Dinamika

ZINEMATIKAk higidura bera bakarrik aztertzen dituen Fisikaren atala da, baina DINAMIKAk higiduraren aldaketaren kausak aztertzen ditu ere: indarrak. Hala ere, indarrak egon arren, gorputza geldirik egon daiteke: gorputza geldirik egoteko ekiten dioten indarrak ESTATIKAk aztertzen ditu.

INDARRA

Indarra gorputz baten egoera edo higidura alda dezakeen edo deformazioa sor dezakeen kausa da.

Indar batek, beraz, bi ondorio sor ditzake:

Egoera edo higidura aldatzea >> DINAMIKA
Deformazio bat sortzea >> ESTATIKA

Indarra magnitude bektoriala da eta, beraz, bektore bidez adierazten da:

Aplikazio-puntua (aplikagunea): indarra zein puntutan aplikatzen den adierazten du.
Norabidea: indarrak markatzen duen lerrozuzena.
Norantza: norabide jakin batean, indarra zein aldetara egiten den erakusten du, eskuinetara edo ezkerretara. Bektorearen geziaren muturrak adierazten du.
Intentsitatea edo modulua: egiten dek indarraren balioa. Bektorearen luzerak ematen digu.

INDAR MOTAK

Distantziaz ekiten dutenak: eragiteko ez dago ukipen beharrik. Adibidez: grabitate-indarra (pisua), indar elektromagnetikoak, indar nuklearrak.
Ukipen-indarrak: gure bizitza arruntean indartzar hartzen ditugun indarrak. Adibidez: kolpeak, deformazioak...

Garrantzitsuena marruskadura indarra da, higiduraren kontra egiten duen indarra gainazalak ez bait dira guztiz leunak. Tangentzialak dira eta higidurarekiko kontrako norabidea dute beti. Marruskaduraren ondorioz gorputz bat geldituz doa F=0 denean.

Deformazio indarren ondorioz gorputzak itxura aldaketa jasaten du. Indar batej gorputz guztiengan deformazioa sortzen du, nahiz eta ez nabaritu, baina gorputzek forma aldaketaren kontra egiten dute indar-elastikoekin. Indar-elastikoa deformazioa sortzen duen indarra da, nahiz eta nabaria ez izan. Bere norabidea gainazalarekiko elkartzuta duten indarrei indar normala edo tentsioa deritze.

Sistema Internazionalean indarra neurtzeko erabiltzen den unitatea NEWTON-a (N) da. 1 N = 1 kg.m/s2

INDARREN NEURKETA

Indarrak, eragiten dituzten efektuen arabera neurtzen dira. "Gorputz batetan gertatzen den deformazio elastikoa eta horretarako egin den indarra zuzuenki proportzionalak dira." Lege honi Hooke-n legea deritzo.

F= k^.x = k^.(l - l_o)

F egiten den indarra (N)

k berreskuratze konstantea; materialaren araberakoa (N/m)

x deformazioa; luzera aldaketa (m)

albaida-ccnn.blogspot.com.es/2016/12/ley-de-hooke.html

Indarrak neurtzeko gailua dinamometroa da eta bere funts teorikoa Hooke-en legean datza.

INDAR-SISTEMAK. ORDEZKARIA

Gorputz batengan indar bat baino gehiago egitean, indar horiek INDAR-SISTEMA osatzen dute. Indar guztiek gorputzari ekintza bakarra eragiten diote. Gorputzari ekintza bera eragiten dion indar bakarra indar-sistemaren ordezkaria da, hau da, indar guzti horien emaitza.

Indarren ordezkaria (R) aurkirtzeko, indarra magnitude bektoriala denez, bektorialki batu behar dira.

R = F₁ + F₂ + F₃ ... (bektoreak)

NORABIDE ETA NORANTZA BEREKO INDARRAK: ordezkaria osagaien zuzenbide eta norantza bereko indarra da; bere intensitatea (modulua), haien intentsitatearen batura da.

https://www.fisicalab.com/apartado/suma-fuerzas

NORABIDE BERA ETA AURKAKO NORANTZA DUTEN INDARRAK: ordezkariak indar handienaren norantza izango du; bere intensitatea (modulua), haien intentsitatearen kenketa da.

https://www.fisicalab.com/apartado/suma-fuerzas

INDAR ANGELUARRAK edo KONKURRENTEAK: aplikagune bera baina norabide desberdina duten indarrak dira. Ordezkaria, indarrak osatzen duten paralelogramoaren diagonalaren berdina da.