Thấu cảm là kỹ năng cốt yếu được đề cập đến không ít trong những tiêu đề chỉ dẫn thành lập và giữ vững các mối tương quan sâu sắc trong đời sống và cộng đồng. Vậy thấu cảm là gì và khác nhau với cảm thông như thế nào? Mời bạn cùng tham khảo bài viết sau đây để có câu trả lời phù hợp nhé!
Thấu cảm (Empathy) là phẩm chất thấu hiểu cảm nhận của người khác một cách nhạy bén qua việc đặt chính mình vào vị trí của họ để cảm nhận.
Sự Thấu cảm bao gồm 3 loại:
Sự Thấu cảm về mặt nhận thức (cognitive empathy): kỹ năng hiểu quan điểm của người khác với một tình huống liên hệ về lý thuyết về tâm trí.
Sự thấu cảm về phương diện cảm xúc (affective empathy): năng lực cảm nhận những điều người khác cảm thấy và phản ứng thích hợp, từ đó quan tâm hoặc đau khổ cá nhân.
Thấu cảm về khía cạnh thể chất (Somatic empathy): có phản ứng về góc độ thể chất với các kinh nghiệm người khác trải nghiệm.
>> Xem thêm: Kỹ năng lãnh đạo thấu cảm là gì
Dù chúng thường được sử dụng thay thế cho nhau và cả hai đều thúc đẩy những ứng xử xã hội nhưng sự cảm thông và thấu cảm là hai khái niệm khác biệt trong những lĩnh vực nghiên cứu khác nhau.
Cảm thông là sự gắn kết chỉ dừng lại ở giới hạn quan tâm đến họ.Tức là chủ yếu về cảm xúc trong tự nhiên, không có các điều kiện nhận thức, ứng xử và quan điểm đặc trưng cho sự thấu cảm.
Thấu cảm là kỹ năng gồm ‘self awareness’ (hiểu người) và ‘self-management‘ (thương người) trong chỉ số EQ. Nghĩa là, hiểu tâm trạng của người khác bằng cách liên quan đến trải nghiệm của chính họ và phân tích khía cạnh của chính họ. Do đó, muốn tạo điều kiện phát triển hoặc muốn làm những việc trong khả năng để đồng hành cùng người đó tự nhiên.
>>Xem thêm: Định Nghĩa Eq Cao Là Gì? Những Đặc Điểm Của Người Có Chỉ Số Eq Cao
Ví dụ:
Tôi thấy buồn và cảm thông với những người sống trong khu vực bão lũ mặc dù tôi chưa từng trải nghiệm.
Tôi thấy thấu cảm với người sống ở vùng bão lũ bởi vì tôi từng trải nghiệm và chúng thật sự đáng sợ.
Lắng nghe sâu và quan tâm đến người khác: dành thời gian để lắng nghe, không phán xét để hiểu người khác
Học hỏi cách đặt chính mình vào vị trí của người khác: nhạy cảm với mọi người và tình huống khác với kinh nghiệm của bạn. Đặt câu hỏi cho mọi người để hiểu thêm về họ và đời sống của họ.
Phát triển thói quen đọc sách và xem phim: để hiểu thêm về các kinh nghiệm của người khác và bí quyết họ xử lý các vấn đề khác nhau.
Tập trung vào ngôn từ cơ thể: Hãy lưu ý đến ngôn từ cơ thể của người khác, bao gồm cả biểu cảm trên mặt, cử chỉ và giọng nói.
Phân biệt cảm xúc với sự thật: tâm trạng của mình là hợp lệ, nhưng phải biết rằng những tâm trạng khác nhau của người khác đều có giá trị và đúng với họ. Nhận thức này có thể tạo động lực cho thấu cảm.
Một vài phương pháp khác: Để ý đến ngôn từ cơ thể và các cách thức giao tiếp phi ngôn ngữ khác, Hãy tưởng tượng mình trong đôi giày của người khác, Tăng thêm kết nối của mình với những người khác để tìm hiểu thêm về cảm giác của họ, …
Khi hiểu mình, bạn mới có thể hiểu người và thương người
Thiếu thấu cảm khiến việc không hiểu những gì người khác có thể đang trải nghiệm hoặc cảm thấy. Do đó có thể có các hành vi có vẻ không quan tâm hoặc thậm chí gây tổn thương như bắt nạt trực tuyến, bạo lực học đường,...
Một vài lý do cho việc mọi người đôi khi thiếu thấu cảm bao gồm:
Thành kiến nhận thức: ảnh hưởng đến cách mọi người nhận thức thế giới xung quanh. Điều này tạo khó khăn cho việc nhìn thấy toàn bộ các thành phần góp phần vào một tình huống và nhìn thấy một tình huống từ góc nhìn của người khác.
Phi nhân tính hóa: Nhiều người thành nạn nhân của cái bẫy nghĩ rằng những cá nhân khác biệt với họ không cảm thấy và ứng xử giống như họ.
Đổ lỗi cho nạn nhân: là lý do mà nạn nhân thường được hỏi họ có thể đã làm gì khác để ngăn cản tội phạm. Xu hướng mong muốn thế giới là nơi công bằng và bình đẳng nên tin rằng mọi người nhận được những gì họ xứng đáng và xứng đáng với những gì họ nhận được. Nó đánh lừa họ suy nghĩ rằng những điều đáng sợ như vậy không bao giờ có thể đến với họ.