Voorblad > Persoonlijke voornaamwoorden > Onderwerpsvormen > Twee onderwerpsvormen als onderwerp
Persoonlijke voornaamwoorden in de onderwerpsvorm die deel uitmaken van een onderwerpvormende woordgroep hebben niet de grammaticale functie van een onderwerp. De onderwerpvormende woordgroep heeft de grammaticale functie van het onderwerp. In de volgende voorbeelden bestaat de onderwerpvormende woordgroep uit twee onderwerpsvormen en het nevenschikkende voegwoord en /ɛn/.
In deze zinsbouw worden primaire onderwerpsvormen van de persoonlijke voornaamwoorden in de onderwerpsvormen gebruikt.
De twee onderwerpsvormen vormen uiteindelijk samen één grammaticale persoon in het meervoud en de persoonsvorm is congruent aan het rangtelwoord van deze grammaticale persoon, respectievelijk de 1ste, 2de en 3de persoon meervoud.
In de voorbeeldzinnen gebruik ik het werkwoord gaon (gaan) om de congruente persoonsvorm aan te geven.
Vervoeging van het werkwoord gaon in het Kinroois:
1ste meervoud: gaon
2de meervoud: gaotj
3de meervoud: gaon
Vervoeging van het werkwoord gaan in het Nederlands:
1ste meervoud: gaan
2de meervoud: gaan
3de meervoud: gaan
Het valt op dat het Nederlands voor de tweede persoon meervoud de vervoegde vorm gaan heeft. Dat komt omdat het Nederlands door Hollandse invloed tegenwoordig jullie heeft als onderwerpsvorm. Jullie is als volgt in de volgende vereenvoudigde voorstelling ontstaan uit gij-lieden > jij-lui > jullie. De onderwerpsvorm voor de tweede persoon meervoud gij, zoals die voorkomt in het Kinroois, is ouder. Gij en jullie hebben respectievelijk de volgende congruente persoonsvormen:
gij gaat < > jullie gaan
Na het gelijkteken (=) volgt de som van het collectieve onderwerp.
1ste persoon meervoud:
ich en dich gaon* = wae gaon
ziej (enkelvoud) en ich gaon = wae gaon
het /hɛt/ en ich gaon = wae gaon
hae en ich gaon = wae goan
gae en ich gaon = wae gaon
gae en ich gaon = wae gaon
gae (= groep 1) en wae (= groep 2) gaon = wae gaon
ziej (meervoud) en ich gaon = wae gaon
ziej (meervoud) en wae gaon = wae gaon
(*Eerst ich en dan de ander in de zinsbouw wordt niet als onbeleefd beschouwd in het Kinroois.)
2de meervoud:
hae en gae gaotj = gae gaotj
hae en gae gaotj = gae gaotj
gae (hoofs) en gae (hoofs) gaotj = gae gaotj
dich en gae (hoofs) gaotj = gae goatj ("Dich en gae gaotj mörge same nao den dokter.")
dich en dich gaotj = gae gaotj. De mate van voorkomen van deze formulering is bijzonder laag. Men zal hier eerder zeggen: "Dich en dich, gae goatj nao ..."
gae (= groep 1) en ziej (= groep 2) gaotj = gae gaotj
gae (= groep 1) en gae (= groep 2) gaotj = gae gaotj
3de meervoud:
hae en ziej (meervoud) gaon = ziej gaon
ziej (enkelvoud) en hae gaon = ziej gaon
ziej (enkelvoud) en ziej (enkelvoud) gaon = ziej gaon
ziej (= groep 1) en ziej (= groep 2) = ziej gaon
Weetje:
De volgende formuleringen kennen een grotere mate van voorkomen:
"wae twieë gaon ..." (wij twee gaan ...)
"gae twieë gaotj ..." (gij twee gaat ...)
"ziej twieë gaon ..." (zij twee gaan ...)
"wae ónger ós driej gaon" (wij onder ons drie gaan ...)