CL (caseous lymphadenitis)
CL is een chronische ziekte veroorzaakt door de bacterie Corynebacterium pseudotuberculosis of bultenziekte. Deze bacterie kan lang overleven in de bodem. Met name kleine herkauwers (geiten en schapen), maar ook andere diersoorten, zoals runderen, paarden en alpaca's kunnen de ziekte krijgen.
De aandoening is ook bekend onder de namen pseudotuberculose, kaasachtige lymfklierontsteking en ‘bultenziekte’.
De CL-bacterie komt via beschadigingen van de huid of de slijmvliezen het dier binnen en nestelt zich in de regionale lymfklieren. Daar ontstaan abcessen die spontaan kunnen openbreken.
Symptomen
Bij geiten komen de meeste abcessen voor in de lymfklieren van hals en kop, maar soms ook in de lymfeklieren van de borst. De abcessen kunnen een doorsnee hebben van 0,5 cm tot 10 cm. Opengebroken abcessen bevatten veel besmettelijk materiaal en zijn gevaarlijk voor de verspreiding van de bacterie.
Aantasting van de inwendige lymfklieren wordt bij geiten minder waargenomen.
De incubatietijd (de tijd van besmetting totdat abcessen in de oppervlakkige lymfklieren worden opgemerkt) varieert van twee tot zes maanden of zelfs veel langer. Volgens een ruwe schatting is vijf procent van de geitenbedrijven met CL besmet. Op die bedrijven is circa dertig procent van de dieren besmet. Een groot aantal geitenbedrijven is CL-vrij gecertificeerd.
Besmettelijk voor de mens
CL is een zoönose, dit betekent dat ook de mens met deze bacterie kan worden besmet. De mens kan zelf door contact met besmette dieren en vervolgens een vrij koppel te bezoeken, dit koppel infecteren. De insleep in de kudde gebeurd meestal met de aankoop van besmette dieren. Door een verwonding van de huid of slijmvliezen komt de bacterie het lichaam binnen.
Behandeling
Behandeling van zieke dieren is niet aan te raden, omdat het risico van de verspreiding erdoor kan worden verhoogd. Bovendien is behandeling met bijvoorbeeld antibiotica lastig, omdat de ziekteveroorzaker zich schuil houdt in de abcessen. Wie de abcessen laat openbarsten en het pus (kaasachtig, wit, substantie lijkt een beetje op tandpasta) eruit laat lopen, creëert voor zichzelf en de dieren een groot probleem. De bacterie kan zeker 18 weken overleven in een vochtige, donkere ruimte. Alleen bij direct zonlicht gaat de bacterie binnen een week dood.
Gebeurt het toch dat een abces open breekt, zet het dier dan in elk geval apart, gebruik een keukenrol om het abces zover mogelijk uit te knijpen, druk vanaf verschillende kanten het abces dicht, behandel de plek met jodium, ontsmet uzelf, uw schoeisel, was uw kleding en verbrand alle materialen die mogelijk met de bacterie in aanraking zijn geweest en hou het dier in isolatie totdat de wond geheel is genezen.
Het kan overigens heel goed mogelijk zijn dat dieren besmet zijn zonder dat het duidelijk zichtbaar is. Dus hygiëne telt, altijd. Indien de diagnose CL is bevestigd, zijn verschillende beslissingen mogelijk:
CL kan voorkomen bij zowel schapen als geiten. Dat betekent dat geiten ook geïnfecteerd kunnen worden door schapen en vice versa. Als u beide diersoorten houdt dient u hiermee terdege rekening te houden. Het tijdelijk bijeenbrengen van geiten b.v. voor keuringen vormt een risico. Aangezien dieren besmet kunnen worden tijdens transport is het daarnaast van groot belang dat geiten en uiteraard ook schapen worden vervoerd in een vooraf goed gereinigde en gedesinfecteerde wagen.
Voorkomen
Vermits de insleep van besmette dieren het grootste risico vormt koopt men best enkel dieren bij CL-vrije bedrijven.
(15/01/2015)