز بن (١) ئەوا لای ڕٶمانسی یەکان هەردوکیان تەواو کەری یەکن (٢) بەمانایەکی تر، پەیوەندی سرشت و ئافرەت لای کلاسیکی یەکان، پەیوەندی یەکی مادی یە، بەڵام ڕۆمانسی یەکان لە فەلسەفە کانیاندا وای بۆچوون کە مرۆڤ بچوککەرەوەی سروشتە و هەردووکیان لە پێناو مرۆڤایەتیدا کار دەکە. سروشت، هەمیشەکات، مەڵبەندی بیرکردنەوەی بووە بۆ دەست نیشان کردنی گەردون و دروستەرەکەی.. بەم پێ یە سروشت ژیانە، مردنە، زیندو بونەوەیە و هێزێکی لە بن نەهاتوی دروست کەری ئەم گەردونەیە کە هەر دەم هەوڵی ئەوەی داوە کە زاڵ بێت بە سەر هێزی مرۆڤی ئاسای دا (٣) بەم پێ یە، ڕۆمانسی یەکان ئەوەیان ئاشکرا کرد کە سروشت کەرەستەیەکی بە نرخی هونەر و مرۆڤە.. لە بەر ئەوەی ڕۆمانسی یەکان توانیویانە جوڵەیەک بە سروشت بدەن هەر وەك ئەوەی بەشێک بیت لە سروشت، بەهەستێکی ڕاستەقینەو حەماسێکی پیرۆزەوە بەشداری سروشت دەکات بۆ هەڵبژاردنی هونەر و ئەندیشە و ، سۆز و خۆشەویستی.ڕۆمانسی یەکان لە کاتێکدا بە سروشت دا هەڵدەدەن و دەچنە ناو جیهانی سروشتەوە، بەبینین کە جولەیەک دروست دەکەن لە پێناوی ئاوێتە کردن بە ژیانی خەڵکی بەتایبەتی ئافرەت کە بەشێکی گرنگ و سەرەکی ژیانی کۆمەڵە بە شێوەیەکی گشتی و شاعیرە ڕۆمانسی یەکانە بە شێوەیەکی تایبەتی.. (٥) کەواتە ئامانجی ڕۆمانسی یەکان دووشتی سەرەکین یەکەمیان هونەر دوهەمیان مرۆڤایەتی کە بە هەر دووکان، لەڕێگەی ئەندێشە و سۆز و دەرونەوە جوانترین وێنەی هونەری و نمونەیی دەنەخشێنن.. وە جوانترین وێنەی سروشتیش ئافرەتە.. (٦)
لەم لێکۆڵینەوەیەماند، دوو نمونەی شیعری مامۆستا )عبداللە گۆران) هەڵدەبژێرین و لەسەر ڕۆشنای ناو نیشانی با سەکەمان لێی دەکۆڵینەوە لە هەردوو شیعرەکەدا ئافرەت و جوانی ڕەوتێکی جوان- خۆمان لەبەردەم دوو تابلۆی سەرەکی دا دەبینینەوە کە بەهەدووکیان جولەیەکی قورس و گران بەهایان دروست کردووە و شاعیریان هێناوەتە سەما وەك سەماکانی (جلال الدین ڕۆمی) کە باوەڕی بە هێزی جولەی سوڕەوەی گەردون و عیشقی خوای هەبو.(٧)
سەرچاوەکان:
١-إبن عربي حیاتە و مذهبە: أسین بلاثیوثي، ترجمة _ عبدالرحمن بدوي/ دار القلم/ بیروت لبنان ١٩٧٩.
٢- تأریخ الأدب العربي _ حنا الفاخوري، الطبعة السادسة لبنان.
٣- التصوف جدلية و انتماء: أحمد علي حسن/ منشورات إتحاد الکتاب العرب ١٩٩٠.
٤- چوارینەکانی خەیام. وەرگێڕانی أحمد شالی، وەزارەتی ڕۆشنبیری هەرێمی کوردستان/ چاپی یەکەم ١٩٩٩.
٥- حقائق عن التصوف: الشيخ عبد القادر عیس/ مطبعة النواعیر/ العراق الطبعة الخامسة ١٩٩٢.
٦- دراسات في الادب المقارن: محمد عبد المنعم خفاجي/ الطبعة الاولی/ دار الطباعة المحمدية، القارة.
٧- دیوان إبن الفارض: الدکتور إبراهیم السامرائي، دار الفکر للنشر/ عمان، الأردن ١٩٨٥.
٨- دیوانی گۆران کۆکردنەوەی ، محمدی مەلا کریم، چاپخانەی کۆڕی زانیاری عێراق/ بەغداد/ ١٩٨٠.
٩- الشعر الصوفي: عدنان حسین العوادي، دار الشٶون الثقافة العامة/ بغداد بدون التأریخ.
١٠- عوارف المعارف، عبد القاهر السهروردي، دار الکتاب العرب/ بیروت.
١١- ما هو التصوف، الشیخ أمین علاء الدین النقشبندي، الدار العربية/ بغداد ١٩٨٨.
١٢- موسوعة المصطلح النقدي - المجلد الاولی، ترجمة د.عبد الواحد لٶلٶة/ دار الرشید/ العراق ١٩٨٢.
١٣- نالەی جودای: هیمن/ چاپخانەی علا - بغداد ١٩٧٩.
14- The literature of England. Volume 3, George K. A, William E. Bukler, Mary H. Veeder Scott, Foresman & Company 1979.
15-Brighter English, C. E. Eckersley Darien Press, Edinburgh 1945.
16- Short history of English Literature, Rober Barnard, 1978 Britain.
Page updated
Report abuse