Wie of wat is de Wijsheid in Spr. 8:22-31

Hoe zit het met de Wijsheid in Spreuken 8:22-31?

22 De HEERE bezat Mij aan het begin van Zijn weg,al vóór Zijn werken, van oudsher.

23 Van eeuwigheid af ben Ik gezalfd geweest,vanaf het begin, vanaf de tijden voordat de aarde er was.24 Toen er nog geen diepe wateren waren, werd Ik geboren, toen er nog geen bronnen waren, zwaar van water.25 Voordat de bergen waren verzonken,vóór de heuvels, werd Ik geboren.26 Hij had de aarde en de velden nog niet gemaakt,evenmin het begin van de stofjes van de wereld.27 Toen Hij de hemel gereedmaakte, was Ik daar, toen Hij een cirkel trok over het oppervlak van de watervloed, 28 toen Hij de wolken daarboven sterk maakte, Hij de bronnen van de watervloed versterkte, 29 toen Hij voor de zee zijn plaats bepaalde, zodat het water Zijn bevel niet zou overtreden, toen Hij de fundamenten van de aarde verordende, 30 was Ik bij Hem, Zijn Lievelingskind, Ik was dag aan dag Zijn bron van blijdschap, te allen tijde spelend voor Zijn aangezicht, 31 al spelend in de wereld van Zijn aardrijk. Mijn bron van blijdschap vond Ik bij de mensenkinderen.

Inleiding:

Een tekst die vanaf de vroege kerkgeschiedenis een grote rol heeft gespeeld. Het was Arius (ca 250 n Chr) die in de derde eeuw vond dat deze tekst het bewijs gaf dat Jezus een geschapen wezen was. Arius, die geen Hebreeuws sprak, en de tekst vanuit de Septuaginta las ( Septuaginta is de Griekse vertaling van de Hebreeuwse OT), beweerde hier dat Jezus de wijsheid was, geschapen voor het begin van de tijd.

Het is toch waar, dat volgens 1 Cor 1:24, dat Paulus zelf zegt: Jezus is Gods kracht en Gods Wijsheid? .

Is het zo dat de tekst vanaf Spr. 8:22 gaat over de geschapen Jezus? Of is hier meer aan de hand? Een korte analyse kan hier het antwoord op geven.

Om even iets meer te begrijpen over de Wijsheid in het boek Spreuken: De eerste 9 hoofdstukken zijn geen losse spreuken, maar verteld een verhaal. Het onderwerp gaat over het doel van de Wijsheid en over een loflied van de Wijsheid.

1. Eerste inleiding: het doel van de Wijsheid (1:1-7)

2. Tweede inleiding: het loflied op de Wijsheid (1:8-9:18).

Volgens Spreuken 1, is de schrijver Salomo de zoon van koning David. De literatuurstijl van Spreuken is de masal, wat vertaald kan worden met spreuk of gelijkenis. Laten wij nu kijken naar Spreuken 8.

De tekst begint natuurlijk niet met Spr. 8:22, maar 8:1. Roept Wijsheid niet en laat Inzicht Haar stem niet klinken?

Het is de Wijsheid die in deze masal spreekt. 12 Ik, Wijsheid, Ik woon bij schranderheid

en vind kennis door alle bedachtzaamheid.

De Wijsheid wordt als een persoon voorgesteld. Niet alleen in dit hoofdstuk maar in alle hoofdstukken over de Wijsheid. Wie is deze Wijsheid dan?

De Wijsheid als vrouw

Wat wij in ieder geval kunnen zien is dat de Wijsheid als ‘vrouw’ wordt weergegeven.

Duidelijk wordt het wanneer wij lezen Spr. 7: 4 Zeg tegen de wijsheid: Jij bent mijn zuster, en noem het inzicht je bloedverwant,5 opdat zij je bewaren voor de vreemde vrouw,

De Wijsheid als getuige

Salomo geeft aan dat JHWH zelf de Wijsheid heeft voortgebracht. Nog voor zijn scheppingsdaden (vs 22). Deze Wijsheid zegt van haar zelf: Voor dat alles ben ik ‘geboren’. Letterlijk staat er ben ik voortgebracht. Hoewel de Wijsheid als getuige was van de schepping was zij niet betrokken bij de schepping. Wij kunnen lezen dat zij aanwezig was toen God de hemel maakte, zij was er bij toen de aarde op zijn fundamenten werd gezet. Zij was erbij toen God de wateren maakte (26-29). Van dit alles was zij getuige, maar verder was zij niet actief betrokken bij de schepping.

Lievelingskind, ambachtsman, architect of getrouwe?

Vers 30: was Ik bij Hem, Zijn Lievelingskind, Ik was dag aan dag Zijn bron van blijdschap, te allen tijde spelend voor Zijn aangezicht,

Wat hier staat vertaald met lievelingskind, heeft in vele vertalingen een andere betekenis. Waar het om gaat is het woord ‘amon, wat Strong vertaald als vakman, architect of kunstenaar. Het woord zelf is wat men noemt een hapax legmenon, het komt behalve hier in geen tekst voor. Problematisch is dat vanuit de tekst zelf hier geen aanleiding wordt gegeven. Nergens uit dit gedeelte blijkt dat vrouwe Wijsheid actief betrokken is bij de schepping, zoals ik eerder heb beschreven. Volgens het woordenboek van Broers betekent het hier troetelkind of vertrouweling. Vertrouweling, of getrouwe geeft de SB en M Schwab aan, omdat vrouwe Wijsheid als getuige optrad.

Lievelingskind of getrouwe heeft dan ook mijn de voorkeur dan vakman.

Wie is de Wijsheid

Is de Wijsheid een hypostase of personificatie.

Laat mij deze twee termen uitleggen: Hypostase wil zeggen: Is iemand een werkelijk persoon geschapen door God. Of is het een personificatie en hebben wij hier te maken met een eigenschap die als persoon wordt voorgesteld?

(NOOT: Personificatie is een Bijbels stijlmiddel om moeilijke ongrijpbare zaken, helder te maken. Zoals: Wijn is een spotter, de drank een luidruchtige, ieder die zich daaraan overgeeft, is onwijs.’ (Spr.20:1))

Als de wijsheid een hypostase is, dan is vrouwe Dwaasheid dat ook. In hoofdstuk 9 worden twee vrouwen genoemd: Vrouwe Wijsheid en Vrouwe Dwaasheid. De Wijsheid heeft haar huis gebouwd, haar tafel bereid en gasten worden genodigd. Vrouwe Dwaasheid zit bij de deur van haar huis, duidelijk op zicht als een publieke vrouw, en zij nodigt ook. Die beide vrouwen zijn daar personificaties: de eigenschappen ‘wijs’ en ‘dwaas’ worden als persoon voorgesteld, voor de poëtische levendigheid. Dat gebeurt meer in deze hoofdstukken (Spr.1:20-33; 3:13-20 en 4:8-9)

Als vrouwe Wijsheid een persoon is, wie is dan vrouwe Dwaasheid?

Is het zo dat Jezus net zoals Logos, de geïncarneerde wijsheid is? Het is toch zo dat Hij volgens 1Cor 1:24 de wijsheid en kracht van God is? Ja, dat klopt. Hij is de Wijsheid en Kracht waardoor God zelf werkt. In de dood van Christus zijn de mensen met God verzoend. In de dood van Christus Zijn de demonen verslagen.,

De Bijbel geeft aan dat Jezus zelf is die alles geschapen heeft (Joh.1:1-3, Kol 1:15) Hij is JHWH waar Spreuken 8 over schrijft.

Conclusie

Wanneer men deze tekst letterlijk wil nemen, zoals de unitaristen (met de JG) doen, dan is daar al een groot probleem. Nergens wordt de Wijsheid als man neergezet, maar wel als zuster of gastvrouw, laat staan als Zoon van God.

De Wijsheid geen verwijzing naar Jezus zelf. Ondanks dat er overeenkomsten zijn, zijn er ook grote verschillen. Deze overeenkomsten kunnen verklaard worden omdat Jezus zelf wordt voorgesteld als de Schepper. De Wijsheid is als getuige en komt voort uit JHWH. Salomo beschrijft poëtisch de Wijsheid als het leven en gunstbewijs gegeven door JHWH. De vreze des Heren is immers het begin van de wijsheid.(Spr 9:10).

bronnen:

Studiebijbel: Wijsheid in Job, Spreuken en Prediker (Cees Stavleu)

Studiebijbel: Commentaar Spreuken 8

Cornerstone Biblical commentary: The book of Proverbs Geore M Schwab

Strong concerdance

Woordenboek van het Bijbels Hebreeuws PDH Broers