Giao thông vận tải đó ... đây...

Là tập ký sự của anh Lê Trung Tính ( nguyên trưởng phòng vận tải Sở Giao thông vận tải Tp Hồ Chí Minh ) .

Ghi chép lại những điều mắt thấy tai nghe qua các cuộc hành trình ...

Cảm ơn Anh đã chia sẻ cho phép tôi sử dụng file gốc ( bài viết và hình ảnh ) .Chúc Anh sức khỏe .

Mong anh thông cảm sự diễn đạt trong quá trình biên tập không được như mong muốn .

Người biên tập : Nhật Tấn .

GIAO TH ÔNG VẬN TẢI ĐÓ…ĐÂY…

(Transportation…in all over the world)

1.1 Giới thiệu thêm một chút về TP Quảng Châu.

Quảng Châu là địa điểm chúng tôi dừng chân đầu tiên của cuộc hành trình.Đây là thủ phủtỉnh Quảng Đông và là thành phố lớn nhất miền Nam-Trung Quốc, với diện tích 7.434 km² (tức rộng gấp 3,5 lần TP.HCM) và dân số hơn 10 triệu người(nhỉnh hơn TP.HCM một chút) và là trung tâm vận chuyển của khu vực Nam Trung Quốc và Đông Á.

Nếu xét ở nhiều khía cạnh khác nhau,thì đây là tỉnh lận cận và có nhiều mối quan hệvới Việt Nam ta, từ lịch sử cách mạng,đến ẩm thực, kinh tế và cả một số phong tục tập quán …

Về nghề nghiệp,thì trước khi tổ chức BRT,tuy thành phốnày có hệ thống xe buýt khá hòan chỉnh,với gần 500 tuyến đường và gần 10.000 xe buýt lớn nhỏ,cộng với 5 tuyến metro; thế nhưng Quảng Châu cũng bị vấn nạn kẹt xe,do số lượng xe 2 bánh nhiều (hơn 400.000 xe vào đầu năm 1997,nhưng cũng đâu có ý nghĩa gì với Tp.HCM đến 4,5 triệu xe gắn máy!).Do đó, chính quyền thành phố đã có một quá trình điều tiết Cầu đi lại trong vòng 16 năm liên tục, một chánh sách được đánh giá là một chính sách có:“lộ trình dài và kết quả lớn”!

Khởi đầu là hạn chế thời gian(từ 7giờ sáng đến19g tối) và phạm vi lưu thông của xe gắn máy(xe không có biển số ở Quảng Châu không đượcc lưu thông ở Quảng Châu-năm 1991);tiếp theo là cấm xe gắn máy họat động trong một sốkhu vực và vào thời gian nhất định(năm 1995); và sau đó tiến tới ban hành lệnh tiêu hủy xe gắn máy không đạt chuẩn về môi trường(xe có niên hạn trên 15 năm,năm 2002); cuối cùng là đến 1/1/năm 2007 cấm hoàn toàn xe gắn máy lưu thông trên phạm vi thành phố.

1.2 BRT Quảng Châu,

Song song với hạn chế xe gắn máy cá nhân,họ vẫn đầu tư phát triển hệ thống VTHKCC của họ một cách liên tục,cho đến nay họ đã có cả xe điện ngầm và BRT,nhưng nổi bật nhất là hệ thống BRT họ mớiđưa vào hoạt động từ năm 2010 cho đến nay và đã được Viện phát triển giao thông quốc tế trao giải thưởng“Phát triển giao thông bền vững năm 2011” nhờ thiết kế ưu việt, ít thải khí độc và hiệu quảvận hành cao.

Sau 5 năm nghiên cứu thiết kế và xây dựng bỡi Viện nghiên cứu thiết kế Quảng Châu và Viện chính sách phát triển giao thông (Institute for Transportation and Development Policy- ITDP) và chỉ mới đưa vào hoạt động từtháng 2/2010 nhưng hệ thống này đã cải thiện tình hình VTHKCC ở thành phố Quảng Châu và thay đổi quan niệm BRT ở Trung Quốc,đồng thời lập một kỉ lục về BRT không những ở Trung Quốc mà còn cả trên phạm vi thế giới.

Cho đến nay BRT Quảng châu đã ghi một số kỉ lục:

-Mỗi ngày có khoảng 800.000 HK sử dụng BRT Quảng Châu, nhiều hơn cả số khách của bất cứ tuyến Metro đang hoạt động ởQuảng Châu,gấp 4 lần tuyến BRT ở Xiamen-Trung Quốc,chỉ xếp sau tuyến BRT ởBogota-Colombia.

Tại một điểm trạm ga (Gangding BRT station) đã có 55.000HK lên xe buýt,một kỉ lục thế giới.Ở ga trung chuyển khách lớn, có trạm dừng được bố trí dài đến 260m (bao gồm cả cầu đi bộ), dài nhất thế giới.

- Là hệ thống BRT đầu tiên ở Trung Quốc có cả khu dành riêng cho xe đạp kết nối,có các trạm dừng kết nối với các buiding (thương mại, công sở và được những nơi này đề nghị bỏtiền ra xây dựng), nhà ga được xây dựng theo yêu cầu của số lượng hành khách đi lại, là tuyến BRT có hơn một nhà khai thác.

- Là hệ thống BRT đầu tiên trên thếgiới, có nối kết với hệ thống Metro qua đường hầm, có khối lượng xe BRT 350xe/giờ/hướng, có nghĩa là chỉ có 10 giây có một chuyến xe buýt đi qua.

-Là một mô hình BRT tổchức hoạt động theo hành lang (corridor) lưu thông, nên chỉ trên một hành langđã có đến 31 tuyến BRT đi qua, trong đó nổi bật nhất là lượng hành khách đi từphía ngoài hành lang chiếm đến 53%!

-Chi phí xây dựng 5 triệu USD/km,chưa kể chi phí mua sắm xe buýt & nhà khai thác thuộc 3 tập đoàn,tất cả các công ty đều có đại diện ở trung tâm kiểm soát BRT.

-Thời gian đi lại của hành khách giảmđến mức 40%, tốc độ vận doanh xe BRT cao hơn xe buýt đến 30%, tiết kiệm 6, 63 phút/chuyến.

-Điểm nổi bật cuối cùng của hệ thống BRT Quảng Châu là kết hợp BRT với hệ thống xe đạp công cộng(Public Bicycle hoặc còn gọi là Bike sharing, nhằm giải quyết kết nối những dặm cuối cùng, từ nhà đến trạm ,bến xe buýt).Chính vì thế nên giá cho thuê xe đạp rất rẻ:1 giờ đầu không phải trả tiền,1-2 giờ thêm chỉ mất 2 RMB, 2-3 giờ thêm chỉ mất 2 RMB và hơn 3 giờ chỉ mất 3RMB và ơ Quảng Châu theo số liệu thống kê 99% các chuyến đi dưới 1giờ, điều đó cũng có nghĩa là đi xe đạp không phải mất tiền!

1.3 Một số bài học kinh nghiệm rút ra từ việc tổ chức và quản lý hệ thống VTHKCC ở Quảng Châu:

- Hạn chếphương tiện xe 2 bánh cá nhân như thành phố Quảng Châu là một bài học kinh nghiệm về sự kiên trì,cũng như áp dụng một số giải pháp đồng bộ,là mô hình có thể vận dụng cho những thành phố nhiều xe gắn máy như thành phố Hồ Chí Minh của chúng ta.

-Sử dụng phương thức BRT là áp dụng giải pháp:

“Khả năng vận chuyển như Metro nhưng chỉsử dụng xe buýt”; đây chính là cơ hội mới cho những thành phố đang phát triểnở Châu Á.Ở Quảng Châu họ không sử dụng vốn ODA, mà tất cả đều do ngân sách thành phố đầu tư, trên cơ sở hỗ trợ kĩ thuật của Viện ITDP.

-Bên cạnh việc đưa hệthống BRT vào hoạt động, điểm mới nổi bật của hệ thống BRT Quảng Châu là sự nối kết BRT với hệ thống xe đạp: giai đoạn 1, từ 22/6/2010, đã đưa vào sử dụng 18 trạm, với 1.000 xe đạp và giai đoạn 2, từ 2/8/2010, hệ thống cóthêm 113 trạm và 5.000 xe đạp được đưa vào sửdụng và chúng tôi trong dịp công tác này đã được các bạn Quảng Châu cho đi thực hành loại phương tiện đầy tính môi trường này!

-Hệ thống vé liên thông là nguyên tắc tất yếu trong hệ thống VTHKCCđa phương thức, cụ thể ở Quảng Châu là “thẻYangchengtong”,có thể sử dụng cho cả 4 phương thức đi lại là xe đạp-xe bus-BRT-và Metro (người sử dụng chỉ deposit 300 RMB).

Ở Quảng Châu, chúng tôi được đi tham quan 3 nơi: Quảng trường trung tâm hay còn gọi là quảng trường Trung Hoà-Hua Chang plaza; Bắc Kinh lộ (Beijing road), là khu mua sắm nổi tiếng của Quảng Châu, tương tự như Nam kinh lộ ở Thượng Hải hoặc phố Vương Phủ Tĩnh ở Bắc Kinh; khu phố mới Yuexiu prakhay, hay còn gọi là Yue xou new town.

Một điểm thú vị nhất khi chia tay thành phố Quảng Châu là toàn bộ hệ thống BRT nổi tiếng đó,lại được thiết kế và điều hành bỡi cô kiến trúc sư trưởng nhỏ con và xinh đẹp(như hình bên),cùng với một lô cộng sự viên mà phần lớn là những cô gái trẻ chỉ khoảng 25-30 tuổi!

Quảng Châu lần đến trướcđó

(Cùng với TCT ô tô 3/2, vào các ngày 20-24/5/2010)

Hệ thống giao thông công cộng ở Quảng Đông khá hoàn thiện, với cả các phương thức đường bộ-đường sông-đường biển-đường sắt và đường hàng không.Riêng tuyến đường sông dài đến 10.000 km,đứng thứ nhì trong cả nước(chỉ xếp sau Giang Tô), đường biển có hơn 100 cảng biển lớn và nổi tiếng như Hoàng Phố-Sán Đầu…

Đường bộ toàn tỉnh dài 91.000 km, trong đó có 12 tuyến quốc lộnhư Bắc Kinh-Quảng Châu, Bắc Kinh-Thâm Quyến, Trùng Khánh-Trạm Giang…hai sân bay Bạch Vân ở Quảng Châu và Hoàng Điềnở Thâm Quyến là hai sân bay quốc tế, đường sắt và đường bộ nối liền Hồng Kông và các thành phố lớn củaTrung Quốc, tàu điện ngầm hoạt động từ năm 2004. Cảng Thâm Quyến nằm kề cảng Hồng Kông, nó đứng thứ nhì ở Trung Quốc,chỉ xếp sau cảng Thượng Hải và đứng tưtrên thế giới về khối lượng container (16,2 triệu TEU), sân bay quốc tế cách trung tâm thành phố 35 km.

Kim ngạch song phương giữa Việt Nam ta và Quảng Đông hiện đạt 2,5 tỉ USD vào năm 2007 và đang nghiên cứu đẩy mạnh để đạt được 5 tỉ USD vào năm 2010.

Taxi ở đây chỉ có loại 4 chỗ kém chất lượng so với Taxi thành phố HCM, lại thêm vì lý do an toàn nên họ thiết kế rào inox trông mất đi vẻthân thiện và mỹ quan cần thiết.Sau 24 giờ, khách nam giới không được ngồi ở ghếtrước.

Trên dọc đường cao tốc họ có những ghi chú nhằm đảm bảo an toàn giao thông rất đáng chú ý: Rear end collision, Keep space (50-100-200m), Don’t drive tiredly, Rest area, Buckle up…

Còn tiếp :

II HỒNG KÔNG