5.- 7. bekkur

Fjölskyldur

• Foreldrar/forráðamenn og aðrir fjölskyldumeðlimir aðstoða börn í að tileinka sér gildi ásamt því að leiðbeina og styðja við ákvarðanir barnanna.

• Fjölskyldur geta ýtt undir jafnrétti kynjanna í gegnum eigin hlutverk og ábyrgðarhlutverk.

• Heilsufar og sjúkdómar geta haft áhrif á fjölskyldur með tilliti til uppbyggingar, getu og ábyrgðar.

Vinátta, ást og rómantísk sambönd

• Vinátta og ást lætur einstaklingum líða vel með eigið sjálf.

• Vináttu og ást má tjá á annan hátt þegar barn fullorðnast.

• Ójafnræði innan sambanda getur haft neikvæð áhrif samböndin.

Umburðarlyndi og virðing

• Mismunun og fordómar eru skaðlegir.

• Það er óheiðarlegt og skaðlegt að áreita eða leggja einhvern í einelti sem er byggt á samfélagsri, fjárhagslegri eða heilsufarslegri stöðu, uppruna, kynþætti, kynferði eða kynhneigð eða öðrum þáttum.

Skuldbinding og foreldrahlutverkið

• Barnagiftingar eru skaðlegar og gegn lögum í flestum löndum heimsins.

• Langtíma sambönd, brúðkaup og foreldrahlutverkið eru margvísleg og eru mótuð af samfélagi, trú, menningu og lögum.

• Menning og kynjahlutverk hafa áhrif á uppeldi.

Gildi og kynferði

• Gildi og framkoma sem við lærum af fjölskyldu og samfélögum er uppspretta þess sem við lærum um kyn, kynferði og kynhneigð og hafa áhrif á okkar persónulegu hegðun og ákvarðanatöku.

Mannréttindi og kynferði

• Það er mikilvægt að þekkja eigin réttindi og mannréttindi ásamt því hvernig þau réttindi eru sett fram í lögum landsins og alþjóðlegum sáttmálum.

Menning, samfélög og kynferði

• Menning, trú og samfélagsleg gildi hafa áhrif eigin skilning á kynferðislegum málefnum.

Samfélagsleg kyn og kynjaviðhorf

• Samfélagsleg og menningarleg viðhorf ásamt trúarbrögðum eru allt þættir sem hafa áhrif á kynjahlutverk.

• Það hvernig einstaklingur sér sjálfan sig eða lýsir sjálfum sér fyrir öðrum hvað varðar eigin kynvitund er einstaklingsbundið og ber að virða.

Jafnrétti kynjanna, staðalímyndir og fordómar

• Kynjamisrétti og valdaójafnvægi á sér stað innan fjölskyldna, vina, sambanda, nærsamfélags og menningarheims.

• Staðalímyndir um kyn og kynhneigðir geta valdið misrétti og ójafnræðis.

Kynbundið ofbeldi

• Allar birtingarmyndir kynbundins ofbeldis eru brot á mannréttindum og er ekki ásættanleg hegðun.

• Staðalímyndir kynja getur verið orsök að ofbeldi og misrétti.

Ofbeldi

• Kynferðislegt ofbeldi, kynferðisleg áreitni og einelti (einnig net-einelti) hefur skaðleg áhrif á einstaklinginn og það er mikilvægt að leita aðstoðar ef maður verður fyrir slíku.

• Ofbeldi í nánu sambandi er aldrei réttlætanlegt og það er mikilvægt að leita aðstoðar ef maður verður vitni að slíku.

Samþykki og einkalíf

• Það er mikilvægt að átta sig á því hvað óvelkomin kynferðisleg athygli er og mikilvægi einkalífsins eykst eftir því sem maður eldist.

Örugg notkun upplýsinga og samfélagsmiðla

• Internetið og samfélagsmiðlar krefjast ákveðinnar varúðar og nærgætni.

• Kynferðislegt myndefni má nálgast á auðveldan hátt í gegnujm samfélagsmiðla og geta ýtt undir skaðlegar staðalímyndir fyrir kynin.

Venjur og áhrif jafningja á kynhegðun

• Jafningjar og vinir geta haft áhrif á ákvarðanir og hegðun í tengslum við kynhegðun.

• Það eru leiðir sem hægt er að fara til að standast neikvæðan hópþrýsting og til að stuðla að jákvæðum jafningjaáhrifum í tengslum við kynhegðun.

Ákvarðanatökur

• Ákvarðanataka er hæfni sem hægt er að læra og æfa sig í.

• Það er margt sem getur haft áhrif á okkar eigin ákvarðanir, þar á meðal fjölskylda, menning, staðalímyndir kynja, jafningjar, áhrifavaldar og hinir ýmsu miðlar.

Samskipti, synjun og samningafærni

• Skilvirk samskipti felst í margvíslegum leiðum og aðferðum og eru mikilvæg þegar þegar kemur að því að tjá sig og skilja óskir, þarfir og persónuleg mörk.

Fjölmiðlalæsi og kynvitund

• Miðlar geta haft bæði jákvæð og neikvæð áhrif á gildi og viðhorf einstaklinga gagnvart kynvitund, kyngervi og kyntjáningu.

Að leita aðstoðar og stuðnings

• Það eru til margvíslegar leiðir sem hægt er að fara til að leita aðstoðar og stuðnings.

Kyn- og æxlunarfæri

• Allir hafa kyn- og æxlunarfæri og það er algengt að börn hafi spurningar um þau.

• Líkami kvenna getur losað egg á tíðarhring þeirra og líkami karla útbýr sæði sem losnar með sáðláti. Báðir þessir atburðir eru mikilvægir fyrir æxlun og frjóvgun.

Æxlun

• Til að meðganga geti hafist þarf sáðfruma að frjóvga egg, og frjóvgað eggið að taka sér bólfestu í legi konunnar.

• Tíðarhringur kvenna skiptist í mismunandi stig, þar á meðal tímann þegar egglos á sér stað. Á þeim tímapunkti, ef sæði er til staðar, er líklegast að frjóvgun eigi sér stað.

• Það eru nokkur algeng einkenni sem gefa til kynna að kona sé þunguð en mikilvægt er að staðfesta þann grun með þungunarprófi ef blæðingar ættu að vera hafnar.

Kynþroskinn

• Kynþroski er merki breytinga á getu einstaklings til að fjölga sér.

• Á meðan kynþroska stendur er mikilvægt að huga að hreinlæti og heilbrigði kynfæranna.

• Að fara á blæðingar er eðlilegur og náttúrulegur þáttur þeirra líkamlegu breytinga sem stúlkur upplifa á kynþroskaskeiðinu.

• Á kynþroskaskeiðinu geta ungmenni upplifað ýmis líkamleg viðbrögð (t.d. ris á hinum ýmsu tímum dags, blautir draumar og kynferðislegar hugsanir).

LíkamsímLíkamsímyndynd

• Líkami einstaklinga skilgreinir ekki virði þeirra sem mannveru.

• Það er mikil fjölbreytni í því hvað einstaklingum finnst aðlaðandi í líkamlegu útliti annarra einstaklinga.