Wereldoorlog I
De Eerste Wereldoorlog begon met de moord op de Oostenrijkse troonopvolger Frans Ferdinand. Aan de westkant ontstond al spoedig een loopgravenoorlog, met gifgas, tanks en vliegtuigen. Aan de oostkant leidde de Russische revolutie tot instorting van Rusland.
In totaal waren er 34 landen betrokken bij de oorlog, 12 landen in Europa bleven neutraal.
Voor meer details over de eigenlijke oorlog verwijs ik naar het betreffende Wikipedia artikel, link in de titel. We beperken ons hier tot de gevolgen van de oorlog in Nederland
Nederland was in militaire zin niet betrokken bij de Eerste Wereldoorlog. Maar in vele andere opzichten wel. Veel schepen liepen op mijnen of werden getorpedeerd.
In 1914 werden voor de Nederlandse kust drie Engelse oorlogsschepen getorpedeerd door een Duitse U-boot. Er verdronken 1459 mensen, 837 werden gered of bereikten de Nederlandse kust.
En het leger werd gemobiliseerd, 500.000 soldaten.
De oorlog leidde tot grote tekorten op allerlei gebieden, zoals de aanvoer van kolen, waardoor er minder treinen konden rijden. Het voedsel ging op de bon. Er werd honger geleden, en er ontstonden relletjes, oa het aardappeloproer waarbij 9 doden en 114 gewonden vielen(1917).
Nederland werd het centrum van spionage voor beide partijen. Een aantal Nederlanders werd in het buitenland geëxecuteerd als spion van een van beide partijen. De bekendste is Mata Hari.
Er vluchtten ongeveer één miljoen Belgen naar Nederland, die allemaal onderdak en eten nodig hadden. Dat aantal daalde tot ruim 100.00 na ongeveer een half jaar. Voor die 100.000 werden kampen ingericht, ook in Friesland.
Bijvoorbeeld in Balk werden 6 kampen ingericht, waarin 4000 vluchtelingen plaats kregen. Veel informatie daarover staat op de deze site, met veel foto’s en krantenknipsels.
Ook Leeuwarden kende een vluchtelingenkamp.
Naast Belgen kwamen er ook vluchtelingen uit andere landen, meest militairen.
In 1916 ontstond er een overstroming, die vooral Amsterdam en omgeving trof.
Voor veel gelovigen was de Eerste Wereldoorlog het begin van de eindtijd.
1918: Revolutie in Duitsland, de Spartacusopstand: Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht
Troelstra probeert ook in Nederland een revolutie te starten. Dat mislukte.
Spaanse griep. Begon in maart 1918, vermoedelijk in de U.S.A. De naam is misleidend.
Er stierven wereldwijd 20-100 miljoen mensen aan. In Nederland ca. 27.000.