Inleiding over P.T. Both 1889

Pieter Teunis Both

Wat zijn belangrijke data in het leven van een mens? Natuurlijk, de dagen van het absolute begin en einde. Van sommige levens kennen we ook alleen maar die twee data, en soms dat niet eens. Deze twee uitersten geven het leven een plaats in een bepaalde tijd, het wordt een schakel in een reeks die kwam en ging en zal komen en gaan. Het lijkt, achteraf, allemaal vast en voorbeschikt, zo moest het wel gaan, maar dat ruime gebied tussen komen en gaan is vol onzekerheden en angst, over de toekomst, de juistheid van beslissingen die genomen worden, welke kant de tijdgeest heengaat, wanneer het einde zal zijn. Van een ander, van jezelf. Niets weet je nog van het laatste moment, over wanneer, hoe en waarom. Het verscheiden is het laatste vaak korte hoofdstuk in een biografie. De noodzakelijke afsluiting, een saluut voor de overledene. Voor het verhaal moeten we het hebben van de dageraad, het huwelijk, de geboorte van kinderen, overlijden van familieleden - dat zijn richtpunten in iemands leven, ankerpunt in een bestaan die worden vastgelegd in ambtelijke stukken. Zo is 6 december niet alleen Piet's geboortedatum, het wordt ook zijn verjaardag. Dat geldt ook voor de data van geboorte, huwelijk en dood van zijn ouders, broers, grootouders, vrouw, schoonfamilie, kinderen en, later, kleinkinderen. In deze biografie zijn niet al deze dagen, avonden veelal van samenzijn, opgenomen. Misschien ook wel terecht, omdat Piet door zijn werk op menig verjaardag niet aanwezig geweest zal zijn. Deze data geven het leven ook geen extra  betekenis: dat doen mensen, gebeurtenissen en handelingen, veelal op andere dagen. Daarover zijn nog gegevens verkrijgbaar in kranten, daarover worden verhalen verteld, door mensen die het hebben meegemaakt, soms van horen zeggen. Die berichten en verhalen heb ik in de loop der jaren verzameld. Jammer genoeg ben ik te laat begonnen: oma Both ('Huipie') en alle broers waren al overleden, en net een paar maanden voordat ik het plan had opgevat het leven van vader 'Aai' en zoon Piet Both vast te gaan leggen overleed de laatst levende schoonzus. Ik heb nog wel allerlei her en der verspreid liggende draden aan elkaar kunnen knopen: aan diverse belevenissen zou nooit meer asem gegeven zijn, enkele foto's zouden voor altijd betekenisloos en naamloos gebleven zijn, konden nooit meer hun verhaal vertellen, als ik gewacht had tot mijn eigen oude dag, zo die mij al gegeven is.  

Men zegt weleens dat een mens twee keer sterft: eenmaal de eigen fysieke en psychische dood, de tweede keer als je uit het collectieve geheugen van de nabestaanden verdwijnt. Met deze uitgave waag ik een poging die tweede dood van Pieter en Huipie en de velen met wie zij verbonden waren zo lang mogelijk uit te stellen.  Wellicht kunnen nabestaanden dat doel zo lang mogelijk in stand houden, door dit verhaal te lezen en met het respect die het toekomt door te geven. 

Aanvullingen, op- en aanmerkingen zijn bijzonder welkom. U kunt deze mailen naar Bert Both, bertboth@gmail.com. In het foto-archief zit alles wat ik heb, aanvullingen met oude foto's zijn uiteraard bijzonder welkom. De papieren archiefstukken zijn niet alle gedigitaliseerd, maar als daar vraag naar is, wil ik me daar beslist nog een keer toe zetten. Als u belangstelling heeft voor bepaalde informatie, neem gerust contact met me op. Speciale dank ben ik verschuldigd aan Teus Both (neef van Piet Both), Neeltje en Wim de Jong (zwager), Wim Stam en Aagje Both (schoonzoon en dochter, beide inmiddels overleden), Arie Both (zoon), Piet Both (zoon), Eeltje Benders (oudste kleinkind van schoonmoeder Pietertje de Boon), Aagje Pieterse (schoondochter, getrouwd met zoon Dirk). Allen zijn inmiddels overleden.

PS: aan twee voorouders ben ik begonnen, maar het is verre van af. Niettemin, voor de liefhebbers: Aai Both, eerste Hardinxvelder en Cornelis Both, de opa van Aai Both