CÁC CUỐN SÁCH KHUYÊN ĐỌC

Khai Sáng Thời Hiện Đại: Bàn Về Lý trí, Khoa học, Chủ Nghĩa Nhân Văn Và Tiến Bộ

Thế giới có thực sự tan rã? Lý tưởng tiến bộ có lỗi thời không? Trong cuốn sách này, Steven Pinker kêu gọi chúng ta lùi lại những tiêu đề đẫm máu và những lời tiên tri về sự diệt vong, vốn có tác động đến thành kiến tâm lý của chúng ta

KHAI SÁNG THỜI HIỆN ĐẠI

Bàn về Lý trí, Khoa học, Chủ nghĩa nhân văn và Tiến bộ

" Cuốn sách yêu thích mới của cuộc đời tôi”__Bill Gates

Thế kỷ 21 mà chúng ta đang sống liệu có đang bị nhấn chìm trong dịch bệnh, bạo loạn, hận thù và phi lý trí như ta vẫn tưởng khi theo đuổi dòng tin nóng hàng giờ?

Lý tưởng khai sáng về lý trí và khoa học sẽ cho ta câu trả lời xác đáng

Thế giới có thực sự tan rã? Lý tưởng tiến bộ có lỗi thời không? Trong cuốn sách này, Steven Pinker kêu gọi chúng ta lùi lại những tiêu đề đẫm máu và những lời tiên tri về sự diệt vong, vốn có tác động đến thành kiến tâm lý của chúng ta. Thay vào đó, hãy theo dõi dữ liệu: Với 75 biểu đồ, Pinker cho thấy rằng cuộc sống, sức khỏe, sự thịnh vượng, an toàn, hòa bình, kiến thức và hạnh phúc đang gia tăng, không chỉ ở phương Tây mà còn trên toàn thế giới. Sự tiến bộ này không phải là kết quả của một thế lực vũ trụ nào đó mà là một món quà của Khai sáng: niềm tin rằng lý trí và khoa học có thể nâng cao sự hưng thịnh của con người.

Chúng ta nên thay đổi suy nghĩ của mình (nếu có) rằng nhân loại đang đứng bên bờ vực.

Mọi người đang sống lâu hơn, khỏe mạnh hơn, tự do hơn và hạnh phúc hơn, và các giải pháp nằm chính ở lý tưởng Khai sáng là sử dụng lý trí và khoa học. Khác xa với một hy vọng ngây thơ, Lý tưởng Khai sáng giờ đây đã phát huy tác dụng. Nhưng hơn bao giờ hết, nó cần một hàng thủ vững chắc. Khai sáng chống lại các dòng chảy của bản chất con người – chủ nghĩa bộ tộc, chủ nghĩa độc tài, ma quỷ hóa, tư duy ma thuật – những thứ mà

các nhà ma thuật đều quá sẵn sàng khai thác.

Với chiều sâu trí tuệ, cuốn sách lý giải cặn kẽ về lý trí, khoa học và chủ nghĩa nhân văn: những lý tưởng mà chúng ta cần để đối đầu với các vấn đề của mình và tiếp tục tiến bộ.

“Hầu hết mọi người đều đồng ý rằng sống tốt hơn chết. Sức khỏe tốt hơn ốm đau. Đồ ăn tốt hơn đói. Giàu có hơn nghèo. Hòa bình tốt hơn chiến tranh. An toàn tốt hơn nguy hiểm. Tự do tốt hơn chuyên chế. Quyền bình đẳng tốt hơn sự cố chấp và phân biệt đối xử. Biết chữ tốt hơn mù chữ. Kiến thức tốt hơn sự thiếu hiểu biết. Thông minh tốt hơn là ngu ngốc. Hạnh phúc hơn là khốn khổ. Cơ hội tận hưởng gia đình, bạn bè, văn hóa và thiên nhiên tốt hơn là sự vất vả và đơn điệu. Tất cả những điều này có thể được đo lường. Nếu họ có ”

“Các quốc gia kết hợp thị trường tự do với nhiều thuế, chi tiêu xã hội và quy định hơn Hoa Kỳ (chẳng hạn như Canada, New Zealand và Tây Âu) hóa ra không phải là những kẻ loạn lạc tồi tệ mà là những nơi dễ chịu để sống, và họ gây khó khăn cho Hoa Kỳ. Các quốc gia trong mọi thước đo về sự hưng thịnh của con người, bao gồm tội phạm, tuổi thọ, tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh, giáo dục và hạnh phúc”

“Trên thực tế, chiến tranh có thể chỉ là một trở ngại khác, một loại giác ngộ mà chúng ta cần học cách vượt qua, như dịch bệnh, đói và nghèo."

ĐÔI NÉT VỀ TÁC GIẢ CUỐN SÁCH KHAI SÁNG THỜI HIỆN ĐẠI

Steven Pinker:

Một nhà tâm lý học thực nghiệm nghiên cứu về nhận thức thị giác, ngôn ngữ học tâm lý và các mối quan hệ xã hội.

Thành viên được bầu chọn của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ

Hai lần lọt vào chung kết Giải thưởng Pulitzer, nhà nhân văn của năm và đã nhận chín bằng tiến sĩ danh dự.

Lọt vào danh sách “100 trí thức nổi danh hàng đầu thế giới” của Foreign Policy và “100 người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới hiện đại” của Times.

Ông là cây viết thường xuyên cho New York Times, Guardian và nhiều ấn phẩm khác.

CHUYÊN GIA NÓI GÌ VỀ CUỐN SÁCH KHAI SÁNG THỜI HIỆN ĐẠI

“Thế giới đang trở nên tốt đẹp hơn, ngay cả khi không phải lúc nào ta cũng cảm thấy như vậy. Tôi rất vui khi nhân loại có những nhà tư tưởng lỗi lạc như Steven Pinker để giúp chúng ta nhìn thấy bức tranh toàn cảnh. Khai sáng thời hiện đại không chỉ là cuốn sách hay nhất mà Pinker từng viết. Đây là cuốn sách ưa thích mới của cuộc đời tôi."

__Bill Gates

“Khai sáng thời hiện đại là một lời chứng táo bạo, sâu rộng và đôi khi gây phẫn nộ cho lý trí khoa học và chủ nghĩa nhân văn khai phóng.”

__The Guardian

“Một cuốn sách tuyệt vời… [Pinker] kể lại sự tiến bộ trên nhiều thước đo, từ sức khỏe đến chiến tranh, môi trường đến hạnh phúc, quyền bình đẳng đối với chất lượng cuộc sống.

Bận rộn với công việc từ thiện ở khắp nơi trên thế giới nhưng Bill Gates vẫn không quên dành thời gian cho sở thích đọc sách của mình. Vị tỷ phú này cũng rất chăm chỉ viết đánh giá về những cuốn sách đã đọc trên Goodreads - một mạng xã hội về sách.

Trên thực tế, có rất nhiều cuốn sách có tựa đề bóng bẩy và thú vị nhưng lại nội dung lại tầm thường. Điều này đã khiến không ít người chọn sách bị "mắc bẫy". Do đó, họ sẽ muốn tham khảo danh sách đọc của những người thành công vì có thể cảm thấy tin tưởng. Bill Gates cũng đã nhiều lần công bố danh sách đọc của mình trên mạng.

Trong số 233 cuốn sách Bill Gates theo dõi trên Goodreads, chỉ có 4 cuốn sách được vị tỷ phú này hào phóng đánh giá 5 sao. Ngay cả cuốn sách nổi tiếng "21 bài học trong thế kỷ 21" của Yuval Noah Harari cũng chỉ được 3 sao.

Cả 4 cuốn sách này đều nói về việc làm sao để thế giới trở nên tốt đẹp hơn, phù hợp với tôn chỉ của Quỹ từ thiện Melinda Gates. Nếu muốn tư duy như Bill Gates, bạn nên tìm hiểu nhiều hơn về thế giới thay vì cách để làm giàu.

Enlightenment Now: The Case for Reason, Science, Humanism, and Progress - tác giả Steven Pinker

(Tạm dịch: Khai sáng lúc này: Lý do, khoa học, nhân đạo và sự tiến bộ)

Bill Gates đã gọi tác phẩm này là "cuốn sách ưa thích nhất mọi thời đại" của mình. Nó được viết bởi Steven Pinker - một trong những nhà văn nhiều lần xuất hiện trên bảng xếp hạng sách bán chạy.

Tác phẩm có tất cả 15 chương, viết về các thước đo tiến bộ khác nhau trong suốt chiều dài lịch sử. Những điều đó đã tạo nên một giả thuyết: hiện tại chính là thời điểm tốt nhất để sống. Con người thường bị bủa vây bởi tin xấu về xã hội, nên hiếm khi chúng ta nhận ra đâu mới là điều đúng đắn.

Bill Gates đã bình luận: "Thời gian dành cho việc giặt giũ đã giảm từ 11,5 tiếng/tuần vào năm 1920 xuống còn 1,5 tiếng vào năm 2014". Đôi lúc, con người muốn quay trở về cuộc sống giản đơn xưa kia, nhưng liệu bạn có đủ kiên nhẫn để dành 10 tiếng trong đời mình cho việc giặt giũ? Những thay đổi như vậy trong thế kỷ qua đã giúp giải phóng phụ nữ khỏi xiềng xích của việc nhà.

Tác giả Steven không nghĩ xã hội hoàn hảo, nhưng nhìn vào những tiến bộ con người đã đạt được, chúng ta có thêm hy vọng và động lực để bước tiếp.

Educated - tác giả Tara Westover

(Được học)

Đây là câu chuyện đẹp về một người phụ nữ đã chiến thắng rất nhiều thử thách và khó khăn thông qua việc học. Bill Gates phải thừa nhận rằng "khả năng tự học hỏi của người phụ nữ này" khiến ông vô cùng kinh ngạc.

Cha của nhân vật Tara có cái nhìn rất thành kiến về những tiến bộ của xã hội hiện đại. Ông thậm chí còn không cho phép con cái đi học. Một trong số các anh trai của Tara đã lạm dụng cô về cả thể chất lẫn tinh thần trong suốt thời thơ ấu. Khi Tara lấy hết can đảm nói với bố mẹ, họ cáo buộc cô nói dối vị bị quỷ Satan ám.

Lớn lên trong hoàn cảnh như vậy, không ai có thể tin rằng Tara có thể tự học, đạt điểm cao trong bài thi ACT để giành học bổng đại học. Cô đã nỗ lực bất chấp sự ngăn cản quyết liệt từ gia đình. Cuối cùng, người phụ nữ này đã tốt nghiệp xuất sắc và được trao Học bổng Gates để học thạc sĩ và tiến sĩ tại ĐH Cambridge.

Đối với nhiều người, Tara có vẻ là một cô gái thơ ngây và ngốc nghếch ở tuổi 16. Quá trình biến đổi của cô là cú đấm trực diện dành cho những kẻ tin đã đánh mất hy vọng. Làm sao chúng ta có thể coi thường họ, khi mà chúng ta tiếp cận được những cơ hội mà người khác không có? Còn bao nhiêu Tara ở thế giới ngoài kia không được giải thoát và xã hội còn nghèo đến mức nào chỉ vì điều đó?

Bill Gates cho rằng tất cả mọi người đều có thể học hỏi nhiều thứ qua đôi mắt của cô gái này: "Giáo dục chẳng qua là quá trình tự khám phá bản thân, để phát triển cái tôi và tư duy của mình. Tôi coi đó như một cơ chế tuyệt vời để kết nối và tạo sự công bằng".

Factfulness: Ten Reasons We’re Wrong About the World — and Why Things Are Better Than You Think - Hans Rosling, Ola Rosling, và Anna Rosling Ronnlund

(Sự thật về thế giới: Mười lý do khiến ta hiểu sai về thế giới - Và vì sao thế giới này tốt hơn ta tưởng) 

 Mở đầu cuốn sách là một bài trắc nghiệm về tình hình thế giới mà mọi người thường trả lời sai nhiều hơn đúng. Đây là thứ khiến cho cuốn sách này trở nên "hay tuyệt đỉnh" như lời Bill Gates nhận xét. Nó thách thức bạn phải nhìn mọi thứ như bản chất vốn có thay vì qua lăng kính cá nhân.

Bạn có nghĩ đến những quốc gia được coi là vết rạn nứt giữa các quốc gia phát triển và các quốc gia đang phát triển không? Tác giả Hans Rosling đã chứng minh hình mẫu tinh thần này là một đại diện vô dụng của thực tế. Bill Gates - người đã dành nhiều thập kỷ để giúp con người thoát nghèo - đã gọi hình mẫu trong cuốn sách này là "bước đột phá" và nói rằng ông sẽ áp dụng nó.

Sự thật là, có sự khác biệt rất lớn giữa người kiếm được 1 USD/ngày và người kiếm được 4 USD/ngày. Người thứ nhất phải chật vật để có cái ăn cái mặc, còn người thứ hai có thể tiết kiệm phần nào để mua những thứ khiến cuộc sống của họ trở nên thoải mái hơn. Số lượng người ở nhóm đầu tiên đã giảm một nửa trong vòng 20 năm qua - một bước tiến lớn chưa từng có của nhân loại mà chúng ta có thể bỏ lỡ nếu chỉ biết nhìn lên trên cao.

Các tác giả tập trung vào một thực tế: những thay đổi như trên thường không trở thành tin tức, bởi nó diễn ra với mức độ tăng dần. Điều đó đòi hỏi mọi người phải chú ý hơn tới những điều đang xảy ra ngoài kia nhưng không có trên mặt báo, để thấy thế giới cũng có những mặt tốt đẹp.

The Moment of Lift: How Empowering Women Changes the World - tác giả Melinda Gates

(Tạm dịch: Khoảnh khắc thăng hoa: Những người phụ nữ quyền lực thay đổi thế giới như thế nào) 

 Khi đánh giá cuốn sách này, Bill Gates đã viết: "Tôi sẽ vẫn nói điều này kể cả khi không kết hôn với tác giả. The Moment of Lift là một tác phẩm xuất sắc. Nó được viết một cách khéo léo, khôn ngoan và chân thực về những người phụ nữ quyền lực đã truyền cảm hứng cho mọi người".

Bà Melinda Gates đã giải thích rất rõ về tầm quan trọng của hành động trao quyền cho phụ nữ trong việc nâng cao mức sống. Tục ngữ có câu: "Một cây chẳng làm nên non / Ba cây chụm lại nên hòn núi cao". Sức mạnh của một cộng đồng có thể được nhân đôi ngay lập tức nếu lắng nghe tiếng nói của phụ nữ. Mỗi đứa trẻ sẽ có cơ hội được sống tốt đẹp hơn nếu phụ nữ có tiếng nói trong việc kiểm soát thời gian và số lần sinh con.

Với cuốn sách này, Bill Gates đã dành lời khen ngợi cho vợ mình khi bà đã chứng minh mọi luận điểm bằng số liệu cụ thể. Đây là một tác phẩm tuyệt vời nếu bạn muốn tìm hiểu về gia đình của vị tỷ phú này cũng như cách họ suy nghĩ về hoạt động thiện nguyện. Nó sẽ truyền cảm hứng cho bạn, giúp bạn nhận ra mình có thể thay đổi thế giới để nơi đây trở nên tốt đẹp hơn.

(Theo Medium)

Ngọc Hà