हिंदी गढ़वाली
ओडू—सीमा चिन्ह
बिटू- खेत का किनारा
बौलू – खेत में सिंचाई के लिए बनाये गयी छोटी गूल
गुल – छोटी नहर
उक्खड- बिना सिंचाई वाली जमीन
सिमार – दलदली
कटील – पथरीली
सेरा - सिंचाई वाली जमीन
खिलु= खेत
पुंगडा- खेत
कटलू – एक खेत का प्रकार
गथवाडा= गथ के खेत
मुंगरयाड़ा= मक्का के खेत
सटयाड़ा = चावल के खेत
गेंवाडा - गेहूं के खेत
झंग्र्यडा – झंगोरे के खेत
कोदाडा- कोदे के खेत
फड़ईन्कू – फसल काटने के बाद नयी फसल बोने के लिए पहली बार चलाया जाए वाला हल
जोल- पाटा
मया – जन्दरा
हलसुंगु – हल
ह्ल्या- हलवाहा
जुआ – बैलो को हल में जोड़ने के लिए उनके काँधे पर रखा जाने वाला यंत्र
नसडू- हल का निचला हिस्सा जिसमे लोहे का फल (फाला ) लगा होता है
फालु - लोहे का फल
दंदालू - कोदे की फसल में से घास फूस के हटाने के लिए पांच मुह वाला कृषि यंत्र
आडा- खेत में उग आये कांटे वाले पौधे जिन्हें फसल के लिए खेत तेयार करते समय काट कर जला देते हैं
बिज्वाड – पौध तैयार करना
अंगरा- अंकुर
नेल्नु – खर पतवार हटाना
साब्लू – लोहे का सब्बल
दाथ्डू – दरांती
थमालू – बड़ी दरांती
कुटलु – छोटी कुदाल
फौलु- फावड़ा
गैंती- गैंती , कुदाल
एक शब्द है. it's unique.
धौ" पेट भर जाना -
सटगो मतलब चलो
"बल" और "ठैरा" - पहाड़ी तकियाकलाम की तरह लगते है !
अड़ाट- भयभीत पशुओं की चिल्लाहटककड़
ाट- लगातार की जाने वाली व्यर्थ
की बड़बड़ाहटकण्
ााट- कराहने की आवाजकवारोळी-
बहुत सारे कौओं की एकसाथ
कांव-कांव करने की आवाजकिकलाट-
जोर-जोर से बोलने पर
होने वाला शोरकिड़
कताळ- आकाश में बिजली
कड़कने की आवाजकिबलाट-
शोर, हल्लाकिराट-
शिशु के जोर-जोर से रोने की
आवाजकिल्कताळ-
जोर की चीख.
खकड़ाट- किसी वस्तु को घसीटने का
शब्द.
खबड़ाट- दरवाजे या बर्तनों वेफ बजने
की ध्वनि.
खमणांट- बर्तनों वेफ टकराने की ध्वनि.
खलाट- तेजी से चलने वाली साँस कीआवाज.
Index (n) पोथी क आखिरें वर्णक्रम मा दियीं श्ब्दुं सूची
Indicate (v.): अंगुलि न दिखाण , दिखाण , कै बात क लक्छ्न/ लक्षण हूण, सैन करण
Indication: (n) सैन , ल्क्छ्न/ लक्सण
Indigestion (n): अपच , बदहजमी
Indignant (adj) : बुरु मनणऔ वजे से रोस
Indigo(adj) :नीलू
Indirect (adj): ट्याड़ो बांगो , ज्वा चीज /बात सीधी नि ह्वाऊ
Individual (n) : एक मनिख/मनख्याणि
Individual (adj) एक चीज या मनिखौ कुणि
Individually (adv) :एक एक कौरिक , हरेक
Indoor (adv) : कुड़ो भितर करे जाण वाळ कम/ काज
Indoors (adv): कुडो भितर
Inedible (adj): नि खाण लैक
Ineffective (adj): निसफल्या
Inefficient ( adj) सिमसिमू , सिमसिमी, जु ठीक से काम नि कार साकू
Injure (v): घौ लगण /लगाण
Injury (n) : घौ
Injustice (n): नाइन्साफी , अन्याय
Ink (n) : स्याई , स्ये
Inland (adj) :समोदर से फारै/ दूरै धरती
In-Laws (n): अपुण, भाईक बैणिक - ससुराड़ी/ससुरालौ तर्फां रिश्ता
Inner (adj) : भितरौ, भितर तर्फां
Innermost (adj): बीच भितर
Innocent (adj): बेगुनाअ
Innoculate (v): टीका लगान
Insane (adj); बौल्या, जु रौळ मा ह्वाऊ , पूरो लाटो
Inscription (n) : ढुंग /पटाळ मा कोरिक लिख्युं
Insect(n): कीड़ो , कीड
Insecure (adj) : असुरकच्छा
Insert( v); भितर घाळण /कुच्याण /ड़ळण , फंसाण
Inside (n); भितर
Inside (adj) : भितराँ
Inside (adv, prep) : भितराँ
Insignificant :(adj): हीण, कम महत्व वळउ , जैक कम जरोरात ह्वाऊ
Insist (v): हठ करण ,
Inspect (v):ध्यान से जंचण, परखण
Inspector (n):इस्पेक्टर
Inspiration(n): प्रेरणा
Install (v) कै चीज तैं सै जगा पर बिठाण/धरण/लगाण या कै आदिम तैं कै पद पर बैठाण
Instance (n):उदारण
Instant (adj): चौड़ हूण वाळ , इकदम हूण वाल,
Instead (adv): कै मनिख या चीजौ बदल मा
Instinct (n):सैज परविर्ति (सहज प्रवृति )
Instruct(v):कै तैं हिदैत/ आर्डर दीण
Instruction (n):हिदैत
Instructor (n):सिखाण वाळ,
Apparition
भूत , परेत
Appeal
अपील , दुबर विचारौ कुण प्रार्थना
Appear
समिण आण , दिखेण , मालूमात हूण
Appearance
आकार , दिखण -दर्शनम
appease
मनाण , गुस्सा थमथथ्याण
Appellant
अपील करदार
Appellate
अपीलौ मुताबिक़
Appellation
नाम , ओहदौ नाम
Append
जुड़न
Appendage
जुड्युं हिस्सा
Appendix
सौबसे आखिरौं जुड्युं हिस्सा
Appertain
कै निर्णय सेसंबंध रखण
Appetite
भूक , अरमान
Appetizer
खाणक
Applaud
बड़ेै करणो ताळी , जोर से (आवाज )
Applause
बड़ैं
Apple
सेब
Appliances
औजार
Applicable
ठीक ठाक
Application
अमल , अर्जी
Apply
दवा/मलाण लगाण , अर्जी दीण , लागू करण
Appoint
टैम फिक्स करण , कै तै लगाण
Appointment
मिलणो समौ , चाकरी पाती /आज्ञा
Apportion
ठीक से अलग करण /हूण , टुकड़ा करण , बंटण
Apposite
बिलकुल ठीक
Appraise
देखि भाळि अंक्याण /अंथाज लगाण , दाम /कामौ
Part -12
Alliance to Aloe Alliance
सैरी , मेल , नातो /नात , संबंध
Alliterate
अनुप्रास ानकारो प्रयोग करण
Alliteration
अनुप्रास अलंकार
Alliterative
अनुप्रास अलंकार संबंधी
Allocate
काम बंटण , हिस्सा दीण , बाँठि लगाण
Allocation
बंटवर
Allopathy
एलोपैथी
Allot
बंटण , बांठि दीण , हिस्सा दीण , बांट करण
Allotment
बांठक , बांठौ , बांठ
Allow
मंजूरी दीण , मंजूर करण
Allowable
मंजुरी लैक
Allowance
ध्याड़ी , मजूरी , भत्ता
Alloy
द्वी धातु गळाण से बणयुं तिसर धातु जन कांसा
Allude
सैन कौरि चितळ करण
Allure
लळसाण
Allusion
सैन /निर्देश
Allusive
सैन /संकेत
Ally (Vt )
धड्वै , मेल करण
ally (न )
धड्वै /समर्थक
Almanac
पंचांग
Almighty
सबसे बड़ो तागतबर , भगवान
Almond
बदाम
Almoner
दानदाता , दानी
Alimony
भीक दीणै जगा
Almost
बिकुल नजिक , करीबन करीबन
Alms
देवालय म / मंदिर म बळी , भीक
Alms House
बळी चढ़ाणो /दीणो जगा
Aloe
रामबांस
English –Garhwali Dictionary – 7
अंग्रेजी -गढ़वाली शब्दकोश -7
Acn to Adep
Acne
मुखौ कील , मुखक फ्वाड़ा
Aconite
एक विषैलू खौड़
Acorn
बंजगोळी
Acoustic
सुणन सबंधी
Acoustics
आवाजौ विज्ञान , आवाज शास्त्र
Acquaint
परिचै कराण , एक हैंक तैं जणन -पछ्यण
Acquaintance
जाण -पछ्याण , परिचै , जाण -पछ्याणक
Acquainted
जण्यां -पछ्यण्यां
Acquiesce
हामी भरण , राजी हूण , हाँ भरण , हाँ बुलण
Acquiescence
रजामंदी , रजाबंदी
Acquiescent
हामी
Acquire
कब्जा करण , कब्जाम लीण , पाण
Acquirement
ब्यूंतौ गुण , ब्यूंत , हुनर , कमायुं
Acquisition
कब्जा , मालताल , कमायुं धन
Acquit
अपराध से मुक्ति दीण , अपराध से छुटकारा दीण /पाण
Acre
एकड़ (जमीन )
Acreage
रकबा
Acrid
कड़ो , कड़ु , चरचरू
Acridity
कड़वाट , कड़ाट चरचरूपन
Acrimonious
भौति कड़ु। चरचरू , झिंगर्यूं , झिंगरी , अणमण
Acrimony
बुलण -ब्यवारम रूखु /रूखो , अणमणो
Acrobat
डोर /डुडड़ /रस्सा म चलण वळ (बादी =बादी ), लांग खिलण वळ
Across
आर पार , इख बिटेन उख तलक , अचाणचक भेंट हूण
Act
काज , काम , कारगुजारी , नियम। ब्यूंत (विधि ), स्वांगै सोळी (नाट्य अंक ), काज करण , स्वांग करण (नाटक करण )
Acting
स्वांगम (नाटक ) पाठ खिलण
Actor
स्वांगम पाठ खिलण वळ
Action
काम , काज , जुद्धम भिड़ंत , मुकदमा
Actionable
अभियोग/भगार लगाण लैक , दावा करण लैक
Active
बरबरु , बरबरो , चरबरु , चरबरो , कामगति , कामम हथबंटै वळ , कै काजम लग्युं
Actress
स्वांग /फिलम मा पाठ खिलण वळि
Actual
असली , सैइ , सै , बिलकुल ठीक
Actually
असलम , सै
Actuate
हुसक्याण , उकसाण , चाल बढाण
Actuation
हुसक्याण , तेजी
Acumen
मगज़ौ तेज तर्रार , सयाणो , सयाणा
Acute
पैनू , कैरी , कैरो , पैनो , तेज
Adage
पुरण -कवावत, आण , पुरण कैपणि बोल (पुराणी कहावत )
Adamant
जैक दिमाग बदलण कठण हूंद , जैको विचार बदलण कठण होंद , कडकड़ो मनिख/कड़कड़ी मनख्याणि , बकुळ जिकुड़ै /जिकुड़ौ
Adamant
बज्जर , ढुंग , कड़कड़ो , करुड़ , हीरा जन कठोर
Adapt
गिजण , ढबण
Adaptable
मिल्तार , मिलत्वर्या , ढब
Adaptation
ढबणौ/गिजणो काज
Add
, जुड़ण , जोड़ करण , जोड़ (आज्ञासूचक ) , मिलाण
Addendum
कै किताब या लेख म पैथराक जुड्युं लेख
Adder
चितकबरण्या काळो बिषैला नाग
Addict
कु-लत , कु-ढब
Addicted
कु -लती , कु-ढब्युं , कुढबि
Addiction
खराब आदत , बुरु ढब /लत , कुलत , कुढब
Addition
जोड़ , मिलाणौ काम
Additional
मिलायुं , हौरि , हैंको
Additive
हैंकि , हौरि चीज (मिलाण या करणौ बाबत )
Addle
सड़्युं अंडा
Addle
सड़ाण
Address
भाषण दीण , पता , निसाणदेई , घड़्याण (सुचण ) अर फिर पवाण (शुरुवात ) लगाण
Adduce
दृष्टांत दीण , उदारण या दृष्टांत देकि सिद्ध करण
Adept
दिमागबाज , भौत बड़ो सयाणा , ब्यूंतबाज , बड़ो गियानी
English –Garhwali Dictionary – 6
Accr to Acm
Accredit
जुम्मेवारी दीण , नाम दीण , प्रमाणित करण
Accretion
बाढ़ , बढयूं (आधा ढ़ पढ़ें )
Accumulate
(पदार्थ -धन )जमा हूण , ढेर लगण , थुपड़ लगण
Accumulation
थुपड़ , थुपड़ी , ढेर , जमा
Accuracy
टुप -टप , पूरो ठीक
Accurate
सै , पूरो ठीक
Accursed
अभागी , निर्भागी , अभागण , निररभागण
Accusable
भगार लैक , भगार लगाण लैक
Accuse
भगार लगाण
Accused
दोषी , जै फर भगार लगीं ह्वाऊ
Accuser
भगार लगाण वळ
Accustom
गिजण , ढबण
Accustomed
गिज्यूं , ढब्युं
Ace
इक्का , सिरमौर
Acerbity
कसैला , गुस्सैल
Acetic
सिरका
Acetify
सिरका बणाण , खटु करण
Ache ,
डा , डाउ , डा हूण
Achieve
उद्देश्य पूर करण/हूण, जितण , काज सुफल हूण /करण
Achievement
जीत ,
Achiever
जितण वळ , पूर करण वळ
Achromatic
बेरंगी ,
Acid
अम्ल तेज़ाब
Acidify
खटु करण
Acidity
अमलाण , खटाण , खटुपन
Acknowledge
हामी भरण , बात मनण , सै मनण , रसीद दीण
Acknowledgement
कुछ पाणै हामी , , रसीद
Acme
सबसे अगनै , सबसे अच्छू , सिरमौर
English -Garhwali Dictionary part - 5
From ACc to Acco
Accede
बात मनण , मनण , शामिल हूण
Accelerate
चाल बढाण
Acceleration
बढ़ीं चाल
Accent
भौण , बुलणो सलीका
Accentuate
भौण
Accentuation
भौण
Accept
मनण , मानण , संग्यूण , अंग्यूण
Acceptable
मनीं , मन्यूं , लियूं , लियीं , ठीक ठाक
Acceptance
मनीं , मन्यूं , लियूं , लियीं
Acceptation
श्ब्दूं अर्थ
Access
पौंच , पौंछ , भितर आण /जाण /छिरण , आण -जाण
Accessible
सरल , सौंग , सौंगु , पौंच जोग , पौंछण जोग
Accession
रज्जौ गद्दी म बैठण
Accessorial
छुट पद वळै हथ बँटै करंदेर , हथबँटै करण वळ
Accident
अपघात , अचाण चकौ बुरी घटना
Accidental
अपघात , अपघातौ
Accipitaral
बाज जन दूर तक दिखण वळ , बिहंगम दृष्टि वळ , फटफटाक दिखण वळ (हुस्यार )
Acclaim
जै जै कर करण
Acclamation
जोर जोरै जै जैकार
Acclimatize
नै आब हव्वा मा ढब्याण
Acclivity
उभार , उभारि कुण , उच्चै तरफां
Accommodate
सैरी करण , जगा दीण , गिजण , ढबण
Accommodation
जगा , रौणै जगा
Accompaniment
साज - बाजा की संगत
Accompany ,
दगुड़ करण , दगुड़दीण , दगड़म गाण , संगत करण
Accomplice
अपराध मा दगड्या
Accomplish
पूर करण
Accomplishment
गुणसंपन , उपलब्धि
Accord
मेल करण , मेल हूण , हामी भरण
Accordance
मेल , इकजनिपन
Accordingly
वै हिसाबन , वै ये हिसाब से
Accost
भिंट्याणम रामा रूमी करण
Accouchement
स्विकड़
Accounts
खाता , गणन , ल्याखा -ज्वाखा दीण , हिसाब किताब दीण
Accountable
जुम्मेबार
Accountant
मुनीम , अकाउंटैंट
Accouter
खास झुल्ला पैरण , झरफर करण
Accoutered
झरफर म
English –Garhwali Dictionary
Compiled by Bhishma Kukreti
Aback (adv)
पैथरां , पिछ्ल्वाड़ी , बौड़िक , खौंळेक
Abandon
सद्यनि कुण छुड़न
Abandonment
छुड्युं
Abandoned
छुड़ीं , पातर , धुर्या
Abase
बेज्जती करण
Abasement
बेज्जती
Abash
(कै तैं ) शरम म डळण , घबरै दीण , अळजाट म फंसाण , चकमा दीण
Abask
चटकताळी घाम
Abate
भौत कम करण , घटाण
Abatement
कमी
Abbess
माई , भकतण
Abbot
महंत , मैंत
Abbey
मैन्तुं कूड़ / मैं तुं रौणै जगा/ वास
Abdicate
राजगद्दी छुड़ण , अपड़ काम नि कौर सकण
Abdication
राजगद्दी छुड़नो काम
Abdomen
लद्वड़ , लदोड़ , लद्वड़ि
Abdominal
लद्वड़ौ , लद्वड़क
Abduct
कै तैं भगैक , लुठिक , पुळेक लिजाण
Abduction
जोर जबरदस्ती से भगाण
Abed
खटला
Aberrant गलत काम
Aberration
कुकरम
Abet
कै तैं बुरु कामक बान हुस्क्याण
Abetment
Abeyance
थुड़ा देरौ कुण रुक्यूं काम
Abhor
घिणाण
Abhorrence
घीण
Abhorrent
घिणौण्या
Abide
बुल्युं मनण , अपण बात पर टिक्यूं रौण , बात मनण
Abiding
अडिग
Able
कामौ , कामगति , ब्योंतदार
Ability
कामौ , ब्यूंतदार
Abject
निकम्मु , निकम्मो , निखत्तु , नीच , निकड़गु
Abjection
गरीब , हूंच , हूंचपन
Abjuration
सौं घौटिक कै विचार छुड्यूं विचार
Abjure
सौं घौटिक कै विचार छुड़ण
Ablation
चीर फाड़िक रोगिलो अंग कटण
Ablative
संस्कृत /हिंदी को अपादान कारक
Ablaze
अग्यो , जळदो
A blush
शरमान्द
Ablution
पूजा से पैल नयाण
Abnegate
परेज करण , लत छुड़ण
Abnormal
बेनियम , अनगढ़
Aboard
रेल /बस /जाज म बैठण /जाण
Abode
रौणौ ड्यार
A boil
उबळदो , उबळ यांद (दैं )
Abolish
रीति रिवाज या नियम खतम करण
Abominable
बुरु , भद्दो , घीण लैक
Abomination
जां से घीण लगद
Aboriginal
जंगळी लोक
Abort
तूण
Abortion
तूण
Abortive
तुयुं नौनु /तुयीं नौनी
Abound
भौत /बिंदी हूण , बिजां , बेजां
About
चौतरफां , बाराम
above
ऐंच , मथि , अळग , कैसे उच्चु /जादा /बिंडी
Above all
सबसे उच्चु /बिंडी /मथि
Above Board
पवित्तर , साफ़ , भलु मनिख
Abrade
रग्वड़ण , करचोड़ण
Abrasion
रगोड़ , रग्वड़नै क्रिया
Abrasive
औजार , रग्वड़ण वाळ
Abreast
अगल -बगल , यीं तरफ -वीं तरफ
Abridge
लेख सणि कम शब्दुं से छ्वटु करण
Abridgement
सार निकळण , संक्षिप्त करण
Abroad
उन्ना देस , भैर दसुन्द
Abrogate
कै रिवाज /नियम खतम करण
Abrupt
चड़म , अचाणचक , फटाकन
Abruptness
जगता सगती गुण
Abscess
फ्वाड़ा
Abscond
कैक डौरन चम्पत /गैब हूण
Absence
गैरहाजिर , गैराजिर
Absent
गैराजिर
Absentee
गैराजिर (व्यक्ति )
Absinthe
हौर रँगौ शराब
Absolute
पूरो , अणतोल , अतोल
Absolutist
इकराजौ धड्वै
Absolve
पाप से मुक्ति दिलाण
Absorb
चुसण , उबाण
Abstain
परेज करण
Abstainer
परेजी
Abstract
सारांश , सार , सिद्धांत , निचोड़
Abstraction
निचोड़ गडणो काम
Absurd
बेतुको
Absurdity
लाटापन , बेतुक
Abundance
भौती
Abundant
भौत
Abuse
गाळी दीण , लाब काब बखण
Abuse
गाळी
Abusive
गाळी वळ (युक्त )
Abut
हद्द , मिल्युं
Abysmal
अथाअ
Acacia
बबूलो डाळ
Academic
अकैडमिक