2. Tanden en kiezen
1. Aantal tanden en kiezen
1.1. Melkgebit
Een melkgebit heeft dezelfde tanden en kiezen als het definitief gebit behalve de molaren (M1 - M2 - M3) ontbreken.
0I 0C 3P (bovenkaak)
De tandformule is = -----------
3I 1C 3P (onderkaak)
Een melkgebit bestaat dus uit totaal 12 (premolaren) + 6 (incisivi) + 2 (caninus) = 20 tanden.
1.2. Definitief gebit
Elke onder- en bovenkaak heeft aan 1 kant (1/2 van de kaak) 6 kiezen:
- 3 "premolaren" (P1 - P2 - P3);
- 3 "molaren" (M1 - M2 - M3).
Het hele gebit telt dus 4 X 3 premolaren (12 kiezen) en 4 X 3 molaren (12 kiezen).
Enkel de onderkaak heeft aan 1 kant (1/2 van de kaak):
- 3 snijtanden "incisivi" (I1 - I2 - I3);
- 1 hoektand "caninus" (C).
De bovenkaak heeft geen snij- en hoektanden.
Het hele gebit telt dus 2 X 3 incisivi (6 snijtanden) en 2 X 1 caninus (2 hoektanden)
0I 0C 3P 3M (bovenkaak)
De tandformule is = ----------------
3I 1C 3P 3M (onderkaak)
Een definitief gebit bestaat dus uit totaal 12 (premolaren) + 12 (molaren) + 6 (incisivi) + 2 (caninus) = 32 tanden.
2. Leeftijdbepaling van een dwerggeitje aan de hand van de tanden en kiezen
Een lam wordt geboren met 2 of 3 snijtanden (I1 - I2 en eventueel I3) en 3 kiezen (P1 - P2 - P3).
De ouderdom van een lam bepaalt men aan het te voorschijn komen van de hoektand (C):
- De hoektand (C) verschijnt wanneer het lammetje na 2 tot 3 weken oud is.
- De hoektand is volledig aanwezig indien het lammetje 2 tot 3 maanden oud is.
Daarna let men op het te voorschijn komen van de kiezen (M1 - M2 - M3):
- Een lam met 4 kiezen (P1 - P2 - P3 en M1) is 5 maanden oud.
- Een lam met 5 liezen (P1 - P2 - P3 en M1 - M2) is 10 maanden oud.
- Een geitje met 6 kiezen (P1 - P2 - P3 en M1 - M2 - M3) is 20 tot 24 maanden oud.
Bij een geitje ouder dan 1 jaar let men op de wisseling van de snijtanden (I1 - I2 -I3):
- De melksnijtand I1 valt uit wanneer het geitje 14 tot 16 maanden oud is en is 4 tot 6 weken later vervangen door een definitieve snijtand.
- De melksnijtand I2 valt uit wanneer het geitje 19 tot 22 maanden oud is en is 4 tot 8 weken later vervangen door een definitieve snijtand.
- De melksnijtand I3 valt uit wanneer het geitje 21 tot 26 maanden oud is en is 4 tot 8 weken later vervangen door een definitieve snijtand.
- De kiezen P1 - P2 - P3 wisselen wanneer het geitje 17 tot 20 maanden oud is.
Op de leeftijd van 4 jaar heeft het geitje een volledig definitief gebit.
Bij een geitje vanaf 3 jaar let men op de afslijting van de tanden:
- Eerst staan ze dicht bij elkaar.
- Later komen er driehoekige ruimten tussen de kronen.
Bij een geitje vanaf 8 jaar oud:
- Na afslijting van de kronen worden de tanden beitelvormig en breken de kronen af.
- Op de leeftijd van 7-8 jaar beginnen de tanden uit te vallen.
Opmerking
- De melktanden zijn smalle tanden van 1 cm lang, na wisselen zijn ze breder en langer 1,5 tot 2 cm lang.
- Tanden en kiezen beschadigen niet maar ze slijten af.
- Een geit zonder tanden (snijtand en hoektand) kan nog eten, ze kan echter niet meer grazen. Ze kan nog herkauwen door de kiezen.
- Een geit zondert kiezen kan niet meer herkauwen en is aan haar einde gekomen.
- Soms ziet men kleine ringetjes (kegeltjes) op de bovenkant van het snijvlak. Komt door het draaiend malen bij het herkauwen.
(14/09/2015)