Een van mijn voorouders is Moses Lagrouw. Wellicht verklaart dat mijn 2,7% joodse genen. (denk het niet, want het is wel ver terug: 12 generaties, dat moet ergens anders vandaan komen)
Van Moses Lagrouw is onbekend waar komt hij vandaan komt. Bij zijn tweede huwelijk wordt vermeld: Afkomstig uit 'Franckfort'. Weduwnaar van Lijsbet Pijck, soldaat onder Capt. Coumans. Bij zijn derde huwelijk wordt vermeld dat hij onderwijzer is. Bron: GTWMB, 2000, no. 4 en 2001, no. 1. Welk Frankfort wordt bedoeld is onduidelijk. De achternaam dat begint met "La" zou eerder verwijzen naar het zuiden in plaats van het oosten. Er zijn niet veel namen die beginnen met La (de). Het ligt voor de hand om een een toponiem te denken, maar daar komen we niet veel verder mee. Grou was een dorpje in Friesland en er was een dorpje in Zeeland dat zo heette tot 1585: Grauw.
Een van de oorzaken van de voorgeschiedenis kan liggen in het begin van de 80-jarige oorlog. Die bracht nogal wat volksverhuizingen teweeg, zie onder andere hier. Dit kan betrekking hebben op de vader van Moses. Tussen 1567 en 1573 vluchtten zo'n 50.000 mensen, hoofdzakelijk afkomstig uit de Zuidelijke Nederlanden. Vlamingen trokken grotendeels naar Engeland (Londen, Norwich), Brabanders en Walen vestigden zich in Duitse landen, met name Kleverland en Hessen (Frankfort en omgeving). Friezen en Groningers gingen naar Oost-Friesland (Emden). Mennonieten zochten een plaats rondom Danzig in West-Pruisen. Kan kan ook zijn dat men gevlucht is na de val van Antwerpen in 1595: "Na de val van Antwerpen verplaatste het beurs- en handelsverkeer zich grotendeels naar Amsterdam en vooral naar Frankfurt am Main."
Het kan dus zo zijn dat Moses uit Antwerpen kwam, wat ik ergens las, vandaar naar Frankfurt gegaan is en als huursoldaat in dienst trad bij het leger van kapitein Coumans. Over die Coumans is niet veel te vinden. Wel een voornaam en een huwelijk en locatie: 1633 trouwt in Heusden Jacques Coumans, kapitein, met Aefken van Fiersen en in 1633 een kind krijgt. (bron) Heusden was een belangrijke vestingstad van het staatse leger in de 80-jarige oorlog (na eerst geheel te zijn verwoest door de Spanjaarden en brand). Moses Lagrouw zal dus gelegerd zijn geweest binnen de muren van Heusden. Tussen 1613 en 1620 werd de vesting flink verbeterd, het zal ergens tussen 1620 en 1633 zijn geweest. Als soldaat leerde hij Lijsbeth (komt van Elisabeth) Pieck kennen. Waar zij vandaan komt is niet bekend. In het DTB boek van Heusden komt de naam Piek ook voor in 1663, ene Pieter van de Pieck trouwt met Lijsbeth van Domburgh, geboren in Dordrecht. Pieck is een bekende naam in die tijd in die contreien, zie bv hier. Komt ook voor in Tienhoven. Het lijkt me niet waarschijnlijk dat deze Lijsbeth van het voorname geslacht afstamt. Het zou me niet verbazen dat alleen tot een huwelijk werd ingestemd als Moses zich bekeerde. Na het overlijden van Lijsbeth hertrouwt Moses met Lijsbeth Jans uit Well. Well is een plaatsje dat aan de andere kant van de Maas ligt, dus vlakbij Heusden.
In 1634 krijgen ze een zoon, Moses. Echter, ook deze Lijsbeth overlijdt al snel. Reeds het jaar na de geboorte van Moses trouwt hij voor de derde keer, op 4 maart 1635, met Merieke Joost van Baerlegem.
Er zijn twee kinderen bekend uit dit huwelijk:
1640: Catalijntje Moses Lagrouw
1645: Lijsbeth Lagrouw
Soldaat onder capiteyn Coumans, schoolmeester te Nederhemert. Bij zijn tweede huwelijk wordt vermeld: Afkomstig uit 'Franckfort'. Weduwnaar van Lijsbet Pijck, soldaat onder Capt. Coumans. Die zou kapitein zijn in Heusden in 1633. Bij zijn derde huwelijk wordt vermeld dat hij onderwijzer is.
De vraag dringt zich aan ons op, of Mr. Moses een Jood zou zijn geweest, temeer daar wij onder zijn kroost een Aáron, Johannes en Elias aantreffen. Hij zou ook een bekeerde Jood kunnen geweest zijn; zeker is het, dat al zijn kinderen in de Nederlandsch Hervormde Kerk werden gedoopt.
Bron: http://www.seesink-vanderpluijm.nl/de-gemeente-dussen-door-donkersloot.pdf --- Bij zijn tweede huwelijk wordt vermeld: Afkomstig uit 'Franckfort'. Weduwnaar van Lijsbet Pijck, soldaat onder Capt. Coumans. Bij zijn derde huwelijk wordt vermeld dat hij onderwijzer is. Zie GTWMB, 2000, no. 4 en 2001, no. 1.
04.03.1635 Het 1 gebodt [doorgehaald is de datum 18.02.1635 alhoewel die beter lijkt te kloppen met de genoemde huwelijksdatum 04.03.1635]. Moses Legrouw van Franckfort, weduwnaer van overleden Lijske Jans, schoolmr. wonende tot Nederhemert, met Merreke Joosten van Baerlecom weduwe van overlede Jan Hendricksz wonende tot Ameerzode. Den 04.03.1635 getrout tot Nederhemert.
Maar nu nog even over Francfort, kan dit ook een voormalig fort zijn.
https://forum.hkbommelerwaard.nl/viewtopic.php?t=106 -- Ergens las ik dat hij gevlucht zou zijn uit Antwerpen: (http://www.helden-van.nl/Voorouders%20van%20Hans.htm) Vlaming via Frankfort als militair naar Holland. Soldaat onder cap Coumans, geboren circa 1600. Bron voor deze aanname ontbreekt. ---
Aangezien hij schoolmeester wordt, is het aannemelijk dat Nederlands zijn moedertaal is.
Aanvullend: Het kan ook zijn dat Moses in het leger ging om vervolging te ontvluchten. Tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) nam de vervolging van joden toe. Hoogduitse en Oost-Europese joden weken uit naar Nederland. In tegenstelling tot veel Sefardische joden waren de Asjkenazische joden niet rijk, ze vonden hun werk op het platteland (als dagloner of turfsteker), in de ambulante handel of als slager, veehandelaar en kleine neringdoenden vooral op markten.
Wie was die Coumans? Ik heb dit gevonden: 1. Coumans 5 october 1647 Godefroy Coumans, zoon van wylen Hr Coumans, capitein over een compagnie voetknechten. (http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf)
-- De naam Pijck van zijn eerste vrouw kan een aanwijzing zijn: Komt voor in Gorinchem: https://gw.geneanet.org/ecouvret?lang=nl&pz=ellen&nz=couvret&p=cornelis+janszn&n=pijck Vooral veel in Vlaanderen ook, maar ik kan geen bron vinden van rond 1600.
Kan ook anders gespeld worden uiteraard: De naam Lijsbeth Pijke komt in 1673 voor in Leiden (met ook oorsprong uit Vlaanderen): https://www.openarch.nl/search.php?name=Lijsbeth+Pijke Of: https://www.openarch.nl/elo:9f68604c-aa6f-4d24-bec0-560a930a281a Of Friesland: https://www.openarch.nl/frl:481425dd-0391-40e9-a87c-7a9be94205e6 Of Pycke: https://www.genealogieonline.nl/stamboom-stepman-francke/I1068.php Of Pijck. Of: lijsbeth pieck https://forum.hkbommelerwaard.nl/viewtopic.php?t=106 --
Moses Lagrouw, de zoon
Van de zoon Moses is meer bekend.
In de kerk van Dussen ligt een grafsteen, waarop staat: Anno 1682 Moses Lagrouw schoolmr. tot Dussen en Jenneken Dingemansz. Boons sijn huijsfrou. Het interessante (voor mij) is dat er ook een grafsteen ligt van
Zie voor een uitgewerkte stamboom: hier.
ALS Moses uit Frankfurt kwam, lees hier over de 16e eeuw.
Zie ook: hier