Bataafse republiek

Tijdperk: van 1795 tot 1815

1795-1801

[Wikipedia]

De Bataafse Republiek werd na de Bataafse Revolutie uitgeroepen op 19 januari 1795, één dag nadat erfstadhouder Willem V naar Engeland was gevlucht. Het grondgebied was gelijk aan dat van de gewesten van de voormalige Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Op 1 maart 1796 trad ook Bataafs-Brabant, een voormalig generaliteitsland, toe tot de nieuwe republiek.

De relatie tussen Frankrijk en de nieuwe republiek werd vastgelegd in het verdrag van den Haag van 1795.

De omwenteling van 1795 was in feite een herhaling van de omwenteling van de Patriotten, die in 1787 met behulp van een Pruisisch interventieleger was onderdrukt. Veel leiders van de Bataafse Republiek waren patriotische politici, die in 1787 naar Frankrijk waren uitgeweken. Nu kregen zij, met Franse steun, de kans om alsnog hun idealen te verwezenlijken. In tegenstelling tot Frankrijk kreeg de nieuwe Republiek geen terreurregime of schrikbewind.

In 1796 werden Zeeuws-Vlaanderen en Maastricht en nog een paar steden in Limburg aan Frankrijk afgestaan.

In de Republiek stonden democratische principes hoog in het vaandel. De Nationale Vergadering, de eerste Nederlandse volksvertegenwoordiging, kwam op 1 maart 1796 voor de eerste maal in zitting bijeen. De tientallen commissies leidden tot trage besluitvorming. Bovendien ontstond er grote onenigheid over de provinciale bevoegdheden. Tekenen van interne politieke instabiliteit waren enkele staatsgrepen in 1798, toen revolutionaire bevelhebbers geïrriteerd raakten over het trage tempo van de democratische hervormingen.

Op 3 en 4 februari 1797 vond het Kollumer oproer plaats. Zie ook de Sneuper.

Op 11 maart 1797 kregen de federalisten hun zin; de stemming over het ontwerp-grondwet op 1 en 2 augustus zou in de gewesten plaatsvinden.^[

Op 11 oktober 1797 vond de zeeslag bij Camperduin plaats, tussen de Engelse en de Hollandse vloot. De Hollandse vloot werd verslagen.

De unitarissen waren ontevreden. Een staatsgreep in januari 1798 leidde tot de noodzakelijke een- en ondeelbaarheid. De federalisten legden het af tegen de unitariërs.

In 1799 werden de provincies vervangen door departementen.

In het najaar van 1799 vond een Brits-Russische invasie plaats in de kop van Holland. De geallieerden namen Alkmaar in, maar werden ten slotte verslagen in de Slag bij Castricum.

Deze invasie was een onderdeel van de Eerste Coalitieoorlog (1792-1797) tussen Frankrijk en een coalitie van Europese staten. Frankrijk won uiteindelijk.

In deze tijd werd de Tweede Coalitieoorlog (1799-1802) begonnen, alweer tussen Frankrijk en een coalitie van Europese staten. En Frankrijk won weer.

Een grondwetswijziging in 1801 luidde het einde van de Bataafse Republiek in. De staat werd voortgezet onder de naam Bataafs Gemenebest.

Afbeelding ontleend aan Wikipedia.

U kunt de originele grootte krijgen door er op te klikken.