Cornelis Both (1810)

Cornelis Both is de zoon van Pieter Both en Pietertje Nieuwpoort. Hij wordt geboren te Noordeloos op 30 augustus 1810. Napoleon is nog de baas in Europa en trouwt met Marie-Louise, dochter van de Oostenrijkse keizer. Tijdstip van geboorte en degenen die hem aanmelden zijn dus nog onbekend. Daar beginnen ze pas aan in 1811. Het zal een donderdag geweest zijn (doopdag is zondag).    

Cornelis is het tweede kind. Zijn broer, Mattheus, geboren 20 februari 1809, was een jaar geleden, op 09 juli 1809, een half jaar oud, overleden. Mattheus heette naar de vader van Pieter Both.  Cornelis wordt vernoemd naar de vader van Pietertje, die 67 is als zijn kleinzoon wordt geboren. Cornelis Both tekent later met K. Both.  Cornelis is dus een zogenaamd 'vervangerskind'. Dat kwam in die tijd vaak voor. Vader Pieter is al 32, moeder 26. Cornelis zal de laatste zijn van een lange reeks generaties die geboren is in Noordeloos. Hij vertrekt, met vader en moeder, en honderd jaar later heeft niemand nog weet van die banden met Noordeloos. Mijn vader wist er niets meer van, en zijn vader ook niet. Arie Both, mijn overgrootvader, heeft hem goed gekend, hij was 20 toen zijn opa Cornelis overleed, maar of hij het wist? Als zijn vader Pieter het overlijden van Cornelis aangeeft in 1885, wordt als geboorteplaats Gorinchem opgegeven.  

Noordeloos is voor de Bothen een beetje een "plaats van herkomst". De kerk is een van de gebouwen waarin onze voorouders hebben gelopen, het water uit de eeuwenoude doopvont zal velen gedoopt hebben en in en naast de kerk zullen onze voorouders begraven zijn.   

Afijn, Cornelis wordt 30 augustus, mijn vader, zijn achterachterkleinkind twee dagen eerder, dus 28 augustus, geboren en op 9 september 1810 gedoopt te Noordeloos. De doopgetuige is Annigje Bovene, geboren Nieuwpoort. Zij is een zuster van moeder Pietertje. Zie voor meer voorgeschiedenis het verhaal bij vader Pieter Both. (volgt)

Een prent van Hoornaar met de oude Kruiskerk.

Het gezinnetje verhuist naar Hoornaar, huisnummer 34! J.L. Terwen beschrijft in 1856 dat het plaatsje 500 inwoners telt. Voor 1842 stond er een zeer grote kruiskerk, die om 'den vervallen toestand' gedeeltelijk afgebroken is.  

18 december 1814 wordt het derde kind, Teuntje, te Hoornaar geboren. Zij is vernoemd naar de moeder van Pieter Both, Teuntje van Dijk. Op Eerste Kerstdag wordt ze samen met een Aantje de Krijger gedoopt in de 'zeer grote kruiskerk' van Hoornaar. Cornelis zal dat als vierjarig jongetje wel spannend hebben gevonden. Teuntje Vink, de vrouw van Jacob Both en schoonzus van Pieter, is getuige.   

Op 12 november 1821 wordt weer een broertje geboren, genaamd Jan. Hij wordt vernoemd naar een broer van vader. Vader Pieter is dan al weer 43, moeder 39. Jan zal 27 jaar later vaders overlijden aangeven. Dat is dan al weer in Gorinchem.   

Op 30 januari 1825 wordt weer een broertje geboren, genaamd Matheus, naar de eerder overleden broer. Ze wonen dan nog in Hoornaar. Cornelis is dan 14. Of opa Mattheus, de  (waarschijnlijk) molenaar, nog leeft is onbekend. Daarna verhuizen ze naar Gorinchem, wijk b, nummer 36.   

Gorinchem was destijds een snel groeiende stad. Van 1822 tot 1856 vermeerdert de bevolking zich van 5.774 tot zo'n 9000 inwoners (Terwen). Men is werkzaam in de visserij, er zijn 3 bierbrouwerijen, 1 azijnfabriek, 1 gasfabriek, 1 kopergieterij, 1 stoommeelfabriek, 5 boekdrukkerijen, 4 leerlooijerijen, 4 touwslagerijen, 1 zeepziederij, 2 zeilmakerijen, 1 houtzaag-, 3 olie-, 1 snuif- en 3 korenmolens. Een van deze beroepen kan het beroep van Pieter zijn.   

In Gorinchem breken droeve tijden aan: moeder Pietertje overlijdt op 14 augustus 1829 om 12 uur 's nachts. Waaraan is onbekend, wie weet in het kraambed. Ze was 45, dus dat is nog net mogelijk. Hersenbloeding, hartaanval, een infectie e.d. kan natuurlijk ook. Een relatief klein gezinnetje van 5 personen blijft over: Vader (51), Cornelis (18), Teuntje (14), Jan (8) en Mattheus (4). 

Cornelis zal ruim 2 weken later 19 worden. Geen leuke verjaardag dus. Het is wel zeker dat hij inmiddels werkt, als arbeider. Welk werk dat precies is, is onbekend. In zijn huwelijksakte staat alleen het algemene 'arbeider'.   

12 november 1829: op dezelfde dag als de verjaardag van broer Jan huwt zijn tante Johanna Both, zus van zijn vader, in Hoornaar. Ik neem aan dat ze daar wel naartoe gegaan zijn. Weer een keer naar Hoornaar, waar ze zeker 15 jaar (gelukkig) gewoond hebben, in de kerk waar Teuntje, Jan en Mattheus gedoopt zijn. De bruiloft zal 'gepast' gevierd zijn.   

5 januari 1831: om vijf uur 's middags overlijdt Mattheus op 5-jarige leeftijd. Dezelfde maand zou hij zes geworden zijn. Ze wonen inmiddels in wijk e, nummer 33. Cornelis is dan al 20 jaar oud. Ik stel mij voor dat Teuntje Mathheus verzorgd zal hebben, na moeders dood. Bij de dood van haar moeder was ze 14, bij de dood van Teeuw 16.   

23 september 1835: Eindelijk een positief bericht: Cornelis hoeft niet op te gaan voor zijn nummer. 23 september is de dagtekening van het "Certificaat van de Nationale Militie, provincie Holland, zuidelijk gedeelte". Cornelis krijgt het bericht dat hij voor de Nationale Militie is ingeschreven en dat hem bij loting nummer 74 ten deel is gevallen, "hetwelk hem, tot heden niet opgeroepen zijnde, tot geene dienst heeft verpligt". Zijn signalement staat er ook bij: dat was gebruikelijk voor diegenen die niet opgeroepen werden voor hun nummer. Signalement: 

Lengte 1 el, 6 palm, 5 duim, 2 streep. 

(waarschijnlijk 1 meter 65). 

Aangezigt ovaal 

Voorhoofd laag 

Oogen blauw 

Neus ordinair 

Mond idem 

Kin rond 

Haar bruin 

Wenkbrauwen id 

Herkenbare teekenen - 

Handtekening K. Both   

Geregistreerd no 3607   

74 zal behalve zijn geluksnummer ook 'het getal zijner jaren' worden. Toeval?  (ja)  

4 oktober 1835: Het is zondag. Voor de hoofddeur van het gemeentehuis in Gorinchem en Schelluinen wordt het huwelijk aangekondigd van Cornelis en Antje.   

11 oktober 1835: Weer zondag. Weer wordt voor de hoofddeur van het gemeentehuis in Gorinchem en Schelluinen het huwelijk aangekondigd van Cornelis en Antje. Zullen ze daar zelf naar geluisterd hebben?   

17 oktober 1835: Doordat Cornelis niet in dienst hoeft (of was het motje de oorzaak dat hij 'uitgeloot' werd?) kan hij in Schelluinen trouwen met Antje de Boon. 

Schelluinen telde in 1856 slechts 320 inwoners. De kerk is zeer oud, met een spitse toren zonder orgel, met een schone pastorie en een fraaie brug over het kanaal. 

Cornelis is 25 jaar oud, Antje 19 (wordt 1 maand later 20). Cornelis is een meerderjarige zoon en wordt, zoals vermeld, aangeduid als arbeider, net als vader. 

Het is zaterdag 17 oktober, zes uur 's middags, in het gemeentehuis van Schelluinen. Vader (58) is bij de huwelijksplechtigheid aanwezig en geeft zijn toestemming. De ouders van Antje zijn ook aanwezig. Zij is minderjarig (19) en geboren en getogen in Schelluinen. Haar vader Izaäk de Boon, 50 jaar oud en arbeider, en haar moeder, Aaltje de Rover, oud 45 jaar oud, geven ook hun toestemming. De getuigen wonen allen in Schelluinen en zijn geen bloedverwanten. Aaltje, de moeder van Antje "verklaarde niet te kunnen schrijven".   Van Antje leven nog twee grootouders van haar moeders zijde: Lena de Breejen (69 jaar oud, wonende te Hardinxveld) en Pieter de Rover (72 jaar oud). Van Cornelis leeft alleen zijn vader nog en de moeder van zijn vroeg overleden moeder, Jannigje Baardwijk, wonende te Giessendam, zij is 86 jaar oud. Of zij aanwezig is, is de vraag. 

Cornelis en Antje gaan ook in Schelluinen wonen, al zal dat niet ver van pa's woning vandaan zijn, die woont namelijk in Gorinchem in de Schelluinse Stoep. De Schelluinse Stoep be­staat nog en is de weg van Gorinchem naar Schelluinen. Het beroep van Cornelis is niet bekend. In de loop van zijn leven komen we tegen arbeider, landbouwer en schipper.   

Het huwelijk is een "motje": hun kind, onze voorouder Pieter, komt al 4 maan­den daarna, en wel op: 12 februari 1836: 's morgens om 2 uur. Dezelfde dag zal Cornelis (tekent met Korn: Both) het aangeven, om vijf uur 's middags. De burgemeester is Izaak Gelderblom (de zoon van Frederik Geldernlom, broer van Geertje Gelderblom, de moeder van Jannigje Peele). Volgens de akte is Cornelis 26 jaar en zijn beroep is arbeider.  Zij wonen volgens de akte "in het huis nommero 18" in Schelluinen. De akte is getekend in tegen­woordigheid van:

- Joost Groeneweg, 53, arbei­der, 

- en Daam Gelderblom, 50, bouwman, zijnde de geburen van Cornelis. Deze Daam zal 6 jaar later overlijden, hij woont dan in huis nummer 28, zoon van Leendert Gelderblom en Geertrui van Slingerland.  Leendert zijn ouders zijn Leendert Gelderblom en Jannigje Liefholland, dat zijn ook voorouders van mij. Degenen die het aangeven zijn Izaak de Boon, 56, arbeider, wonend in Schelluinen, en Dammis de Kuiper, bouwman. Deze Izaak de Boon is de vader van Antje.  (zie brand 1841)

Zoon Pieter zal 26 jaar later met Jannigje Peele trouwen, Jannigjes moeder is Geertje Gelderblom, in de verte gelieerd aan Daam Gelderblom. Jannigjes Peeles opa is Frederik Izaak Gelderblom, die woonde in de oude boerderij "gelegen aan de brug" Die brug zal gelegen zijn over de Schelluinse Vliet. Dat huis zal gelegen zijn geweest aan wat tegenwoordig is de hoek tussen Langeweg en Voordijk. (zie kadastrale kaart en op Google Maps). 

27 mei 1838: een tweede kind, een dochter nu genaamd Aaltje, wordt 's morgens om drie uur geboren. Dezelfde dag zal Cornelis (tekent met Korn: Both) het aangeven, om zes uur. Hij is nog steeds arbeider en volgens de akte is hij nog steeds 26 (wat niet klopt, hij is 27). Zij wonen volgens de akte nog op huis nummer 18 in Schelluinen. Aaltje heet naar de moeder van Antje, Aaltje de Rover. Getuigen: 

Dammis de Kuiper, 36, bouwman. Dammes de Kuiper of Kuijper is geboren in Schelluinen in 1803, zal daar overlijden in jan. 1875. 

Nicolaas Hamerpagt, 32, kleermaker. Nicolaas is ook van 1803, geboren in Giessen-Nieuwkerk, hij zal  overlijden op 17 november 1848 in Schelluinen.

Dit zijn de  "geburen" van Cornelis Both.  

1 januari 1840: oma Jannigje Baardwijk overlijdt te Giessendam, ze is dan 90 jaar oud. Haar zoon, Kors Nieuwpoort, 45 jaar oud, arbeider geeft het aan, samen met Andries van Houwelingen, bekende, 54, arbeider. Er staat dat ze 91 is. Haar man was Cornelis Nieuwpoort en "zijnde de namen der ouders onbekend". Als excuus mag gelden dat haar vader overleden is in 1795, toen was Kors Nieuwpoort nog niet geboren. Niet dat haar vader jong overleden was, die was van 1715. 

13 april 1840: de moeder van Aaltje, Lena den Breejen, overlijdt te Hardinxveld, ze is dan 74 jaar oud. 

25 september 1840: Cornelis geeft het derde kind, Pietertje, een meisje, aan. Het is vrijdag. Er is verder niet veel veran­derd. De getuigen zijn dezelfde als bij Aaltje. Het kind is vernoemd naar de elf jaar geleden overleden moeder van Cornelis.  Of naar de opa van Antje, die heet ook Pieter. (de Rover) en hij leeft nog. 

17 maart 1841: de vader van Aaltje, Pieter de Rover, overlijdt te Hardinxveld. Hij wordt ongeveer 77. 

31 mei 1841: grote brand Schelluinen, waarin het huis van Antjes vader Izaak de Boon, afbrandt, maar ook van getuige Dammis de Kuiper en van Izaak Gelderblom.

3 augustus 1842: broer Jan trouwt in Gorinchem met Johanna Boon uit Giessendam.  Hij is 20, zij 23. 

28 december 1842: geboren 2e zoon van Cornelis (30) en Antje (26), op woensdagavond om negen uur, genaamd Izaak, naar de vader van Antje. Cornelis geeft het de volgende dag aan in Schelluinen. Verder geen veranderingen. 

28 december 1845: op dezelfde dag en plaats wordt drie jaar later een derde zoon geboren, genaamd Cornelis, om drie uur 's middags. De naamgeving is evident.   

5 december 1847: op Sinterklaasdag overlijdt om vier uur 's morgens Cornelis' vader Pieter op 70-jarige leeftijd in Gorinchem. Cornelis is dan 37 jaar oud. Vader woonde "in het huis staande aan de Schelluinse Stoep, wijk E, numero achtender­tig". Broer Jan (1821) geeft het aan. Waarschijnlijk woonde pa bij Jan in, of Jan bij pa.   

Tussen 1846 en 1849 verhuist Cornelis met familie naar Gorinchem.   

28 juni 1849: zoon nummer vier, Arie, wordt 's morgens om drie uur geboren. Kornelis, 39, arbeider, geeft het dezelfde dag zelf aan in Gorinchem. Getuigen zijn ene A. Koene, een 74-jarige visser, en ene Leendert van Bergeijk, 42 jaar en schoenmaker. Arie is een broer van Antje, uit 1820. (of vernoemd naar haar opa, die heet Arie de Boon).  Antje heeft 'maar' één broer, en drie zussen die ouder worden.  Broer Arie zal al in 1859 komen te overlijden.                

29 oktober 1851: het 7e kind, een dochter genaamd Adriana, komt 's ochtends om 11 uur op de wereld. Kornelis, 40 jaar, arbeider, geeft weer aan. Naamgeving wederom onbekend. Moeder wordt nu plots Johanna (!) de Boon genoemd. De getuigen zijn een mandenmaker (Johannes van Strouwen, 47 jaar) en een arbeider (Jan Stavast, 28 jaar).   

19 mei 1852: Cornelis' broer Jan, die ook woont in Gorinchem, krijgt een dochter, Maria.   

14 mei 1854: Cornelis en Antje gaan vrolijk verder: dochter nummer 4, het 8e kind, wordt om tien uur 's avonds geboren. Ze heet Antje, naar moeder. Cornelis geeft het de volgende dag aan, in tegenwoordigheid van Izak de Boon, 69, schoonpapa, arbeider, en Bastiaan Verhoeff, 39 en arbeider.   

28 april 1855: op zaterdag moet zoon Pieter zich aanmelden voor het vervullen van zijn dienstplicht bij de Landmacht.   

14 december 1856: dochter nummer 5, Lena genaamd, wordt 's morgens om vier uur geboren in Gorinchem Ze wordt vernoemd naar een zus van moeder Antje. Het is op zondag. Op maandag de 15e geeft Cornelis het aan, in tegenwoordigheid van de gemeen­tebode (Dirk de Veer) en Arie Gelderblom, 58 jaar, arbeider.   

juli 1858: Aaltje Both gaat het huis uit. Ze wordt ('Ned. Hervormd') dienstbode bij A. T. Visser. 'gewoon verblijf'.   

29 mei 1859: zoon nummer 5, genaamd Mattheus, naar zijn overleden broertje. Cornelis is inmiddels 48, nog steeds arbeider en nog steeds wonende te Gorinchem.   

9 september 1859: broer van Antje de Boon overlijdt in Schelluinen, hij is slechts 39 jaar oud geworden.

10 mei 1860: zoon Pieter wordt op donderdag uit de dienst ontslagen.   

1 september 1860: dochter Aaltje, 22, huwt met Gerrit Slomp, 30, op het Raadhuis te Gorinchem. Hij woont in Hardinxveld, zij in Gorinchem. Ze wordt nog minderjarig genoemd. Vader en moeder zijn aanwezig en geven hun toestemming.   

15 augustus 1861: dochter Pietertje (1839), ongehuwd, Ned. Hervormd, wordt dienstbode bij E. Helsma. Ze verblijft daar ook.   

januari 1862: Cornelis c.s. verhuist naar Hardinxveld, in Den Bout. Als geboorteplaats staat Gorinchem vermeld in het bevolkingsregis­ter, in plaats van Noordeloos! Cornelis gaat wonen op Boven-Hardinxveld, huisnummer 15a n.k. Als beroep staat nu landbouwer vermeld.   

31 mei 1862: oudste zoon Pieter trouwt met Jannigje Peele, dochter van Arie Peele, al overleden, en Geertje Gelderblom. Vas Peele, 50 jaar, boer en broer van vader Arie Peele, is getuige, samen met Adriaan de Groot, 50 jaar en oom van Pieter (??), Ewout de Kuijper, 58, boer, oom van Jannigje, en Jan Leendertse, veldwachter van Schelluinen. Piet gaat volgens het bevolkingsregister van pa Cornelis op nummer A 12 wonen. Vlakbij dus.   

22 december 1862: kind nummer elf, zoon nummer 6, genaamd Pie­ter wordt geboren, 's morgens om 1 uur te Hardinxveld. Moeder Antje is al 46 jaar, vader 52. De oudste zoon Pieter, onze voorvader, geeft het aan, omdat Cornelis zelf "thans afwezig als werkman" was. De andere aangevers zijn Pieter de Rover, 62 jaar, arbeider, en Gijsbert den Dunnen, 61 jaar, winkelier.   

22 maart 1863: Cornelis krijgt een eerste kleinkind, Antje, dochter van zijn oudste zoon Pieter. Twee maanden later, 21 mei, overlijdt het kind echter al.   

27 november 1863: zoon Mattheus overlijdt op vrijdagavond om 8 uur, 'wonende in huis nummer 15a'. Cornelis geeft het aan samen met Hendrik Willem van de Hoff, 25 jaar, scheepstimmer­man.   

16 april 1864: (eerste) kleinzoon van zoon Pieter. Het kind heet Arie, naar de overleden vader van Pieters vrouw Jannigje. (kleinkind nummer 2, in leven 1) 

 2 augustus 1865: droeve tijden: Antje, Cornelis' vrouw, over­lijdt. Precies vier weken later wordt Cornelis 55. Hij zal zijn vrouw nog ruim 19 jaar overleven. Antje is "slechts" 48 geworden en laat een zoon van twee, en drie dochters van 9, 11 en 14 na. Die zullen wel voor Pieter hebben moeten zorgen. Ook zal de oudste zoon, Pieter, die een zoon van 1 heeft, namelijk Arie, zich wel met de opvoeding bemoeid hebben.   

17-oktober 1865: ruim twee maanden later overlijdt broer Jan in Gorinchem, hij is 44 jaar oud.  In 1865 heerst er in heel Nederland een cholera-epidemie, kans is groot dat vrouw Antje en broer Jan daaraan zijn overleden.  Van mei tot september overlijden 65 mensen aan de cholera in Gorinchem. 

3 april 1866: dochter Pietertje verhuist naar Gorinchem.   

26 september 1866: volgende kleinzoon van zoon Pieter. De tweede zoon heet naar hem: Cornelis.  

(kleinkind nummer 3, in leven 2)   

14 maart 1867: op donderdagmorgen 4 uur overlijdt zoon Izaak, 24 jaar oud. Hij woonde nog bij pa op nummer 15a. Op die akte staat, vreemd genoeg, dat Cornelis het schrijven niet heeft geleerd. Hij heeft wel alle andere keren zijn handtekening gezet. Waarschijnlijk zag hij het even niet meer zitten. 18 jaar (+ 1 dag) later zal hij zelf overlijden.   

16 juli 1867: weer een dode, zijn naamgenoot Cornelis, nauwelijks 10 maanden oud. Er staat dat zoon Pieter op huisnummer 11 woont, dus dat was vlakbij nummer 15a. 

6 december 1868: kleindochter Antje, van Pieter, geboren. 

(kleinkind nummer 4, in leven 2)   

1 december 1869: Cornelis staat/wordt ingeschreven op nummer A 47, nu weer met beroepsomschrijving arbeider. Hij staat ingeschreven samen met Arie, Pieter en Lena. Hij zal er tot zijn dood blijven wonen. Zoon Pieter (1836) woont in de buurt, op nummer 29, evenals de andere zonen: 

Cornelis (1845) woont op 20 en Arie (1849) gaat op nummer 45 (naast zijn vader dus) wonen! Antje woont op A 54.   

[Volgens Neel de Jong woonden rond 1900 ene Dirk Both en Opa Both, Piet Both, vlakbij elkaar. Het huis van de vader van Dirk Both (Arie Both), woonde achter het huis van Arie Both. Mogelijk zijn dat dezelfde huizen als zo'n veertig jaar daar­voor.]   

6 februari 1871: Antje Both, eerste kind en dochter van zoon Cornelis en Lijntje Swets wordt geboren. 

(kleinkind nummer 5, in leven 3) 

12 mei 1871 verhuist dochter Lena naar Sliedrecht. Lena is dan pas 14 jaar oud. In oktober 1878 gaat Lena bij haar broer Cornelis inwonen op A 20. Zij is 21 en komt uit Gorinchem. Waarom ze niet woonde bij haar vader is niet helemaal duidelijk. Mogelijk woonde pa ook al bij een kind in, of een kind met gezin bij hem. Hij was in 1878 tenslotte ook al 68. Waarschijnlijk had Lena toen al last van wat men toen noemde "krankzinnigheid". In de Nieuwe Gorinchemsche Courant van 14/9/1893 staat een berichtje: 12 september 1893, Boven-Hardinxveld. Heden avond is Lena Both weêr naar haar woning gebracht. Na Zaterdag naar Dordrecht getransporteerd te zijn, is zij  denzelfden dag nog teruggekomen en in een kamer van het raadhuis onder bewaring gesteld. Het krankzinnigengesticht schijnt geen plaats open te hebben. Voor de publieke veiligheid is het te hopen, dat deze gevaardlijke krankzinnige een meer zekere verblijfplaats krijgt." Dit zou men tegenwoordig niet met naam en toenaam en zonder enige compassie zo opschrijven. In Dordrecht is een gesticht, maar daar kan ze dus niet worden opgenomen. Op 15 september staat een uitgebreid bericht (zie hieronder).

25 maart 1872: weer een kleindochter Geertruida, van zoon Pieter. 

(kleinkind nummer 6, in leven 4)   

17 augustus 1872: kleindochter Ariaantje, kleinkind nummer 7, wordt geboren, dochter van zoon Cornelis en Lijntje Swets. 

(kleinkind nummer 7, in leven 5)   

15 mei 1873: overlijden van kleindochter Ariaantje (wonende huis nummer 18) van Cornelis en Lijntje.   

23 oktober 1873: dochter Ariaantje krijgt een dochter, die ze Antje noemt. Er is wel een kink in de kabel, want Ariaantje is ongehuwd! Woont ze bij vader in??? 

(kleinkind nummer 8, in leven 5)   

30 mei 1874: Kors Adrianus wordt geboren, zoon van Cornelis en Lijntje. De naamgeving verbindt waarschijnlijk de twee groot­vaders. Misschien is Adrianus Swets wel overleden en kunnen ze hem niet zomaar, na het overlijden van Ariaantje, overslaan. 

(kleinkind nummer 9, in leven 6)   

12 februari 1876: kleindochter Cornelia, van Pieter. 

(kleinkind nummer 10, in leven 7)   

30 mei 1876: op dezelfde dag als Kors wordt twee jaar later Cornelis Izak geboren, zoon van Cornelis en Lijntje. 

(kleinkind nummer 11, in leven 8)   

juni 1876: dochter Antje ver­huist naar Gorinchem.   

13 december 1878: kleindochter Jannigje, van Pieter. 

(kleinkind nummer 12, in leven 9)   

6 februari 1879: overlijden van kleindochter Jannigje.   

23 april 1879: kleindochter Adriana geboren, van Cornelis en Lijntje. Het is hun vijfde kind. 

(kleinkind nummer 13, in leven 9)   

8 januari 1880: Cornelis, eerste kind van zoon Arie en Adriana Egas, wordt geboren. Ze wonen dan op huis nummer 53. Vader Arie is arbeider, hakker en ook al 30 jaar. 

(kleinkind nummer 14, in leven 10)   

24 februari 1880: kleinkind en naamgenoot Cornelis, kind van Arie Both en Adriana Egas, overlijdt, nauwelijks 6 weken oud.   

18 maart 1880: Cornelia Pieternella, van Pieter, wordt gebo­ren. 

(kleinkind nummer 15, in leven 10)   

Volgens het bevolkingsregister van 1 april 1880 wonen op A45 Cornelis Both (verhuist nog een keer naar A47 en A59?), zijn dochter Lena Both (verhuist naar A55, vlakbij dus), zijn zoon Pieter Both (verhuist naar A472). Dan januari 1881 komen daarbij Heijmen de Mik, zijn dochter Adriana Both, haar dochter Anke Both (1973), Izaak (1879) en Jacob de Mik (1880). Dan schuiven ook nog aan Neeltje Marrigje de Heer en Anna Marrigje, (1887). 

05 juni 1880: dochter Lena Both trouwt in Hardinxveld op 23-jarige leeftijd met de Hardinxvelder Johannes van Houwelingen. In een akte uit 1914 wordt hij visser genoemd. Ze is zwanger, want ruim drie maanden later wordt hun dochter geboren. Moet nog uitzoeken waar ze precies gaan wonen (eerst bij haar vader in?)

26-09-1880: geboorte van Antje Mijntje van Houwelingen, eerste kind van Lena Both. 

24 juli 1880: vier maanden later overlijdt Cornelia Pieternel­la, opa Cornelis, 70 jaar, arbeider, gaat dat aangeven. Ande­re getuige is veldwachter Jan Dirk de Vries.   

September 1880: Lena en haar man en dochter verhuizen naar het ouderlijk huis van Johannes van Houwelingen. Zie het bevolkingsregister van de Burgerlijke Stand en Bevolking van Hardinxveld, 1869-1880, deel 1, wijk A, pagina 55. (link opent in klapper, beetje onhandig) December 1886 wonen ze in elk geval met 4 kinderen in een eigen huis. 

18 juli 1881: Antje wordt geboren, vernoemd naar de overleden vrouw van Cornelis, dochter van Arie en Adriana. 

(kleinkind nummer 16, in leven 10)   

12 december 1881: Pieter geboren, zoon van Cornelis en Lijn­tje. 

(kleinkind nummer 17, in leven 11)   

7 maart 1882: kleinzoon Pieter Jan geboren, van Pieter. 

(kleinkind nummer 18, in leven 12)   

22-03-1882: eerste kind geboren van Lena Both: Mijntje van Houwelingen. (kleinkind nummer 19, in leven 13)   

28 juni 1882: fraaie ruzie in de herberg van Huibert Willem van der Hoff (zie 27 november 1863). Zijn zonen Pieter en Cornelis waren er getuige van en zullen het hem in geuren en kleuren hebben verteld.   

12 augustus 1882: Cornelis (72) gaat met Baris Klop, een leeftijdgenoot (75), aan de wandel. [waarschijnlijk Baris Lambert Klop, visser, geboren te Hardinxveld 1-6-1808 , overleden 15-1-1890]. Baris helpt om een uur of zeven 's avonds Arie Klop en Jan Tromp [er zijn drie personen die Arie Klop heten (van 1831, 1835 en 1846) en waarschijnlijk is de Jan Tromp uit 1840 (overleden 1927.] met het uithangen van de visnet­ten, bovenaan de kruin van de dijk. Dat was een echt klusje voor de zaterdagmiddag/avond. Ze liepen daarna naar huis, waarbij ze langs het huis van Jan Muilwijk (51 jaar oud) lopen. Diens vrouw, Maaike den Breejen, komt het huis uitgelopen en kaffert Baris uit. Hij zou 'een valse eed' hebben afgelegd. Haar zoon Cornelis komt ook het huis uit en voegt daar nog het een en ander aan toe: Baris zou een smeerlap, schurk en stroper zijn. Baris is goed bij de les en vraagt de drie getuigen of ze dat even willen onthouden. Aldus gebeurt. 17 augustus getuigt Cornelis voor de burgemeester van Hardinxveld, Pieter Dozy, dat het inderdaad gelopen is zoals de burgemeester alhad opgetekend. Hij heeft echter een kantteke­ning: hij heeft wel de vrouw horen verklaren dat Baris een valse eed had gedaan, maar niet haar zoon. Vervolgens getuigt Jan Muilwijk dat de kwestie ging om het ophangen van de netten: Baris had doe opgehangen op het erf van Jan van Muilwijk, zonder hun toestemming, en daar had zijn vrouw wat van gezegd. Vervolgens zou Baris daarop een beetje pesterig gezegd hebben: "ja vrouw, ik weet wel waar de schoen wringt, het heeft je geld gekost", daarmee verwijzend naar de veroordeling tot gevangenisstraf en een geldboete van haar zoon Cornelis. Daarbij was Baris getuige. De burgemeester maakte proces verbaal op.   

Volgens het Omslagcohier van 1885 woonde op nummer 42/43 een J. Muilwijk, op nummer 44 een A. Klop en op nummer 46 een J. Tromp. Cornelis zelf woonde op nummer 47. Cornelis maakt dus een ommetje met zijn buurman Baris Klop.   

30 december 1882: geboren Heiltje, de tweede dochter van Arie en Adriana Egas. 

(kleinkind nummer 20, in leven 14)   

09-09-1883: tweede kind geboren van Lena Both: Jan Willem van Houwelingen. (kleinkind nummer 21, in leven 15)   

30 april 1884: de derde dochter van Arie en Adriana. Ze wordt Cornelia genoemd, naar Cornelis. Hierna krijgen ze nog drie keer een Dirk (naar haar vader Dirk Egas), waarvan de laatste van 29.12.1889 niet voortij­dig overlijdt, en op 10.9.1892 een dochter Teuna Pieternella. 

(kleinkind nummer 22, in leven 16)   

24 september 1884: Ariaantje Geertruida wordt geboren, dochter van Cornelis en Lijntje. Het is hun 7e kind. Ze krijgen in totaal 11 kinderen, vier worden er geboren na de dood van opa Cornelis. 

(kleinkind nummer 23, in leven 17) 

15 maart 1885: Cornelis overlijdt op zondagochtend 7 uur. Hij wordt 74 jaar, 6 maanden en 15 dagen.   

Zijn oudste zoon Pieter, visser van beroep en ook al weer 49, geeft het aan, samen met Gerrit den Breejen, een schipper van 55 jaar oud. Pieter meldt dat zijn vader geboren is in Gorinchem! Dat klopt dus niet, zo snel gaat die kennis verloren. Pieter weet wel te melden dat zijn eigen grootouders Pieter Both en Pietertje Nieuwpoort heetten. Hij was bijna 9 toen zijn opa overleed, dus dat kan best. Bovendien was zijn opa zijn naam­genoot. Zijn grootmoeder heeft hij nooit gekend. 

Cornelis woonde nog steeds op nummer 47, hij staat nog ingeschreven als arbeider. 

Hij is bijna 20 jaar weduwe geweest. 

Zijn jongste zoon Pieter is 22. Woonde hij op het laatst samen met zijn vader?    

NOG AANVULLEN:   

- bevolkingsregister Hardinxveld (gemeente Hardinxveld): gegevens over beroepen en huwelijken van kinde­ren en kleinkinderen.   

- idem grootouders 

OVERZICHT KLEINKINDEREN VAN ZONEN TIJDENS CORNELIS' LEVEN 

6 kleinkinderen overlijden tijdens zijn leven (nog natrekken de kinderen van zijn dochters): 2 jongens en 4 meisjes.   

Totaal aantal jongens: 6 (waarvan er 4 nog leven bij zijn overlijden)   

Totaal aantal meisjes: 15 (waarvan er 11 nog leven).   

De verhouding 2 : 5 ten gunste van de meisjes ligt anders dan bij zijn eigen kinderen, daar is het 5 : 6. Daarbij moet aangetekend worden dat de meisjes allen ouder worden en van de jongens er 2 voortijdig overlijden (op 4 en 24-jarige leeftijd).