5.1. Biest

De biest (colostrum) is de eerste melk van een moeder dwerggeitje na de geboorte van het (de) lammetje(s).

De biest bevat grote hoeveelheden eiwitten. Deze eiwitten worden gevormd door 75 % aan afweerstoffen (antistoffen) tegen bacteriën en virussen. 24 uur na de geboorte verlagen de afweerstoffen in de melk (biest) en na 48 tot 72 uur is de melk niet meer van normale melk te onderscheiden.

In de baarmoeder is het lammetje in een steriele omgeving opgegroeid en nog niet in contact gekomen met bacteriën en virussen. Na de geboorte komt het lammetje onmiddellijk in contact met allerlei ziekteverwekkers. In tegenstelling tot de mens, wordt een lammetje zonder afweerstoffen geboren. Het is dus van het grootste belang dat het pas geboren lammetje zo vlug mogelijk afweerstoffen binnen krijgt. In de biest zijn deze in hoge aantallen aanwezig, 75 % van de eiwitten zijn immunoglobulinen en albuminen.

De eerste uren na de geboorte kunnen deze afweerstoffen in de darmwand passeren, doordat deze open staat voor deze eiwitten. Deze doorgang is maar mogelijk de eerste 24 - 36 uren na de geboorte, daarna wordt het moeilijker voor de eiwitketens om de darmwand te passeren.

Lammetjes moeten de eerste dag minimaal 6 keer gevoederd worden. Ze moeten tijdens deze periode minstens 100 ml biest per kg lichaamsgewicht binnen krijgen.

Minstens 55 % van de afweerstoffen wordt in het bloed opgenomen en vormt zo een bescherming.

Na enkele weken worden geleidelijk deze antistoffen van de moeder afgebroken en ontwikkeld het lammetje eigen immuniteit. Vaccinatie mogen daarom pas na die tijd uitgevoerd worden om succes te hebben.

Indien men biest geeft na de eerste 36 uren, worden de antistoffen niet meer in het bloed opgenomen, maar binden zich aan de darmcellen, waar ze een barrière vormen tegen ziekteverwekkers. Daarom kan men best nog biest geven na deze eerste 36 uren, indien het lammetje te weinig biest zou binnen gekregen hebben.

Biest bevat een hoge concentratie aan zouten, hierdoor worden de darmflora bevorderd. Heeft een gunstige werking op de opgangkoming van de darmwerking en zorgt er voor dat het darmpek afgedreven wordt en alzo darminfecties voorkomen wordt.

Biest bevat ook veel vitamine A en caroteen, meer dan gewone melk

Lammetjes worden geboren zonder vetreserves en hebben de biest dus echt nodig als energiebron om hun lichaamstemperatuur op peil te houden.

Indien het onmogelijk is om de biest van de moeder te geven, kan men ook runderbiest geven. Deze (ingevroren) runderbiest kan men het best opwarmen "au bain-marie", nooit in de microgolf en niet boven de 40° C. Bij verhitting boven de 50° C worden de immunoglobulinen afgebroken.

Op de markt zijn ook biestvervangers in poedervorm. Deze worden gemaakt van runderbiest, waarbij ze een speciale behandeling ondergaan om de biest te conserveren.

(05/03/2016)