" 49 chưa qua ... 53 đã tới "

BS Đỗ Hồng Ngọc

- Bác sĩ, tôi 49 nên lúc nào cũng bị ám ảnh bởi câu “49 chưa qua 53 đã tới…” của ông bà mình nói. Thực tế bây giờ tôi cũng đã bắt đầu thấy có chút gì đó lôi thôi rồi?

- Chút gì là chút gì…?

- Đái đêm. Đêm nào cũng phải thức giấc hai ba lần để đi tiểu. Hồi trước đâu có vậy. Ngủ thẳng cẳng tới sáng!

- Chắc tại bạn nhậu nhẹt bù khú bia ôm bia vịn gì trước đó rồi phải không? Dân gian ta có câu “Nhà giàu đi xe hơi uống bia ôm, nhà nghèo đi xe ôm uống bia hơi” đó thôi!

- Không bác sĩ. Hoàn toàn nghiêm túc. Lạ lắm. Vừa mới tiểu xong lại mắc tiểu nữa…Mà lâu lắc chớ không… ào ào như xưa!

- Vậy thì chắc có vấn đề ở tuyến tiền liệt rồi!

- Cái gì? Sắp “liệt” rồi hả?

- Không, đây là tên gọi của một cái tuyến có hình dáng giống như một trái mận nằm chặn ngay cửa bàng quang, bao trùm lấy ống tiểu ở người đàn ông gọi là tiền liệt tuyến, có khi còn gọi là tiền lập tuyến hay nhiếp hộ tuyến…

- Ôi, rắc rối quá! Nhưng nó có nghiã là gì?

- Chả có nghĩa gì cả! Người ta dịch từ chữ Prostate, tiếng Hy lạp, có nghĩa là “đặt trước”, vậy thôi! Nhà khoa học đầu tiên thấy cái cục tuyến này bèn gọi như vậy và chết tên luôn.

- Nhưng nó để làm gì? Bày đặt chi cho khổ vậy trời?

- Phải có ý nghĩa gì chứ. Thiên nhiên đâu có làm chuyện gì vô ích. “Tiền liệt” hay “tiền lập” đều mang nghĩa là “đặt trước”, dịch sát chữ Prostate vậy thôi, còn “nhiếp hộ” mới nói lên chức năng quan trọng của nó: chính nó nuôi dưỡng, hỗ trợ cho hoạt động của tinh trùng. Nó tiết ra một chất lỏng nhờn, màu trắng đục, có tính kiềm (gọi là tinh dịch) để một mặt bảo vệ tinh trùng, giúp tinh trùng vượt qua chốn gian nan thử thách đầy acid trong âm đạo. Không có nó, acid của môi trường âm đạo diệt sạch tinh trùng luôn lấy đâu mà thụ tinh, truyền giống. Tinh dịch còn giúp cho tinh trùng bơi lội tung tăng thoải mái, trong cuộc chạy đua marathon vào tìm trứng nắm sâu trong tử cung. Tóm lại, nó cần thiết cho cuộc sống…

- Nhưng sao…

- Hồi “trẻ” dĩ nhiên nó mềm mại, khi “già” thì nó mới bắt đầu khô cứng, phình to ra, chặn nghẹt đường tiểu, vậy nên… mót đái hoài mà đái không hết, bàng quang cứ tích chứa nước tiểu thừa làm cho khó chịu…

- Hèn chi mà thức giấc mấy lần trong đêm. Họp, hội, nghiêm chỉnh vậy mà cứ nhấp nha nhấp nhỏm… đi vào đi ra! Khổ ơi là khổ!

- Chưa đâu. Có khi còn bí… đái nữa. Phải đi cấp cứu ở bệnh viện. Bác sĩ sẽ phải đặt một ốngsonde nong đường tiểu hoặc mở bàng quang…

- Không lẽ y học bó tay?

- Đâu có bó! Ngày càng có nhiều thứ thuốc chữa trị đó chớ! Tuy vậy khi nó đã to quá, nghẹt quá, người ta đành phải can thiệp bằng phẫu thuật!

- Nghiã là mổ?

- Chớ sao. Để xén bớt, cắt bớt, đốt bớt chỗ nghẹt, mở đường cho nước tiểu thoát ra chứ! Nhưng đó là trường hợp nhẹ, bướu lành, nếu gặp trường hợp ung thư thì giải quyết cách khác, triệt đễ hơn…

- Phải làm sao?

- Trong mọi tình huống tốt nhất nên đến bác sĩ chuyên khoa Niệu. Họ mới có chẩn đoán chính xác và khuyên ta nên làm thế nào tốt nhất.

- Nghe nói phải thử máu tìm cái gì đó?

- Tìm PSA, một kháng nguyên đặc hiệu của tiền liệt tuyến (Prostate Specific Antigen). Nếu nó cao trêm 4 ng/mL thì bác sĩ sẽ giám sát kỹ… để can thiệp, phẫu thuật, xạ trị v.v… Có trường hợp phải “hoạn”…

- Thiến hả? Thôi chết rồi! Giống như mấy ông hoạn quan trong triều vậy hả? Mấy ông này không bị hả?

- Người ta nhận thấy vậy. Tuyền tiền liệt hoạt động dưới ảnh hưởng của kích thích tố nam. Không có kích thích tố này thì tuyến ngừng hoạt động, không phát triển nữa…

- Chẳng lẽ Nhạc Bất Quần vung kiếm là vì chuyện này…?

- Dám lắm! Chỉ tội nghiệp Lâm Bình Chi bắt chước làm cho hư chuyện hết trơn…

- Vậy hóa ra đàn ông ai cũng bị cả sao?

- Gần như vậy. Các chuyên gia cho biết từ 50 tuổi trở lên, cứ hai người đàn ông thì có một người bị bướu lành tiền liệt tuyến (50%), 60 -70 tuổi thì 70% bị, rồi 80 – 90 tuổi thì 90% bị… Khó mà tránh khỏi. Dĩ nhiện chỉ một tỷ lệ nhỏ biến thành ung thư thôi. Đã mang lấy nghiệp vào thân!

- Nghiệp gì?

- Thì nghiệp “đàn ông”! Râu hùm hàm én mày ngài, vai năm tấc rộng thân mười thước cao…

- Từ Hải cũng bị hả?

- Hỏi Thúy Kiều mới biết đêm Từ Hải thức dậy mấy lần… Thực ra bướu tiền liệt tuyến không từ một ai. Tổng thống Pháp Francois Mitterand, cựu Thủ tướng Úc Bob Hawke, đại tướng Mỹ Norman Schwarzkopf, một số lãnh tụ tôn giáo… cũng bị, không chừa ai.

- Nhưng tôi mới 49 ?

- Đã có dấu hiệu. Vậy nên đến khám ở một bác sĩ chuyên khoa Niệu.

- Có cách gì làm chậm sự xuất hiện của bướu tiền liệt tuyến không?

- Bác sĩ chuyên khoa sẽ hướng dẫn cụ thể. Nói chung, người ta khuyên không nên hút thuốc lá, bớt uống rượu, nên ăn nhiều rau trái, đậu nành… vì đâu nành có chất chống kích thích tố nam. Đại khái vậy.

- Cảm ơn bác sĩ. Còn “…53 đã tới!” có nghĩa là sao?

- Là “đã tới… 53!” chớ sao! Thiệt ra câu “49 chưa qua… 53 đã tới! ” của ông bà mình là muốn nhắc nhở mọi người nên cảnh giác ở lứa tuổi này. Đây là thời “vận hạn” của con người qua tổng kết kinh nghiệm ngàn đời đó chớ chẳng chơi đâu!

- Nhưng nó “nói lên” cái gì? Sao nghe cứ rờn rợn lo lo làm sao!

- Rờn rợn lo lo là phải. Bởi đó là một lứa tuổi có nhiều nguy cơ trong cuộc sống. Nhiều người đang ở đỉnh cao sự nghiệp, phát tài phát tướng, xây nhà, sắm xe, ngồi sui… làm ăn phát đạt hết bề ngang sang bề dọc, toan tính chuyện cá lớn nuốt cá bé đầy háo hứng… thì đùng một cái…

- Đùng một cái… sao?

- “Tri thiên mệnh”… chớ sao!

- Nghe ghê quá! Vậy có nên cúng sao giải hạn, mỗi mỗi nhờ… thầy bói chỉ đường dẫn lối cho chắc ăn không?

- Lại càng nhảm. Không biết sao gần đây người ta mê tín dị đoan dữ quá! Đồng cô bóng cậu, lang băm, bói toán, phong thủy… tràn lan! Chắc người ta mất nhiều niềm tin và nghĩ có “linh” có “ứng”, có “kiêng” có “lành”?…

- Chớ không phải vậy sao?

- Phải chớ! Một người đầu óc cứ lơ mơ, luôn ám ảnh nọ kia, luôn sống với “cõi trên” thì đi đứng lạng quạng dễ té cầu thang, dễ bị xe đụng gãy tay gãy chân là chuyện không khó hiểu… Rồi đổ cho số xui, vận hạn nọ kia! Đặc biệt là khi người ta ở vào lứa tuổi 49-53 có nhiều thay đổi tâm sinh lý…

- Là sao?

- Nhớ lại coi. Có phải cái hồi 13-16 người ta cũng đã có một giai đoạn “lộn xộn” vậy không? Nữ thập tam nam thập lục! Tới cái tuổi đó người ta bỗng dưng… sinh sự, kỳ cục chịu không nổi, luôn cãi lại cha mẹ, suốt ngày khắc khoải với mấy cái mụn trứng cá, tập tành “gần mực thì bia gần đèn thì thuốc”, nhớ không? Tất cả chẳng qua do ảnh hưởng của kích thích tố sinh dục. Cô gái ngày nào thò lò mũi xanh bỗng yểu điệu thục nữ, nguyệt thẹn hoa nhường, câu trai ngày nào thả diều đá dế bỗng hàm én mày ngài, vai u thịt bắp, … Đều là do kích thích tố sinh dục đó thôi. Nó bừng bừng lên vậy để người ta phải cuốn hút vào nhau, ve vản nhau… mà sinh con đẻ cái. Đến 49-53, khi “hoàn thành nhiệm vụ” rồi thì các kích thích tố sinh dục làm việc uể oải, xìu xìu ễnh ễnh… Lúc đó người ta chẳng thèm ve vản nhau chi nữa mà chuyển tông “ghét cay ghét đắng” hoặc vội vã “tung cánh chim…”.

- Hèn chi mà Nguyễn Công Trứ chẳng kêu lên: “Mười lăm trẻ năm mươi già không kể!”.

- Ông “chỉ kể” cái quãng giữa, cái quãng hừng hực 15-49 đó thôi! Sau đó thì ông than: Tao ở nhà tao tao nhớ mi/ Nhớ mi nên phải bước chân đi/ Không đi mi bảo rằng không đến/ Đến thì mi hỏi đến làm chi/ Làm chi tao có làm chi được/ Làm được tao làm đã lắm khi…

- Cụ mà sống thời bây giờ thì thuốc men đầy ra cả đó thôi. Muốn gì chả được! Nhưng, nói chung, ở tuổi này, một số người thường cảm thấy uể oải, mệt mỏi, cáu gắt, hay quên… làm gì cũng nóng nảy, vụt chạc, dễ dẫn đến thất bại rồi lại đổ cho “vận hạn”…!

- Đúng vậy. Về sinh lý một số đàn ông lứa tuổi này thấy giảm ham muốn tình dục, thường rối loạn dương cương, đổ mồ hôi, đỏ bừng mặt, rụng tóc, dáng bệ vệ ra, mập lên… ; khó tập trung, dễ bị stress, dễ nhiểm trùng… Nhưng thực tế bây giờ nào phẫu thuật thẩm mỹ, nào bác sĩ “Nam khoa” tận tình chăm sóc… nên nhiều người vẫn còn phong độ lắm, khí thế lắm… muốn như Nguyễn tướng công: “Ngũ thập niên tiền nhị thập tam” (Năm mươi năm trước, ta mới 23 tuổi!) khi trả lời người hầu thiếp trẻ…

- Vậy “…53 đã tới” có thể coi như là thời điểm “mãn kinh” ở nam giới không?

- Ở nam giới không có vụ “mãn kinh”- dứt kinh- rõ rệt như nữ giới. Nhưng về sinh lý cũng có những dấu hiệu tương tự. Cần ý thức để điều chỉnh hành vi trong cuộc sống.

- Có thể dùng kích thích tố để duy trì…?

- Có thể. Kích thích tố nam là testosterone dùng dưới nhiều dạng như chích, uống, dán, cấy đưới da… làm cho “một người khỏe nhiều người vui” gì gì đó nhưng cũng có nguy cơ gây ung thư nên phải rất dè dặt, cần sự gíám sát nghiêm nhặt của bác sĩ.

- Ngày nay tuổi thọ con người tăng cao, phải chăng tuổi “mãn kinh” nam giới cũng thay đổi, nghĩa là không còn đúng với câu “49 chưa qua 53 đã tới” nữa?

- Tùy. Có khi còn ngược lại. Ở Thượng Hải, nghiên cứu cho thấy tỷ lệ đàn ông “già sớm” tăng gấp đôi chỉ trong vài chục năm gần đây. Có nhiều nam giới “mãn kinh” ở tuổi… 35 mới lạ! Có lẽ do đời sống bây giờ ở các đô thị căng thẳng quá, con người ngày càng xa cách với thiên nhiên. Môi trường sống thay đổi. Trái đất nóng lên. Con người như bị… nung lên và do đó, “mãn kinh” nhanh!

- Vậy có cách nào?

- Có. Tuệ Tĩnh. Một danh y thế kỷ thứ XIV của ta đã đúc kết rồi đó:

“Bế tinh, dưỡng khí, tồn thần

Thanh tâm, quả dục, thủ chân, luyện hình”.