हिंदी -कुमाउंनी-गढ़वाली-ENG-1
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
हम लोग प्रार्थना कार रहे हैं
हम पराथना करणयाँ
हम परार्थना करणा छंवां
We are praying
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
तुम लोग क्या कर रहे हो?
तुम के करणौ छा ?
तुम क्या करणा छंवां ?
what are you doing?
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
कुछ व्यक्ति गाना गा रहे थे
क्वे जणी गीत गाणई
कुछ लोक गीत गाणा छया / कुछ लोक गाणा गाणा छया
Some people were singing songs
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
मै जाता हूं . वह जाता है
मै जां . ऊ जां
मि जाणु छौं . वु जाणु छ/ वु जाणु च / वु जाणु छौ (विछ्ला ढाञगु में - मि जाणु ह )
I go He goes
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
तुम जाते हो . वे जाते हैं .
तुम जांछा. ऊ जानी
तुम जाणा छंवां (आदर सूचक) , तू जाणि छे (प्रेम सूचक ) . वु/वो जाणा छन
You go. They go.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
वह जाती है
ऊ जैञ
वा जाणि च /छ
She Goes
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
वे स्त्रियाँ जाती हैं
ऊन श्यैणी जानी
वु /वो जनानी जाणा छन
Those women go
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
लड़की घर से आई है
चेली घर बे ऐ
नौनि /लौडि ड्यार बिटेन ऐ
Girl has come from home
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
लडकियाँ पढनी गयी हैं
चेलीं पड़णहूँ गेईं
नौनि /लौडि पड़ना जयां छन
Girls have been read
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
जैसे ही हम स्टेशन पर पहुँचे, ट्रेन रवाना हो गई
जनि हम स्टेशन पौंछा , तनी रेलगाड़ी छुटि ग्या
As soon as we reached the station,the train left
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
हिंदी -जब घंटी बजी तो हम स्कूल पहुंचे थे।
गढ़वाली-जनि हम स्कूल पौंछा, तनि घण्टी बाजि ग्या।
We had scarcely reached the school when the bell rang .
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
बारिश शुरू होने पर उन्होंने मुश्किल से अपना घर छोड़ा था।
जनि वेंन वेकु घौर छ्वाड , तनि बरखा पोड़ण बटि ग्या।
He had hardly left his house when it started raining.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
जब तक आप तेजी से नहीं दौड़ेंगे, आप ट्रेन को पकड़ नहीं पाएंगे।
अगर तुम तेज नि चल ला, त तुम रेल गाडी नि पकड़ी सकदा।
Unless you run fast, you will not be able to catch the train.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
कृपया मेरे लौटने तक प्रतीक्षा करें।
कृपा कैरी म्यारु जग्वाल कर्याँ , जब तक मि लौटि नि आन्दु।
Please wait for me until I return .
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
जब तक मैं यहां हूं आपको किसी भी चीज की चिंता करने की जरूरत नहीं है।
जब तक मि यख छौं, तुम तै क्वी चिंता करणा जर्वत नीच।
As long as I am here you needn't worry about any thing.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
हालांकि वह गरीब है, वह ईमानदार है।
वु गरीब जरूर च, पर ईमानदार च।
Although he is poor, he is honest .
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
जहां तक मुझे याद है, वह कल यहां था।
जख तक मीथै याद च , वु ब्याली यख छै।
As far as I remember, he was here yesterday.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
लीक होने से पहले छत की मरम्मत करवाएं।
छत लीक हूँण से पैलि बणा द्या / रिपेयर कै द्या।
Get the roof repaired before it should leak.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
वह कॉपी के बजाय असफल हो जाएगा।
वु फेल व्हे जालु , पर नक़ल नि कारु।
He would rather fail than copy.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
राज्य के मुख्यमंत्री से कम किसी व्यक्ति ने राष्ट्रीय ध्वज नहीं फहराया।
राज्य का मुख्या मंत्री से कै छोटु मनिखि ल देश झण्डा नि फैराई।
Not less a person than the Chief minister of the state hoisted the National Flag .
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
वह इतना बीमार है कि वह अपने बिस्तर से उठ नहीं सकता है।
वु इतना बीमार च कि खटला बटी उठी नि सकदु।
He is so ill that he cannot rise from his bed.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
वह कड़ी मेहनत करता है ताकि वह पुरस्कार जीत सके।
वु इतना मेहनत करद कि इनाम जीति सकद।
-He works hard so that he may win a prize .
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
जितना अधिक आप यह ठंडा होता है।
जतना ऐंच तुम चढिला , उतना ज्यादा ठण्डु लगलु।
The higher you go the colder it is.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
या तो आप या आपके भाई दोषी हैं।
तुम या तुमरु भाई दोषी च।
Either you or your brother is guilty.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
वह चलने के लिए बहुत कमजोर है।
व चलना का वास्ता भौत कमजोर च।
She is too weak to walk.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
वह इतनी कमजोर है कि वह चल नहीं सकती।
व इतना कमजोर च कि चैली नि सकदी।
She is so weak that she can not walk .
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
मैं न केवल अंग्रेजी बल्कि गढ़वाली का भी अध्ययन करता हूं।
मि केवल अंग्रेजी ही नि सिखदु, बल्कि गढ़वाली भी सिखदु।
I study not only English but Garhwali also .
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
हम 20 जून को मुंबई के लिए रवाना हुए।
हमें बॉम्बे कु २० जून कु पैंटी गया छाई
We left for Mumbai on 20th June.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
इस पार्क में न तो समीर और न ही उसका भाई खेलता है।
न त समीर अर न ही वेकु भाई ये पार्क म खेल्दी।
Neither Samir nor his brother plays in this park.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
आप साढ़े तीन बजे आ गए।
तुम साड़ी तीन बजी अवा
You came at half past three.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
वह तीन दिनों में अपना पत्र प्राप्त करेगा
वीं तै वेकी चिठ्ठी तीन दिन म मीलि जा लि
He will receive his letter in three days
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
दुकान सुबह 9 बजे से शाम 8 बजे तक खुली रहती है
दुकनि ९ बजी फजल बटी ,राति आठ बजी तक खुला रैंदी।
The shop remains open from 9.00 AM to 8.00 PM
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
आपको तीन दिनों में उसका पत्र प्राप्त होगा।
तुम तै वेकी चिठ्ठी तीन दिंना अंदर मीली जाली।
You will receive his letter with in three days.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
वह कल शाम 5.00 बजे तक यहां थीं।
ब्याली यख पांच बजी तक छै।
She was here till 5.00 PM yesterday.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
लड़के रोज एक घंटे खेलते हैं।
गढ़वालीनौना रोज एक घंटा खेल्दी।
The boys play every day for one hour.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
वह कल से यहां रह रहा है।
वु यख ब्याली बटी रेणु छै।
He has been staying here since yesterday.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
वह 1999 से यहां रह रही है।
व यख 1999 बाटी रैन्दी।
She has been living here since 1999.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
मैं उसे पहले ही लिख चुका हूं।
मिन वेकु पैली लेखी याल।
I have already written to him.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
आप कब से गढ़वाली सीख रहे हैं।
तुम कतना साल बटि गढ़वाली सिखणा छा.
How long have you been learning Garhwali.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
वह अभी तक नहीं आई है।
व अभी तक नि आई।
She has not come yet.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
शो शुरू होने वाला है।
शो शुरू हूणु वलु च।
The show is about to start.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
मैं अपना काम कल तक पूरा कर लूंगा।
मिल अप्डू काम भोल / परबा तक खत्म कई दीण।
I shall finish my work by tomorrow.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
वह लगभग चार घंटे में अपना काम पूरा कर लेंगे।
वु अप्डू काम चार घंटा म खत्म कई दयालु।
He will finish his work in about four hours.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
मैं लगभग तीन बजे पहुँच गया।
मी वख करीब तीन बजी पौछुलु।
I reached there around three O' clock.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
जब राधा आई तो माधव वहां से चला गया।
राज राधा आ ग्या , तब माधव गाई।
When Radha came, Madhav left.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
मैं अगले महीने उनसे मिलूंगा।
मि वे तै अगिल मैना मिलु लू।
I will meet him next month.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
स्वादिष्ट खाना आपने बहुत स्वादिष्ट बनाया
स्वादि: तुमले भौत स्वादि खानो बनाछ
स्वादी: खाणा भौत स्वादी बणे आपण
Tasty you made very Tasty food
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
स्वाद रहित: आज का खाना स्वाद रहित है
आजो को खानो बेस्वाद छ
निस्वादी : आज कू खाणा निस्वादी च
Not Tasty: Today food is not tasty Or today there is no taste in food
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
मिर्ची होना : मुझे मिर्ची वाला साग बहुत पसंद है
डाऐलो / खुरश्यानी वाल / डा वाल : डाऐलो साग मैंस भौत पसंद छ
मरच्याणा : मरच्याणा साग मीते भौत पसंद च
Spicy /hot : I like spicy/hot curry
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
मीठा: खाना खाने के बाद मीठा खाना चाहिए
मीठो : खाना खाय बाद मीठो खान चैं
मिठठू : खाणा खाणू क बाद मिठ्ठू खाण चैयंदू
Sweet: After food we must eat some sweet.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
नमक होना / बहुत नमक होना : आज दाल में नमक बहुत है / आज दाल में बहुत नमक डाल कर बनाई
नून ज्याद / झिक नून छ / नून को काल : आज दाल में नून ज्याद छ / आज दाल झिक नून हालि बेर बनैई / आज दाल नून को काल बना राखौ
लूण्या / लूणकटो : आज दाल लूण्या च / आज दाल क्या लूणकट बणेई
Salty / Over salty : Today daal is salty /today you added over salt in dal
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
अधिक मीठा
झिक मीठो
चस मिठ्ठू
over sweet
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
कम मीठा
निमखनी मिठ्ठू
कम मीठो
less sweet
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
बिना नमक: सब्जी बिना नमक के है आज / सब्जी में नमक नहीं है
अलनो/ बिन नून को : साग अलनो छ आज / साग में नमक न्हातिन
अलूण : सब्जी अलूण च आज
Without salt: Today vegetable is without salt
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
खट्टा: कड़ी का स्वाद खट्टा है आज
खट्टो/चुकीलो : झोली(कढ़ी/पल्यौ) को स्वाद खट्टो/चुकीलो छ आज
कड़ी कू स्वाद खट्टू च आज
sour: kadi is sour in taste today.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
जला हुआ : कद्दू की सब्जी जले हुए की गंध आ रही है
जलैणी: कदुआ क साग में जलैणी ऐ रै छि
जल्याण: कद्दू क बुझ्झी मा जल्याण आणी च
burnt: pumpkin veg is giving burnt smell today
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
खट्टे का स्वाद / गंध
खट्टैन (चुकिलो)
खटाण
smell of sour
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
छांछ की गंध
छछ्यैनी
छछ्याण
smell of buttermilk
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
दही का स्वाद / गंध
दऐनो
देयाण
smell of yogurt
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
धनिये की गंध
धन्यैनी
धनयाण
smell of coriander
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
इमली का स्वाद
इम्ल्यैनो
इम्लयाण
smell of tamarind
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
मसाले जलने से गले में होनी वाली खीच खीच
खोकैन
खिखराण [
bad small of burnt spicy affecting throat
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
भुने हुई दालो की गंध
निकि खुसबू
कुमराण
smell of roasted pulse
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
न खट्टा न मीठा – बेस्वादी
पनैन
तरतरो
neither sweet or sour
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
खाने में पूरी तरह न पके हुए तेल की गंध
तेलैन
तेलाण
the smell of half cooked oil in food
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
प्याज की गंध
प्याजैन
पिराण
bad smell of onion
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
खाने में अधिक घी की गंध
घियैन
घियाण
smell of more Ghee in food]
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
खाने में गंध आना
बासैन
बस्याण
bad smell in cooked food ]
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
गरम खाना बहुत गरम है खाया नही जा रहा
तात्तो : खानो भौत तात्तो छ नी खायीन् र्यो
तातो: खाणा तातु च , नी ख़येणू च
Hot: food is too hot, not able to eat
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
ठंडा : खाना ठंडा हो गया है
ठंडो : खानो ठंडो है ग्यो छ
ठंडो: खाणा ठंडो हवे ग्याई
cold: food got cold today
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
दांत सुन्न होना : आज दही इतनी खट्टी है कि मेरे दांत सुेन्न हो गए
कुणी ग्यान : दै इतुक चुकिल थ्यो कि म्यार दांत कुणी ग्या
दांत सिल्याण: आज देह इथुक खट्टी च कि म्यार दांत सिले गी
teeth become senseless: Today the curd is so sour that my teeth became senseless
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
फीका: आज सूप का स्वाद फीका है
अनैन पनैन : आज सूप अनैन पनैन छ
गल्तु/घल्तु (गलत्यणु)... आज सूप बिल्कुल गलत्यणु च
no taste [ like in soup/water etc]: today there is no taste in soup
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
कृपया भीतर आइये ।
आवा, भितेर आवा ।
आवा, भितर आवा।
Please come in
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
घर मे सब कुशल - मंगल हैं।
घर मै सब कुशल बात ठीक छ ।
ड्यारा मा [डेरा मू] सब राजि -खुसि छन।
Everything is fine at home.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
आप क्या लेंगे ?
आफु कि ल्याला ?
आप क्या ल्येला ?
What will you have?
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
मैं केवल पानी पीऊँगा।
मै सिर्फ पानि प्योंल ।
मि केवल पाणि पीलू।
I will take just water.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
खाना खाकर जाइए [जाना]।
खान पिन खै बेर जाया ।
खाणा खै तें [की] जया [जेन]
Go after having food.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
आप बैठिए, मैं अभी आता हूँ
आफु भैटा , मै अल्ले ऊं ।
आप बेइठा, मि अबि आँदू [छौं आणू]
Have a seat, I will just come.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
मैंने आपको बहुत दिनों से नही देखा।
मैली तुमु कै भौत दिनों बै नै दियेखी ।
मीन आपते भौत [बंडी] दिन बिटि नी देख्यी ।
I have not seen you for long time.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
आपका स्वास्थ्य व शरीर कैसा है ?
तुमर स्वाश्थ ओउर शरीर कस छ ?
आपक सेहत अर सरील कन च ?
How is your health and body ?
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
बोलिए, आप क्या बोलना चाहते थे।
कावा तुम कि कन चान्छा ।
बोला [ब्वाला], आप क्या बुलण चाणा छ्याई।
Say, what you wanted to say.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
अब मुझे चलना चाहिए।
मै अब हिटों हाँ ।
मि तें अब चलण चेंद।
Now I should leave.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
आज: आज मैं बहुत खुश हूँ।
आज : आज मी बौत खुश छौ ।
आज: आज मी भोते खुस छिउ ।
Today: I am very happy today.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
कल[बीता]; कल मैं अपने मित्र से मिला और हमने खूब मज़े किए ।
बेई: बेई मी अपण दगडी दगड़ छि और हमुल खूब मस्ती करी।
ब्याल : ब्याली मी अपर दग्डया क दगड़ी छ्याइ आर हमन बौत मस्ती केरि।
Yesterday: Yesterday, I was with my friend , and we enjiyed a lot.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
कल : मैं आपके घर कल आऊँगा।
भोऊ/भोल : मी भोऊ/भोल तुम्हर घर ऊल ।
भोल/परबात: मी आपक /तुमर घर भोल /परबात ओलू।
Tomorrow : I will be visiting your home tomorrow.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
परसो: वह परसो अल्मोड़ा जायेगा/जायेगी।
पौरु: ऊ पौरू अल्मोड़ जॉल /जलि।
परस्युं : वू/वा परस्युं अल्मोड़ा जालू /जैली ।
Day After Tomorrow : He/she will be going to Almora day after tomorrow.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
सुबह : सुबह सुबह २० मिनट चलना सेहत ए लिए फायदेमंद है।
रत्ती : रत्ती - रत्ती २० मिनट चलण सेहत लिजी भोल भये/ हूँ |
सुबेर : सेबर लेक २० मिंट चल्णु सेहत कुण अच्छु हून्द।
Morning: Its good for health to walk for 20 minutes in morning.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
दिन: मैं दिन मे खाना खाने घर जाता हूँ ।
दोफ़रि: मी दोफरि में खंनु खाण लिजी घर जनु।
दुफ़रा/दोफरा : मी दुफ़रा मे घार जांदु खाणा खाण कुण।
Afternoon: I go home in afternoon to have my lunch.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
शाम: आजकल शाम को मौसम सुहाना हो जाता है ।
बेखुन[नि] : आजकल बेखुन दाँ मौसम स्वाणू हव्वे जांद।
ब्याव: आज्क्ल्याँ ब्याव कबैर मौसम सुहान है जा छू/ हैए जनों।
Evening: Now a days, the weather is pleasent during evening time
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
रात : रात मे अच्छी नींद लेना प्रत्येक व्यक्ति के लिए जरूरी है।
रात: रात में गैर (गहरी) / भाल नींद लिण हरेके आदिम लिजी भोते जरुरी छू ।
राती: राती मा हरेक मनखी ते अच्छी निन्द लीण जरूरी च ।
Night: A sound sleep at night is essential for every person.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
गर्मी: आज बहुत गर्मी है।
गरम: आज भौते गरम छू .
गरम: आज बीजां/बौत/भौत गरम च/छ।
Hot: It's Very hot today.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
सर्दी: बारिश होने के बाद सर्दी बढ़ गई।
जाड़/ठण्ड: दियो है बेर आज बाकि ठण्ड है ग्या .
जड्डु: बरखा हूणा क बाद जड्डू बंडी हवे ग्याई।
Cold: It became more cold after heavy rain.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
धूप : आज दिन भर धूप है .
घाम- आज दिन भरी घाम छ
घाम : आज दिनभर घाम च .
sunny : today's a sunny day.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
बारिश: मौसिनराम में सबसे अधिक बारिश होती ह
दियो: मौसिनराम मै सब जगा है बाकि दियो हुछ .
बरखा: मौसिनराम मा सबसे जादा बरखा हूंद
Rain: heaviest rainfall occurs in mausinram.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
सर्दीयां: सर्दियो के मौसम मे हम लोग धूप सेक कर आनंद लेते है।
ह्योन : ह्योन मै हम घाम ताति बेर आनंद लिनू
हयून्द; हयून्द मा हम घाम तापि की आनन्द लिन्दा
Winter: during winter, we enjoy sitting under the sun.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
धुंध: आज सभी पहाड़ की चोटियाँ धुंध के कारण छुपी हुई है
हौल : आज सब पहाड़ हौले लि ढकी रायीं
कुयड: आज सब्बी डांडा कुयड़ को कारण लुक्या छी .
Fog: today all mountain peaks are hidden due to fog
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
तूफ़ान : मेरे कपड़े तूफ़ान में उड़ गए .
सूड : मियर लिकुड सूड मै उडी गयी .
( कुमाऊँनीमें तेज़ तूफ़ान को "दादूर" भी कहते हैं )
बथाँ : म्यार लारा बथाँ मा उड़ गीं.
(गढ़वाली में तेज़ तूफ़ान को "औडल" भी कहते हैं )
storm : my clothes flew away in the storm.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
ग्रीष्म ऋतू : हम हर ग्रीष्मकालीन छुट्टियों में अपने गांव जाते हैं .
रूड़ी - हम हर रूड़ी कि छुट्टियों मै अपन गौं जानू .
रूड़ी : हम हर रूड़्यों को छुट्टी मा अपर गों जंदो .
summer: we go to our village on every summer vacation
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
बूंद/बूँदाबाँदी : इस बारिश में तो बस दो एक बूंदे ही गिरी .
तुवाप/छिट : यो दियो मै बस द्वी ये तुवाप गिरी
छींटा : ये बरखा माँ ता बस द्वि एक छींटा ही प्वड़ीं/पुड़ीन .
drizzle: in this rain it just drizzled.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
बर्फ़बारी होना : आज प्रातः काल ही बर्फ़बारी हो गई .
हिवै : अज रत्ती ब्यान ह्यों पड़ी
ह्यूँ : आज सुबेर लेकि ह्यूँ पोड़ ग्या.
snow fall : today snowfall happend early in the morning.
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
Bite - काटना - बिलख दींण - बुके दिन
A street dog has bitten Mangtu.
एक आवारा कुत्ते ने मंगतू को काट दिया।
एक बव्वा कुकुर न मंगतू ते बिलक द्या।
यक आवारा कुकुरेली मंगतू के बुके दिए।
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
Fly - उड़ना - उड़ण – उड़न
Birds fly in the sky
चिड़िया आकष मे उड़ती हैं।
चखुला अगास माँ उडदी।
चाड आगास मै उड़नी ।
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
Poison - जहर - जैर - जहर
Snake possess poison.
सांप में जहर होता है ।
गुराह माँ जैर हूंद।
स्याप मै जहर हुछ।
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
Running - दौड़ना - दौड़ण - दौडन
Horse is running.
घोड़ा दौड़ रहा है।
घ्वाड़ा दौड़णु च।
घ्वाड़ा दौड़ नैरी ।
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
Honeycomb - शहद का छत्ता – सैद क छत - मौ क छत्त
A honeycomb is hanging on the tree.
पेड़ पर मधुमक्खी का छत्ता टंगा है ।
डाल माँ सैद कु छत्ता लग्यूं च।
पेड़ मै मौन क छत्त लागि रा ।
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
To release - खोलना [गाय भैंसो को] - मेलण - खुवालन
it’s time to release cows to take them to graze.
अब वक्त हो गया है गाय खोल कर चरने के लिए ले जाने का।
अब बगत हवे ग्याई गौर मिलणु कु अर चराण कुन लिजाण कू।
अब गोरु कै चरौन जानक बखत है ग्या
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
To drive away - हांकना – हेंक - हकोंन
please drive these cows out of the field.
कृपया इन गायों को खेत से बाहर हांक दीजिये।
किरपा केरिकी तौं गोड़ियूं ते पुंगड़ बटी भेर हेंकी देन।
किर्पया इन गोरून कै गाड़ा बटी भियार हके दिया
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
Shepherd - चरवाहा - ग्वैर - गुवाव ग्वाव
Shepherd knows how to control these animals.
चरवाहा जानता है की इन जानवरो को कैसे रखा जाता है ।
ग्वैर जणदु च की गौरो ते कण मा समलाण।
ग्वाव जानों गोरु बाछा की देखाभाली
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
Black n white color animal - चितकबरी -कबरेणु- कब्रैल
our cow is black and white in color.
हमारी गाय का रंग चितकबरा है।
हमरी गौड़ी कु रंग कबरेणु च।
हमर ग्वोरू कब्रैल छ ।
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
Feather –पंख - पंख्यूड - पाँख
I like colorful feathers.
मुझे रंग बिरंगे पंख पनसद हैं।
मिते रंगबिरंगा पंख्यूड अच्छू लगदिन।
मैके रंग बिरंग पाँख भाल लागनी।
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
Grazing cattle's - चरवाना - चरै [गौर चरै कर लान / कुण जाण]-चारौन / चरौन
Go and graze these cattle’s.
जाओ इन गाय बकरियो को चरवा कर ले आओ।
जावों यूँ गोर बखरों ते चरै कर ले ऐन।
जावा इन गुवरु बकारा कै चरै लावा ।
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
Milking the cow - दोहन - ग्वील करण - दूध गाड़े
In our house my grandmother milks the cow
हमारे घर में मेरी दादी दूध दुहती है।
हमर घार मा मेरी ददी ग्वील करंद।
हमार घर मै आम दूध गाड़े।
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLIS
पंचांग: हिन्दू धर्म मे शुभ घड़ी देखने के लिए पंचांग देखना जरूरी है
पतड़ा: हिंदू धर्म मै भाल/ सुब दिन बार दियाखान हुनि पतड़ जरूरी छ.
पतुड़: हिन्दु धर्म मा सुब घड़ी /बगत/ बखत दिखणा कुन पतुड़ जरूरी च
calender: to see calender for auspious ocasion is must in Hindu religion
हिंदी -
कुमाउंनी -
गढ़वाली-
ENGLISH-
दिनाँक: उसका जन्म दिनाँक 5 जनवरी को हुआ
पैट : वीक जनम पूसाक म्हेंन ५ पैट हुनि भा
गति: वे कु जन्म पूस क मैना/मेहना 5 गति हवाई
Date/Day: He was born on 5th january.
सूचना - गढ़वाली में मैश पति को कहा जाता है .
अँग्रेजी मे जनवरी पहला महिना होता है है लेकिन हिन्दी मे और उत्तराखंड मे भी चैत्र मे साल शुरू होता है। इसलिए उन महीनो के हिसाब से आपको बताया जा रहा है। तारीख़ को 'गति' /पैट [ दिन] कहा जाता था /है [ जैसे सौण क मैना ५ गति वे कु ब्यो च / सौनक म्हेन ५ पैट वेक ब्या छ - मतलब >> सावन के महीने की ५ तारीख को उसकी शादी है ]
खास शब्द जो महीनो से संबंध रखते है:
English-हिन्दी-गढ़वाली-कुमाऊँनी
मलमास : हम लोग चंद्र वर्ष के अनुसार साल मानते है /गणना कराते हैं। और इसके अनुसार साल ३५५ दिन का होता है ना की ३६५ दिन। इसलिए इसमे हर तीसरे साल मे एक महिना जोड़ दिया जाता है जिसे मलमास कहते है।
शब्द जो मौसम से संबन्धित है
Month –
March - April-
April - May-
May - June-
June - July-
July - August-
Aug- Sep-
Sep - Oct-
Oct - Nov-
Nov - Dec-
Dec -Jan-
Jan - Feb-
Feb- March-
महिना –
चैत्र-
वैसाख-
ज्येष्ठ-
आषाढ-
सावन-
भाद्रपद-
अश्विन-
कार्तिक-
मार्गशीर्ष-
पौष-
माघ-
फाल्गुन-
मे(ह)ना –
चैत-
बैसाख-
जेठ-
असाड़-
सौण-
भादो-
असूज-
कार्तिक-
मंगसिर-
पूस-
माघ-
फागुण-
म्हेन-
चैत
बैशाख
जेठ
असाड़
सौन
भादो
असोज
कार्तिक
मंगसिर
पूस
माघ
फागुन
Birds –
Pigeon -
Kite -
Eagle -
Vulture –
Partridge –
Hen -
Sparrow -
Crow -
Owl -
starling/blackbird -
lophophorus impejanus [monal] -
Cuckoo -
चिड़िया -
कबूतर -
चील -
गरुड –
गिद्द –
तीतर –
मुर्गी -
गौरेया -
कौआ -
उल्लू -
मैना - .
मोनाल -
कोयल –
चखुला –
घुघती -
चिलांग -
गरुड -
गिद -
तितर -
कुखड़ [मुरगी] -
घिण्ड्यूड़ी -
कागा[कव्वा] -
घुगू -
मैणा -
मुणाल -
क्वील[हिलांस एक और प्रजाति] -
चाड़
घुघुत
रिशी
चील
गिध
तितिर
मुर्गी
घिनोड़ी
कौ
उल्लू
मैण
मोनाल { राज्य पक्षी है }
काव चड़ी
Insects -
Fly –
Louse -
Leech –
Firefly -
Nit -
Locust –
Cricket –
Scorpion -
Ant -
Bug –
Cockroach -
Gnat/flea -
Honeybee -
Woodworm -
Earthworm -
Crab -
कीड़े मकौड़े -
मक्खी -
जूं -
जौंक –
जुगनू –
लीख –
टिड्डी –
झींगुर –
बिच्छू –
चींटी -
खटमल –
कोकरोच -
पिस्सू –
मधुमक्खी –
घुन –
केंचुआ –
केकड़ा-
कीड़ -
माख -
जूं -
जौंका -
जुगेणों -
लिख -
स्लो -
निन्यारों -
बिच्छू -
किर्मव्ल -
सरसू –
संगुल -
उपण [उपणों] -
अंगरायल/म्वारा -
घूण –
कितला -
ग्यगाड़ो -
मक्वाड
मांख
जौंड
जुवाक
जैगन
लिख
पिलघट
झिंगुर
बिछी
किरमाव
छरसू
संगव
उपन
मौन
घून
किदौल
गिंगाज
Animals -
Cow -
Buffalo –
Goat -
Sheep –
Ape-
Fox –
Lizard –
Rat –
Dog –
Snake –
Horse –
Cat –
Lizard –
Tiger –
Frog –
Fish –
Beer –
Jackal –
Elephant –
Deer -
Monkey –
Mule -
Kid -
Calf –
Ox –
Kind of deer -
जानवर
गाय -
भैंस –
बकरी -
भेड़ –
लंगूर –
लोमड़ी -
छिपकली -
चूहा –
कुत्ता –
साँप -
घोड़ा –
बिल्ली -
छिपकली -
बाघ -
मेंढक –
मछली –
भालू -
गीदड़ [सियार] –
मृग -
बंदर -
खच्चर –
बकरी का बच्चा –
बछिया –
बैल -
मृग की तरह का जानवर हाथी –
जानवर
गौड़ी -
भैंसो -
बखरू/बखरो –
ढिबरा –
गोणी/गूणी -
स्याल -
छिपोड-
मूस -
कुक्कर -
गुरौ -
घ्वाड़ा -
बिर्वल/ बिरल -
छिप्वऽड़ -
बाग -
मिढुक -
माछु -
रीछ/रिक -
स्याल -
हाती –
घ्वीड -
बांदर -
खच्चर –
चिनखी -
बाछि -
बल्द- (युवा बैल-बोड़,
काखड़ –
जानवर
गुवरू
भैंस
बकर
भेड़
गुनी
स्याव
छिपड
मुस
कुकुर
स्याप
घुवड़
बिरावु
छिपड
बाग
भिगान
माछ
भालु
स्याव
हाति
घुवेड़
बानर
खेचर
पाठ
बाछ
हल लगाने वाले बैल -ढांग) - बल्द
काकड़
Sound -
Murmur -
Sing [sparrow] –
Buzz [flies]-
Neigh/whinny [horse]
Mew [cat] –
Moo/low [cow]-
Caw [Crow] –
Bark [डॉग] –
To flutter -
Sound of Bell-
Yell/roar -
.आवाज़
पक्षियों का कलरव –
गौरेया क गाना -
मखियों की भनभनाट –
घोड़ो का हिन हिनना -
बिल्ली का मिमियाना –
गाय भैंसो की आवाज़ -
कौओ की कांव-कांव –
कुत्तों का भौंकना –
फड़फड़ाना -
घंटी का स्वर [बैलो के गले मे] –
जानवरो का चिल्लाना -
खिबच्याट –
घुरुण -
भिमणाट/भिंकाण –
हिनकण-
मिमयाणू -
येडाण[रमणू] –
कौं कौं –
भुकुणु – .
फफड़ाट –
घमणाट –
एड़ाट –
चहव
घुरण
भिन भिनान
हिन हिनाट
मियावु
अड़ान
कौवाट
भूकन
फड़फड़ाट
घाण
अड़ान
जानवर
जानवर
जानवर
हिंदी -
मै जाता हूं . वह जाता है
तुम जाते हो . वे जाते हैं .
वह जाती है
वे स्त्रियाँ जाती हैं
लड़की घर से आई है
लडकियाँ पढनी गयी हैं
छात्रा गा रही थी
छात्राएं पढ़ रही थीं
लडकी ने खाना खाया
लडकियों ने पानी पीया
वहां एक आदमी है
घर पर दो व्यक्ति हैं
घर पर चार व्यक्ति हैं
घर पर तीन स्त्रियाँ हैं
स्कूल में एक अध्यापिका हैं
दूकान में केवल एक वस्तु है
होटल में खाने की चीजें हैं
काम कि वस्तुएं कहाँ थीं?
वह कलम अच्छी थी
स्याही अच्छी नही थी
उसका काम अच्छा है
वे मनुष्य क्या करेंगे ?
छात्र कब खेलेंगे ?
तुम पढने जाओगे
मैन पत्र लिखूंगा
लडकियाँ खाना खाएंगी
लड़की खाना बनाएगी
वस्तु कहाँ मिलेगी ?
वे क्या कार रहे होंगे ?
वह गाना गा रही होगी
वह पढ़ रहा होगा
मै चल रहा होउंगा
कलम मेज पर होगी
तुम्हे अवश्य पढ़ना था
मुझे वहां जाणा था
उसे फल खाना था
उन्हें काम करना था
राम को घर जाना था
घर पर भाई है
मेज पर पुस्तकें हैं
कक्षा में लड़के है
कुंएं पर लडकियाँ हैं
मेरे पास अच्छी कलम थी
वह चतुर लडका था
लडकी कि एक बहिन थी
उनके पास की मकान थे
राम के पास काल एक पुस्तक होगी
मेरे पास कल कई कागज होंगे
वह बहुत बुरा लडका है
लडका आया. लडकी आई
लडके आये . लडकियाँ आईं
पुस्तक लिखी .पुस्तकें लिखीं
तुमने खाना खाया
उसको एक फल दो
मुझे जाने दो. उसे आने दो
हे भगवान् ! आप क्यों नहीं आते?
भैया! यहाँ आओ
कल क्या हुआ था?
वै कैसे आये थे ?
वे चार भाई हैं.
मेरे पास पांच रूपये हैं
कक्षा में छ लडके हैं
वहां सात व्यक्ति हैं
आठ दुकाने बन्द थीं
नौ पुस्तकें खरीदीं
दस दिन बाकी हैं
तुम्हारा नाम क्या है ?
वह कहां रहता है ?
वे घर गये
तुम जाते हो /मैं जाता हूं /वह जाती है
कुमाउंनी -
मै जां . ऊ जां
तुम जांछा. ऊ जानी
ऊ जैञ
ऊन श्यैणी जानी
.चेली घर बे ऐ
चेलीं पड़णहूँ गेईं
चेली गाणै छि
चेलीं पड़णौ छीं
चेलिल खाणु खा
चेलीनैल पाणि पी
वां एक मैश छु
घर द्वि मैश छन
घर चार मैश छन
घर में तीन श्यैणी छन
इस्कूल में एक मास्टरनि छु
दुकान में एक्कै चीज छु
होटल में खाणी चीज छन
कामैं चीज काँ छीं ?
ऊ कलम भलि छि
श्यैइ भलि नि छि
वीक काम भलु छु
ऊ मैश के कराल ?
च्याल कभत खेलाल ?
तुम पड़ण हूँ जाला
मैन चिट्ठी लेखुंल
चेलीन खाणू खालिन
चेली खाण बड़ालि
उ चीज काँ मिललि
उ के करणौ हुनाल ?
ऊ गाणै हुनेलि
ऊ पड़णौ हुनौल
मैं हिटणौ हुनेलूँ
कलम मेज में हुनेलि
मुल जरुर पड़ण छि
मकैं वां जाण छि
वील फल खाण छि
उनन कैं काम करण छि
राम कैं घर जाण छि
घर में भै छु
मेज में किताब छन
दर्ज में छयाल छन
नौल्तिर चेली छन
कुमाउंनी -मेर पा भलि कलम छि
ऊ हुश्यार लौड़ छि
चेलिकि एक बैणि छि
उनार पा भौत घर छिं
रामाक पा भोव एक किताब होलि
म्यार पा भोव भौत कागज ह्वाल
ऊ भौत नक लौड़ छु
च्योल आ. चेलि ऐ
च्याल आईं. चेलीं ऐईं
किताब लेखी . किताब लेखीं
तुमल खाण खा
उकैं एक फल दिओ
मकैं जाण दिओ . उकैं आण दिओ
हे भगवान ! आपूं किलैनि ऊना
भया ! याँ आ
कि हौ ?
ऊं कशी आईं
ऊं चार भै छन
म्यार पा पांच रुपैञ छन
दर्ज में छै छयाल छन
वां सात मैश छन
आठ दूकान बन्द छीं
नौ किताब मोल ल्हीं
दस दिन बांकि छन
तुमोर नाम कि छु ?
उ काँ रूं ?
ऊं घर गईं
तुम जान्छा /मैं जां /उ जैञ
गढ़वाली-
मि जाणु छौं . वु जाणु छ/ वु जाणु च / वु जाणु छौ (विछ्ला ढाञगु में - मि जाणु ह )
तुम जाणा छंवां (आदर सूचक) , तू जाणि छे (प्रेम सूचक ) . वु/वो जाणा छन
वा जाणि च /छ
वु /वो जनानी जाणा छन
नौनि /लौडि ड्यार बिटेन ऐ
नौनि /लौडि पड़ना जयां छन
नौनि /लौडि गाणि च /छ
नौनि पड़णा छन
नौनि न खाणा खाइ/ खै //नौनि ल खाणा खै
नौन्युं /लौडियूँ न पाणि पे //नौन्युं /लौडियूँ ल पाणि पे
उख एक मनिख च /छ
घरम/ड्यारम द्वि ' झण /मनिख/आदिम ' छन
घरम चार मनिख /आदिम/झण छन
घरम तीन जनानी छन
इस्कूलम एक मास्टनि च
दुकानम एकी चीज च
होटलम खाणै चीज छन
कामै चीज कख छ्या ?
वा कलम भलि छे
स्यै/स्याई ठीक नि छे
वैक काम भलु च
ऊ आदिम क्या कारल ?
पढंदेर/पढ़नेर कब ख्यालल अथवा नौन्याळ /लौड़ कब ख्यालल ?
तुम पड़णो जैल्या / तू पड़णो जैल
मि चिट्ठी लिखुल/मि पाती लिखुल
लौड़ी/नौनी खाणा खालि
नौनि /लौडि रुस्वै/खाणा बणालि
वा चीज कख मीललि
उ/ वू/वो क्या करणा ह्वाला /होला
वा गाणि ह्वेलि
ऊ पड़णो ह्वाल/होलु
मि हिटणु होलु
कलम मेज मा ह्वेलि
तुमन जरुर पड़ण छौ /तीन जरुर पड़ण छौ
मीन ऊख जाण छौं
वैन /वींन फल खाण छौ
वूंन काम करण छौ
रामन ड़्यार /घर जाण छौ
ड़्यारम भै च /छ //घरम भै च
गढ़वाली -मेज मा किताब छन
दर्जा मा नौन छन
नौलिम नौनी /लौडि छन
मीम भलि/बड़या कलम छे
ऊ हुस्यार लौड़ /नौनु छौ/थौ
लौडिक /नौनिक क एक बैणि छे.
ऊंम भौत कूड़ छया
रामम भोळ एक किताब ह्वेलि
मीम भो ळ भौत कागज़ ह्वाल
ऊ भौत नखुर लौड़/नौनु च
लौड़ ऐ . लौड़ी ऐ
लौड़ ऐन. लौड़ी ऐन
किताब ल्याख . किताब लेखिन
तुमन खाणा खै
वै तैं एक फल द्याओ/दे
मि तैं जाण द्याओ/दे . वै तैं आण द्याओ /दे
हे भगवान ! आप किलै नि औणा /आणा छंवां ?
भया ! इखम आ
ब्याळि क्या ह्व़े/ह्वाई ?
उ/ वु कन ऐन ?
ऊ चार भै छन
मीम पांच रूप्या छन
दर्जा मा छौ लौड़ छन
ख सात आदिम/मनिख छन
आट दूकान बन्द छे
नौ किताब मोल लेन
दस दिन बाकि छन
तुमर नौ क्या च ?
उ कख रौंद?
ऊ घर /ड़्यार गेन
तुम जाणा छंवां अथवा तू जाणि छे /मि जाणु छौं /वा जाणि च