Reformatie

Tijdperk: van 1515 tot 1555

Zie voor details de volgende Wikipedia artikelen: Reformatie, Luther, Calvijn, John Knox, Zwingli, Menno Simons, Karel V, Adriaan VI

1517: 31-10: Luther spijkert de 95 stellingen aan de deur van de slotkapel van Wittenburg.

1520 Maarten Luther wordt in de ban gedaan.

1521 Edict van Worms

In Gent en Utrecht vindt een openbare boekverbranding plaats van Lutherse geschriften.

1522: Adriaan VI tot paus gekozen. Beeldenstorm in Wittenberg.

1523

1-7: Eerste executie van protestanten in de Nederlanden. Op de Grote Markt in Brussel sterven de monniken Hendrik Voes en Jan van Essen op de brandstapel.

1524

Zowel Oost-Friesland als Bremen gaan tot het hervormde geloof over. Deze ontwikkeling bij de buren baart het hof van Karel V grote zorg, omdat het het instromen van ketterse geschriften des te gemakkelijker maakt.

1525

15-9: Jan de Bakker in den Haag als ketter verbrand.

1527

De Monnickendamse weduwe Wendelmoet Claesdochter wordt in Den Haag wegens ketterij levend verbrand.

1531

Menno Simons gaat van Pingjum naar Witmarsum waar hij priester wordt.

1533

Johannes Calvijn vlucht van Parijs naar Bazel

1534

Anabaptisten olv Jan Matthijs grijpen macht in Munster. Stad wordt meteen belegerd.

1535

Maart: Een groep van circa 300 doopsgezinden onder leiding van Menno Simons' oudere broer Pieter neemt de Cisterciënser abdij van Oldeclooster nabij Bolsward in en richt versterkingen op. Zij vernielen de altaren en beelden en stichten er hun Nieuw Jeruzalem. Stadhouder Schenk von Tautenburg neemt de abdij in. De overlevenden worden gehangen, onthoofd of indien vrouwelijk, verdronken.

Wederdopers rennen naakt door de straten van Amsterdam. Wederdopers oproer.

4-4: Bij een uitval uit het belegerde Münster wordt Jan Matthijs, leider van de Wederdopers, gedood. Jan Beukels van Leiden blijft achter als enige leider van de opstand

Mei. Een golf van vervolgingen van Doopsgezinden leidt tot terechtstellingen in Amsterdam, Den Haag, Maastricht, Leiden, Luik, Middelburg, Deventer en Wezel.

Zomer: De stad Münster valt. De doopsgezinde revolutie van Jan Beukelsz, de profeet van Leiden met zijn veelwijverij komt tot een gewelddadig einde na een beleg van 18 maanden.

Najaar. De Batenburgers, een groep extremistische doopsgezinden onder Jan van Batenburg, de bastaardzoon van de heer van Batenburg maken het platteland van de Noordelijke Nederlanden en Westfalen onveilig. Zij beweren de goddelijke wraak op de goddelozen te belichamen.

Maarten Luther schaft Sinterklaas af; het Kerstkind wordt de brenger van geschenken.

1536

In Bocholt komen na de ramp in Münster de anabaptisten bijeen om hun onderlinge onenigheid te bezweren. Tegenover de Münstersen van Jan van Leiden en de nog militantere Batenburgers staan de volgelingen van Melchior, van David Joris en van Menno Simons die een pacifistische lijn voorstaan en de goddelijke wraak op de goddelozen liever aan God overlaten.

Menno Simons breekt openlijk met de rooms-katholieke Kerk, waar hij priester van was.

1537

Menno Simons leider van de Dopersen.

1542

Karel V looft een beloning van 100 gulden uit voor de aanhouding van Menno Simons.

1545

28 november - De Antwerpse drukker Jacob van Liesveldt wordt wegens ketterij onthoofd. Hij had een bijbelvertaling uitgegeven met annotaties van Maarten Luther.

1546

Maarten Luther overlijdt.

1550

Keizer Karel V vaardigt het Bloedplakkaat uit.

1554

Menno Simons in veiligheid in Wüstenfelde, Sleeswijk-Holstein.