Sinds 1949 behoort
State Grons bij Hichtum. Hiervoor behoorde de boerderij bij Burgwerd.
Het is een boerderij met een rijke historie. Er hebben hier voorname
boerengeslachten gewoond.
Uit het stemkohier
uit 1640 blijkt dat de zathe stemnr 10 heeft en eigendom is van Claeske
Jans uit Midlum, Sjoucke Lolkes Grons is meijer. In 1698 is Claes
Jacobs Grons eigenaar en gebruiker, dit is hij trouwens al voor 1685.
Zoon Adrianus trouwt 14 april 1713 met Ytje Reynertz Buwalda. Adrianus
is bijzitter en mederechter in wonseradeel, hij overlijd in 1727.
Weduwe Yttje Buwalda blijft tot haar overlijden in 1755 op de zathe
wonen. Ze heeft ca. 9 koeien, 5 paarden en 40 pondemaat bezaaide landen.
In 1722 heeft Jacobus Stellingwerf deze pentekening gemaakt.
|
|
Van de bewoners
vindt men in de kerk van Burgwerd een grote zerk, overvol met
randschriften van verschillende grootte, onder andere met de namen
Jacob, Hiette, Rein, Willem, Claes en Reinier Grons. Deze zes broers
zijn allen gestorven tussen 1723 en 1735. In het middenvak wordt vader
Adrianus Grons herdacht, "in leeven Bysitter en Mederechter over
Wonseradeel, oudt in 't 54ste jaer" (overl. 14 juni 1726) en de moeder
van de zes, "de Eerbare en Deugtrycke Ydtje Buwalda, in leeven
egtgenoot van Adrianus Grons, oudt 76 jaaren" (overl. 31 aug 1755).
De moeder van
Adrianus, Antje, was een nicht van Gysbert Japicx en is opgevoed in het
huis van de dichter. Twee van de zes zo jong gestorven Gronsen waren
student te Franeker, namelijk Reinier, die in 1724 overleed, en Claes,
die in 1734 op 20-jarige leeftijd overleed. Deze Claes wordt nog eens
in de kerk genoemd. Moeder Ydtje Buwalda gaf na de dood van haar
laatste zoon namelijk een orgel aan de kerk van Burgwerd op verlangen
van Claes.
Na het overlijden
van Ydtje Buwalda werd Reiner Klazes Buwalda boer op de State. Uit de
speciekohieren blijkt dat Reiner Buwalda ca. 15 koeien melkt, 10 paarde
heeft en zo'n 40 tot 50 pondemaat bezaaide landen. Reiner Buwalda woont
tot 1784 op de boerderij.
Van deze grafsteen is nog een rekening bewaard gebleven, lees meer....
|
|
In november 1783
wordt de "heerlijke Stemdragende zathe en landen gelegen onder
Burgwerd, Grons genaamd" te koop aangeboden in de Leeuwarder courant.
De zathe die 123 pondemaat groot is, is in eigendom en gebruik van
Reyner Buwalda zelf en bevat 35 pondemaat "Schone Bouw" en verder
greidlanden die zijn voorzien van tichel en panklei. De zathe ligt
tussen de Leeuwarder Trekvaart en de Higtummerdyk met een "schoone
Huizinge, schuure en Hovinge" liggende tussen singels en grachten. Het
huis bestaat uit een ruime zaal, een middelkamer, twee voorhuizen, een
ruime zomerwoning, een brave zuidkamer, schrijfkamertje, kelder en gang
langs alle kamers, een boerenkeuken en molkenkelder. Alles is verder
betimmert en van alle gemakken voorzien en dus zeer geschikt tot
buitenplaats.
Op 3 dec 1783 wordt
op een boelgoed verkocht; 25 allerbeste koeien, Rieren en kalven, 4
paarden, 1 wintervarken, 3 grote best gewonnen hooglans hooi, 2
hooiwagens, 2 Eerdkarren, ploeg en eyden, zwarw rollen, 2 kaasketels,
eerden emmers, molken tjenne en al wat verder tot een deftige bouw en
koemelkerij behoeft, en het geen tevoorschijn zal komen.
In 1784 komt Ype
Dircks Hollander op deze boerderij. Hij heeft circa 16 koeien en 8
paarden, 45 pondemaat land wordt gebruikt als bouw. Ype overlijd in
1822. In 1828 is er een boelgoed bij de weduwe op Grons.
Hun dochter Oeke
Ypes Hollander is in 1816 getrouwd met Sjoerd Sibles van der Werf. Dit
paar ging op de ouderlijke boerderij van de bruid te Grons wonen. Deze
Sjoerd Sibles was niet zomaar een boer. Hij was onder andere dirigent
van de St. Martinusparochie te Bolsward, en won in 1823 met een
arrensleewedstrijd op de Dille bij Oosterwierum, een zilveren
tabakspot, die zich bevindt in het Fries Museum. Hij was wat men noemt
een "hynsteman", mogelijk fokker maar in ieder geval een liefhebber. In
1845 ging hij met paard en chaise op reis naar Antwerpen om het paard
af te leveren aan de lakenfabrikant William Wood, aan wie hij het had
verkocht.
Sible Sjoerds van
der Werf nam in 1848, na het overlijden van zijn vader, de boerderij
over. In 1873 kwam Sjoerd Sibles op de boerderij, nadat zijn vader in
1870 is overleden. In 1878 werd de boerderij verkocht. In het bewaard
gebleven verkoopboekje staat te lezen:
De Notarissen W.A.
Peereboom te Bolsward en N.L.J. Bruinsma aldaar, zullen op regterlijk
bevel, onder uitloving van strijk- en verhooggelden, publiek
presenteren te verkopen:
De gunstig bekende
en buitengewoon vruchtbare ZATHE en LANDEN op Grons met BOERENHUIZING
en SCHUUR, groote HOVING met onderscheidene VRUCHTBOOMEN, CINGELS,
VIJVER en GRACHTEN; ARBEIDERSWONING, VARKENS- en VUURHOK, SCHIPHUIS,
WATERMOLEN en verdere annexen, zeer aangenaam en gerijfelijk staande en
gelegen tusschen den grindweg en den Leeuwarder trekweg, onder behoor
van de dorpen Burgwerd en Hichtum; thans in gebruik bij Sjoerd Sibles
van der Werf.
De 19 percelen
hebben een totale grootte van 86 pondemaat en zijn hoog gelegen en
geschikt voor afgraving. Sommige percelen bevatten uitmuntende
tigchelklei, terwijl de terp is voorzien van een rijkelijke hoeveelheid
"puikbeste" aarde, die zeer gemak-kelijk kan worden vervoerd, omdat het
perceel gelegen is aan een eigen opvaart, die uitkomt in de
Leeuwardervaart. Verder staat er nog het een en ander te lezen over de
rechten en plichten en de verschillende percelen worden er beschreven.
De state werd
gekocht door mejuffrouw N. Dorhout. Van 1878 tot 1906 werd de boerderij
gepacht door Hessel Jetzes Schuurmans en van 1906 tot 1921 door Rinze
van der Meulen. Romke Kroondijk en Lammigje de Jong kwamen in 1921 op
de boerderij.
Zoon Auke volgde
zijn vader in 1946 op, en die werd in 1967 weer opgevolgd door zoon
Romke die gehuwd was met Femmegje Algra. In 1976 kocht Romke Kroondijk
de boerderij van de familie Dorhout-Mees. De boerderij was op dat
moment 130 pondemaat groot.
1930.De boerderij " Grons"
|
Auke Kroondijk en zijn vader Romke Kroondijk, op de achtergrond Hichtum |
In 1980 werd het
oude woonhuis afgebroken en gedeeltelijk vervoerd naar het
openluchtmuseum in Arnhem. Vervolgens is er een nieuw woonhuis gebouwd.
Sinds 2001 wonen Rindert Kroondijk en Boukje Vellinga op de boerderij. |
 Updating... Ċ Lolle Baarda, 18 jan. 2010 14:14
|
