Радкі далёкай вясны

цыклы вершаў

АГРАНОМ

А пакуль ён прынёс яе, цяжкую, цяжкую Кайстру планаў парыўкіх, правераных дум, Пры дарогах каляваю шчэццю аблашчвалі Палыны сухавейных вятроў вечны шумI стрыножвалі межы, як путамі мулкімі, Палявое прасторы зялёны разбег, Шыр, што госця жалезнага з песняю гулкаю Выглядала даўно ўжо на новай сяўбе.Не, вузламі памежкаў не звяжаш імклівасці, Калі ў сэрцы юначым надзея гарыць. Ён у вёску прыйшоў, каб з сыноўняю шчырасцю, Як з матуляй, з зямлёю пагаварыць.I здалося – з прыпону абношаных межаў Адарвалася ніва ў вясновай красе I насустрач яму цёплай раніцай свежай Пакланілася, ўмытая ў чыстай расе.I з далёкага лесу, з узгоркаў, з нізінаў Расцяглася да ног доўгай, вузкай аборай. Добры дзень! Колькі вёснаў і беленых зімаў Думаў я пра цябе, маё жытняе мора!Я прыйшоў, я прынёс неабдымна вялікую Кайстру замыслаў, планаў, размах сваіх дум, Каб шчаслівымі песнямі, каб магутнымі зыкамі Заглушыць палыновых вятроў горкі сум.
1929

Дагараюць кастры...

Дагараюць кастры...I як доўгая дзедава казка,Абзываецца ночТаямнічасцю гукаў і слоў.Я не сплю.Дзесьці коні жалезнымі путамі                                                    ляскаюць.Месяц з неба,Бы спуджаны лебедзь,Вось нырнуў і пагасЗа далёкім прыціхлым сялом.Кажуць,Рана да ўсходуВыходзіць русалка-дзяўчынаI збірае ў прыпол квець апалую, ліст.З кашміровай касою,Залатымі вачыма...Толькі гэта ўсё ў песні.Пра дзявочую долю і веснуМне спявала,Расказвала маці калісь.Высь, далёкая высь, I прасторы, прасторы... Вечна б так – Маладосць і жыццё, Вечна б сэрцам палаць, Як вясновыя зоры, Каб ніколі не гас Запаветны касцёр.Чарадзейныя марыНаплываюць,Мяняюцца.Вось даносіцца з вёскіПершы пеўневы ўскрык.Хутка раніца,Свежая, золкая рапіца.Туманом малачаевым Вез трывогі адчайнае Незабыўная, ціхая ноч дагарыць, Дагараць і кастры.Затрапеча лістамі асінаI прачнецца, I болей ужо не засне. Ёй адной, толькі ёй Я даверу ўспаміны, Сваю першую казку Аб начлежнай вясне.
1929

ЖУРАВЕЛЬ

Чаму жыццё не паднялоЯго пад хмары залатыя?Здавён вартуе ён сяло,Высока выцягнуўшы шыю.
I ўсё цікуе –   хто ідзеДа поўнае яго крыніцы,Яшчэ здалёк заве людзейХалоднае вады напіцца.
I кланяецца ўсім зычліва,Паслушна апускае дзюбу,Глядзіць з увагаю руплівайУ бездань выцвілага зрубу.
Пап'е сасмаглы падарожнік,Асушыць конь сваё карыта,А восень агалосіць пожніПтушыным развітальным крыкам,
I, ўчуўшы кліч павадыра,Што свой касяк кіруе ў вырай,Ён выцягне, расправіць шыю:–   I мне пара, і мне пара
Ляцець! Ляцець! Ды толькі хто тамЗ пустымі вёдрамі ў варотах?He, мусіць, будуць век цвяліцьСа мной жанкі і маладзіцы.
Яны да цяжкага вядраМяне жалезам прыкавалі,Ласкавым іменем назваліI не пускаюць са двара.
1940

ЗАЗІМАК

З саннаю Дарогай новаю, З першым снегам, Гаваркая раніца! Свежасцю вясёлаю, Зімоваю Нашы твары Зпоў румяняцца.Праз акноСініца ў хату просіцца Прывітальным, Добрым веснікам, Не туманамНадвячэрнім, восеньскім, А шчаслівай, Шчырай  песняю.Малатарным гулам,Пошчакавым лёскатамГумны напалохаліЦішыню марозную, –I гасцінцам,Між бяроз,Між вёскамі,Слава нашага ўраджаюПаплылаУ светЧырвонымі абозамі.
1931

НА ВЫГОДЗЕ

Зязюльчын лён, гладышыкі, чабрэц, –Зноў пазнаю вас у траве высокай. Са смагі поўны п'ю карэц Халоднага бярозавага соку.
I хітраю сцяжынкаю лясной Іду у салаўіныя харомы, 3 чырванастволай гонкаю сасной Вітаюся, як даўнішні знаёмы.
Са свежай сакавітае вярбыСкручу я дудку з лёгкімі ладамі;Сам-насам хочацца пабыць3 табою, шчыры бор, з тваімі жыхарамі.
Надрэжу тонкую пахучую кару, Хай плача дрэва, пырскае на рукі; Згадаць далёкую пару Ужо даўно мне рупіць.
Успомніць босага маленства дні, Грыбныя пні, маліннік і сунічнік, I светляковыя агні, I поўныя крыніцы.
Падлеткам за чужою чарадой Я выхадзіў выжары і пагоркі. Ты быў прытулкам мне, Маёй ядой, вадой I хлебам горкім...
Прывычна пальцы ходзяць па ладах. Пяе вярба, паслушная падпаску. I водгуллем далёкім у гадах Вяртаецца нявызнаная ласка.
1938

ПАГЛЯДЗІ НА ЖАЎТАЛІСТЫ САД

Паглядзі на жаўталісты сад.Вунь ідзе між яблынь лістападI з вялізнага лазовага кашаПрадае падсмажаныя пернікі зямліЗа цану наспелай медзі ліп.А лісты шуршаць, шуршаць, шуршаць.
Нехта пальцамі руплівых добрых рук Ледзь крануўся сеткі павуцінных струн. Пэўна, хоча пад суладны ціхі шум Прывітаць, уславіць восені прыход, Скінуць з плеч цяжар мінулых год I напоўніць новай радасцю душу.
Восень, восень!                          Тыя песні, перазвоненыя ўсе, Адгулі бясследна ў пустацветавай красе, Што спяваў табе калісь паэт, Сумаваў,           што згас пурпур параненых вяргінь, –У жыццё прыйшоў другі Здзейсніць свайго сэрца запавет.
Паглядзі на жаўталісты сад. Вунь ідзе між яблынь лістапад. Яснай песняй поўніцца душа, –Мабыць, ведае, аб чым лісты шуршаць.
1928

ШЛЯХ

Даланямі прыцісну павекі на вочы –Разбягуцца кругіУ бязмежнае мора,Пойдуць. хваляміУ акіян,Здасца шляхДа жаданае мэты каротшым,А над берагам шчасцяЗагарыцца маяк.Ад чаўна крывічанДа балтыйскага крэйсераПраз вякі,Праз пакутыЛёг пратораны шлях.Колькі сцежакДаўно ўжо забыта,Закрэслена, –Ці палічыш,Ці ведаеш,Маці-зямля?I дзяды,I бацькіТут з плытаміБлукаліЗ горкай крыўдай на долю,На суджаны лёс,I ў легендах,У казках асілка гукаліЗняць праклёнЗ душ людскіх,З ніцых белых бяроз.I прыйшоў ён –Упарты вясляр і асілак,I нашчадак усіхТых, што ў прышласць плылі,Сын бацькоў,Што у рэкГордай волі прасілі, Ўнук дзядоў, Што у рочаці Слёзы лілі.Падымаю далоні –Прамень б’е ў вочы.Не на хісткім чаўне –На магутным плыву караблі,I што хвіля,То шлях да жаданае мэты – карочай,Зырка ззяе маякЗапаветнай,ШчаслівайЗямлі!
1930

Віртуальны музей Васіля Віткі "Народжаны пад знакам паэзіі"