DANH NHÂN ĐÀO DUY TỪ

Ông sinh năm 1572 tại Thanh Hóa. Ghét các Chúa Trịnh vì lấn quyền các vua Lê và cai trị hống hách.

Thế là ông vào miền Nam (2 bên chia cách bởi sông Gianh). Nhờ quý nhân giới thiệu, ông trở thành cố vấn cho chúa Nguyễn-phúc-Nguyên.

Đầu tháng 3 năm Canh Ngọ (1630) ông khuyên chúa Nguyễn đắp lũy Trường Dục đến phá Hạc Hải để ngăn quân Trịnh ngược sông Nhật Lệ đánh vào Đàng Trong. Đến năm Tân Mùi (1631) ông lại đề nghị đắp thêm một lũy nữa, kiên cố hơn, dài 18km bắt đầu núi Đầu Mâu qua cửa biển Nhật Lệ tiến lên phía đông bắc đến làng Đông Hải với tên thường gọi là Lũy Thầy (chúa Nguyễn tôn ông làm thầy).

Nhờ 2 lũy trên chúa Nguyễn ngăn được các cuộc tiến công của chúa Trịnh vào phía Nam trong một thời kỳ dài. Tháng 9 năm Canh Ngọ (1630) ông đề xuất đưa quân tiến công vào châu Nam Bố Chánh và giành được thắng lợi.

Về kinh tế, chính trị ông đã giúp chúa Nguyễn xác định rõ chính sách ruộng đất, luật lệ thuế khóa, chấn chỉnh phong tục, nếp sống của quan lại, binh sĩ và dân cư.

Đào Duy Từ chỉ cộng sự với chúa Nguyễn có 8 năm thì qua đời ở độ tuổi 63. Trong 8 năm ngắn ngủi ấy ông đã dốc lòng giúp chúa Nguyễn được tồn tại, phát triển lên trong cuộc nội chiến Trịnh - Nguyễn để xây dựng được một bờ cõi hùng mạnh riêng ở phương Nam.