Meer over goeroes-discipelen; Krishna-Arjuna als het allerhoogste paar goeroe-discipelen; het verwerven van spirituele wijsheid door geloof en de yoga's van actie, meditatie en wijsheid; Krishna als de enige substantie.
Hoe kunnen zulke verwende, comfort-zoekende personen bevrijding bereiken? Als de goeroes zulke discipelen niet kunnen veiligstellen, waarom zouden de goeroes dan hun lot betreuren? Het is vreemd dat er goeroes zijn die treuren als ze niet in staat zijn zulke discipelen aan te trekken! Opiumeters en marihuanarokers zijn ongeschikt om goeroes te zijn. Het zijn bedriegers. Hoe kunnen degenen die al hun energie besteden aan het veiligstellen van de middelen voor hun levensonderhoud goeroes zijn? Hoe kunnen degenen die proberen hun sensuele fantasieën te vervullen discipelen zijn? Dit zijn geldgoeroes, dit zijn trotsdiscipelen! Door rekening te houden met zulke goeroes en discipelen worden deze heilige namen in het stof van schande meegesleurd.
Wie is dan de echte goeroe? Hij is het die het pad onderwijst van het vernietigen van waanvoorstellingen (moha). En wie is de echte discipel? Hij is het die probeert de naar buiten vluchtende geest te beheersen en te overwinnen. De goeroes van nu roepen dagelijks vanaf platforms wat ze de dag ervoor onder de middernachtlamp in hun hoofd hebben gestopt. Hun prestaties lijken alleen maar op het uitbraken van het voedsel dat ze hebben doorgeslikt, en niets meer. Ze praten als papegaaien en reproduceren wat ze uit het hoofd hebben geleerd. Zelfs kinderen weten dat hebzucht en woede beteugeld moeten worden; maar bij deze mensen duiken hebzucht, woede, afgunst, haat, lust en trots in hun duivelse hoofden op door elk klein woord dat ze uiten, elke kleine daad die ze doen. Als degenen die beweren goeroes te zijn deze neigingen zelf niet beheersen, hoe kunnen de ongelukkige discipelen die hun toevlucht nemen dan daarin slagen?
Als de goeroe uiterst zelfopofferend is, de waarheid probeert te ondersteunen, doordrenkt is van onbaatzuchtigheid, alle mensen als gelijk beschouwt, ernaar streeft een zorgeloos leven voor iedereen veilig te stellen, een lieflijk en eenvoudig leven leidt, met een ziel doordrenkt met krachtgevende gedachten, tevreden alleen door de kans om anderen het pad van goed gedrag en goed karakter te tonen – dan zullen er misschien een paar discipelen omheen komen. Ze zullen de goeroe van fouten betichten die de integriteit en echtheid van de goeroe bezoedelen en in twijfel trekken! Maar de goeroe zal net zo sereen zijn als altijd, want de goeroe lijdt geen verlies. Het verlies is geheel voor de discipelen, die de grote kans lieten varen.
Een ding is zeker. Zolang de illusie dat je het lichaam bent niet terzijde wordt geschoven, kan God niet worden gerealiseerd – hoe ver je ook mag afdwalen, hoeveel goeroes je ook kiest en dient. Houd je aan die waanvoorstelling en alle meditatie, alle herhalingen van de naam, al het water van alle heilige badplaatsen waarin je baadt, kunnen voor jou geen succes opleveren! Al uw inspanningen zijn net zo nutteloos als proberen een schip te redden dat vol lekkages zit.
Huisbewoners die hun plichten uitvoeren, hebben elke dag de voorkeur boven zulke zoekers (sadhu's); zij volgen de dharma van hun levensfase (asrama), en zij bewandelen het juiste pad in het onophoudelijk gedenken van de Heer, zodat deze huisbewoners het doel realiseren. Als we de aard van de goeroes en discipelen van vandaag in ogenschouw nemen, kunnen er boekdelen over worden geschreven; maar dat zou kostbare tijd gebruiken voor onbelangrijke discussies. We keren dus terug naar ons hoofdonderwerp.
Want het zou heiligschennis zijn om in één adem stil te staan bij de heilige goeroe-discipel-relatie van Krishna-Arjuna met de relatie van de hedendaagse ‘goeroes’ en ‘discipelen’. Ze zijn uniek, onvergelijkbaar, dit opperste paar, ongenaakbaar voor enig ander. Ze moeten door alle leraren en aspiranten als het ideaal worden beschouwd. Arjuna boog nederig en voerde oprecht de voorschriften van de goeroe uit. Krishna koesterde wat werkelijk heilzaam was voor Arjuna; Hij besteedde volledige aandacht aan wat de reputatie, de Atmische gelukzaligheid en de dharma van Arjuna werkelijk zou bevorderen; Hij verzorgde hem en zorgde voor hem als de adem van Zijn leven. Dat was het type goeroe dat de Heer voor hem was.
Krishna is het hoogste Atma (Paramatma); Arjuna, de Atmische ziel (jivatma). Krishna is de allerhoogste Heer van allen (Purushothama); Arjuna, de beste van de mensen. Daarom zijn zij de ideale goeroe-discipel. Anderen zijn alleen in naam goeroes. Eigenzinnige discipelen en machtsdronken goeroes verspillen eenvoudigweg hun leven met nutteloze bezigheden. Krishna is een oceaan van liefde; Hij waakte over Arjuna zoals men over het oog of het hart waakt. Hij onderwees heiligheid en veranderde in heiligheid; Hij hield van en werd onvergelijkbaar geliefd. Dat maakt de goeroe tot een echte goeroe. En Arjuna? Ook hij is geen gewoon wezen. Zijn overgave (thyaga) is ongenaakbaar. Wat de crisis ook was, hij hield zich aan Krishna’s bevel en Krishna’s woord; hij droeg kameraadschap met de Heer als de wapenrusting die hem van alle kwaad zou redden, als het lichaam waarin hij woonde, als iets dat hij moest koesteren, versterken en bewaken. Hoewel hij een machtige kracht was, was hij bereid deze uit te wissen wanneer dat nodig was. Dit is hoe goeroe en discipel met elkaar verbonden moeten zijn.
De Heer, die de belichaming is van liefde, besefte de oprechtheid van de discipel, schatte zijn verworvenheden in en gaf hem vervolgens gedetailleerde informatie over de voordelen en glorie van Atmische wijsheid. ‘Kauntheya’, zei Hij, ‘door middel van wijsheid kun je alle wezens in jezelf en in Mij zien. Dan zullen de dualiteit en de daaruit voortvloeiende waanideeën verdwijnen, terwijl de duisternis zich verspreidt voor de opkomende zon.
“Arjuna, ik ken je verleden en de achtergrond van je geboorte goed. De jouwe is geen gewone geboorte; je wordt geboren met goddelijke prestaties en erfgoed. Ik alleen ben ervan op de hoogte, niemand anders. Omdat je je er niet van bewust bent, veroordeel je jezelf nu als een zondaar die familie, leraren en ouderen vermoordt!
“Zelfs als u gezondigd heeft, zijn er dan geen zondaars gered? Bekering is voldoende om de zonde in heiligheid om te zetten. De Heer aanvaardt genadig berouw en stort Zijn zegeningen uit. De dief Rathnakara, die zich met zondige daden bezighield tot het moment waarop de wijsheid aanbrak, werd door berouw een heilige. Is hij niet de wijze Valmiki geworden? Zijn verhaal is het bewijs van de waarde van berouw. Je kunt je afvragen of het voldoende is om vrij te zijn van de gevolgen van de zonde. Moeten de gevolgen van deugdzame daden ook niet worden opgegeven? Welnu, men heeft de vrijheid om de verdiensten van dergelijke daden op te geven, hoewel men misschien niet dezelfde vrijheid heeft om de verdiensten van slechte daden op te geven. De brullende bosbrand legt alles op zijn weg in de as; zo zal ook de machtige vuurzee van wijsheid alle zonde en alle goede gevolgen verteren en vernietigen.
“Om deze heilige spirituele wijsheid te verwerven, is één ding essentieel: geloof (sraddha), een standvastig geloof in de Schriften, in de leraren en in het verwerven van wijsheid. Zonder de ernst die uit geloof voortkomt, kan geen enkele taak, hoe klein ook, volbracht worden. Daarom kun je zien hoe essentieel het is om wijsheid te verwerven. Geloof is de onvergelijkbare schatkamer van rust (sama), beheersing van de uiterlijke zintuigen (dama), beheersing van de geest door het terugtrekken van de zintuigen (uparathi), standvastigheid (thithiksha) en beheersing van de geest door gelijkmoedigheid (sama-dhana), elk een begeerd bezit.
“Geloof is slechts de eerste stap. Je moet er ook naar verlangen om de leringen die ik je geef in je op te nemen. Dit is noodzakelijk. Daarnaast moet u ook waakzaam zijn; geef niet toe aan luiheid. Nogmaals, het kan zijn dat u in gezelschap terechtkomt dat niet sympathiek of bemoedigend is. Om aan de kwade invloed van dergelijk gezelschap te ontsnappen en uw geest te sterken om dit geheel te vermijden, is beheersing van de zintuigen vereist.
“Laat geen twijfel toe. Gebrek aan geloof of standvastigheid is niet zo destructief als het gif van twijfel. In zijn werking en gevolgen is twijfel als de tuberculosebacillen. Het wordt geboren in onwetendheid, dringt door tot in de holte van het hart en broedt daar. Het is de ouder van een ramp.
“Vernietig daarom deze demon met het zwaard van zelfkennis (Atma-jnana). Sta op, Arjuna! Neem deel aan activiteiten alsof uw plicht gebonden is, heb volledig vertrouwen in mijn woorden, doe wat ik zeg, zonder na te denken over de vruchten ervan. Wees een beoefenaar van het afstand doen van de vrucht van actie. Door die verzaking zul je je in wijsheid vestigen en bevrijd worden van verandering, van geboorte en dood.
“Laat het idee varen dat jij de doener en de begunstigde bent. Dat kun je doen door zowel de daad als de vrucht aan de Heer op te dragen. Dan kan geen enkele zonde jou beïnvloeden, want jij bent niet de dader en de daad moet noodzakelijkerwijs heilig zijn. Zoals olie op de tong, oogreiniger op het oog, het lotusblad op het water: de daad is bij jou, maar niet bij jou. Wat je ook doet, hoort of ziet, blijf onaangetast, verstoken van daden, onschuldig aan luisteren of zien. De vreugde die voortkomt uit de buitenwereld opent de poorten van verdriet; het is vluchtig; maar jij bent eeuwig, de bron van gelukzaligheid, boven en buiten dit alles, de belichaming van Atma zelf. Dat is je ware natuur. Je staat los van deze activiteiten die daden worden genoemd en van deze gevolgen die je nu als reëel beschouwt. Jij bent niet de doener; jij bent slechts de getuige, de ziener! Al je verbijstering is voortgekomen uit de waan dat jij de doener bent, uit je ego en het gevoel van ‘mijn’. Ken de Brahman; alle taken op zich nemen, maar afstand doen van de gevolgen; het opgeven van de vrucht van de activiteit is veel beter dan het opgeven van de activiteit zelf. De yoga van actie is veel superieur aan het verzaken van actie (karma).
“Nou, superieur aan deze beide is de yoga van meditatie. Ik zal je vertellen waarom. De yoga van meditatie heeft de steun nodig van de yoga van actie (karma-yoga), dus de yoga van actie werd je eerst geleerd. Degenen die afstand doen van de vruchten terwijl ze actief bezig zijn met actie, zijn Mij zeer dierbaar; zij zijn de ware verzakers (sanyasins). Ik heb geen genegenheid voor degenen die het rituele vuur opgeven en zich onthouden van alle activiteiten behalve eten, slapen en hunkeren naar zintuiglijke genoegens, en zich gedragen als Kumbhakarna’s verwanten, nietsdoen en hun tijd verspillen. Ik ben ongenaakbaar ver verwijderd van leeglopers. Iemand die het najagen van wensen niet heeft opgegeven, kan nooit een yogi worden, hoe druk hij het ook heeft met spirituele disciplines. Alleen iemand die ervoor zorgt dat hij niet verstrikt raakt in de zintuigen en die niet gehecht is aan de gevolgen van daden, kan afstand doen van alle gehechtheden.
“De yoga van meditatie is alleen mogelijk op basis van dit afstand doen van de vrucht van actie. Als de geest niet onder controle is en niet ontvankelijk is voor iemands bevelen, kan hij je grootste vijand worden. Leef dus in eenzaamheid, zodat je de zintuigen onder de knie kunt krijgen. Een paard zonder teugels, een stier die niet gewend is aan het juk en een spirituele aspirant wiens zintuigen niet beheerst worden, zijn allemaal als een rivier zonder water. Een dergelijke spirituele discipline is zonde.
‘Dus sta op, Arjuna! Beoefen de yoga van meditatie. Neem je voor om de zintuigen te beheersen door deze yoga en volg deze gestaag, systematisch, regelmatig, op een bepaalde tijd en plaats, zonder ze te veranderen als de gril je brengt. Een regelmatig systeem is essentieel voor deze yoga. Houd u er strikt aan. Verander niet zoals fantasie voorschrijft; dat zal ernstige gevolgen hebben.
“Voor degenen die te veel eten en uitgeput raken door de taak het in zich op te nemen, voor degenen die minder eten en aan uitputting lijden, voor degenen die te veel of te weinig slapen, voor degenen die zich overgeven aan meditatie op ‘gemak’ (dat dat wil zeggen, degenen die het de ene dag lange uren doen omdat ze geen ander werk hebben en de volgende dag slechts symbolische meditatie doen omdat ze veel werk hebben), voor degenen die de zes innerlijke vijanden de vrije loop laten (verlangen, woede , en de rest), voor degenen die hun ouders geen vreugde schenken, en vooral de moeder meer dan al deze mensen, voor degenen die twijfel koesteren en weinig vertrouwen hebben in de Heer of in de goeroe die ze hebben gekozen en in hun hart hebben geïnstalleerd – ondanks dit alles zal meditatie helemaal geen vruchten afwerpen.
“De geest van de yoga-adept moet zijn als de stabiele, rechtopstaande, onwankelbare vlam van de lamp, bewaard in een windstille vensterbank. Wanneer er ook maar het geringste teken van onvastheid optreedt, probeer dan de geest te beteugelen en hem niet te laten afdwalen. Ontwikkel het bewustzijn dat je in alles bent en het gevoel van eenheid dat alles in jou zit. Dan kun je alle yogalessen volgen en erin slagen. Dan ben je vrij van alle onderscheidingen zoals ‘ik’ en ‘anderen’, of ‘Atma en Paramatma’. De vreugde en het verdriet van anderen zullen dan in gelijke mate de jouwe worden. Je kunt anderen dan nooit kwaad doen; dan kunnen allen geliefd en aanbeden worden in het besef dat zij de Heer van allen zijn (Sarveswara).” Heer Krishna verklaarde dat degenen die deze visie hebben bereikt in werkelijkheid de allerhoogste yogi's zijn.
Ondertussen wordt Arjuna geteisterd door twijfel, en hij vraagt om wat opheldering en uitleg, zodat hij overtuigd kan raken. “Krishna! Alles wat u mij hebt verteld, ligt zeer prettig in het gehoor, en ik kan mij heel goed voorstellen dat het een bron van gelukzaligheid moet zijn voor degenen die succes behalen. Maar het is zo moeilijk, buiten het bereik van iedereen. De yoga waarin alles als gelijkwaardig moet worden gerealiseerd (sama-thwam) is zelfs voor de volledig uitgeruste aspirant beladen met obstakels. Wat moet ik dan zeggen van mensen zoals ik, die gewone aspiranten zijn? Is het ooit mogelijk voor ons? Krishna! Is de geest zo gemakkelijk controleerbaar? Helaas! Zelfs een olifant kan niet slepen zoals de geest dat doet. De geest is de kraamkamer van eigenzinnigheid; zijn zachtzinnigheid en koppigheid zijn ook zeer krachtig; het is een verschrikkelijke feeks. Het kan nooit worden gepakt; het zal nooit op één plek stoppen. De poging om de geest te vangen en te temmen is als het vangen van de wind of het bundelen van water. Hoe kan iemand met zo’n geest aan yoga beginnen? Het ene lijkt net zo moeilijk als het andere, deze dubbele taak: het beheersen van de geest en het beoefenen van yoga. Krishna, je adviseert een onmogelijke taak, die de capaciteit van wie dan ook te boven gaat.
De Heer begon te glimlachen toen hij deze woorden hoorde. “Arjuna! Je hebt de geest beschreven en de aard ervan heel goed gekend. Maar het is geen onmogelijke opgave. De geest kan worden beheerst, hoe moeilijk de taak ook is. Door systematische beoefening, meedogenloos onderzoek en onthechting (vairagya) kan de geest beheerst worden. Er is geen taak die niet kan worden volbracht door regelmatige oefening. Stel vertrouwen in de Heer en oefen met de zekerheid dat u de macht en de genade hebt, en alle taken zullen gemakkelijk worden.
“Daarom zal iedereen die deze spirituele discipline met vastberadenheid beoefent, het allerhoogste Doel bereiken, dat alleen beschikbaar is voor zielen die door verschillende geboorten zijn getransmuteerd. Bedenk dat de persoon die eenheid (yoga) heeft bereikt superieur is aan de persoon die de meester is van rituele handelingen (karma). Dus, Arjuna, streef ernaar een yogi te worden, om die hoge en heilige status te bereiken. Maar dit is niet alles wat u hoeft te doen. Er is zelfs een status die hoger is dan deze. Degene die zijn hele bewustzijn op mij vestigt, degene die serieus op mij mediteert met uitsluiting van al het andere – zulke mensen zijn superieur aan iedereen, het zijn geweldige (maha) yogi’s.
“De yoga's van meditatie en wijsheid zijn beide innerlijke disciplines; ze zijn gebaseerd op geloof en toewijding. Zonder deze twee zijn beide yoga’s onhaalbaar; de achtervolging zelf is tevergeefs. Een aspirant die deze niet heeft, is als een houten pop, levenloos, zich niet bewust van het doel. Het fundamentele vereiste is een diepgewortelde liefde voor de Heer. Hoe kun je dit krijgen? Door de glorie, de pracht, de aard en kenmerken van de Heer, Zijn essentiële aard (swa-bhava) en realiteit te leren kennen. Daarom instrueer ik u hierover. Ik geef je volledig de wijsheid van de Schriften, aangevuld met de wijsheid van innerlijke ervaring. Weet dat je verder niets meer hoeft te weten. Van de duizenden aspiranten streven er maar weinig naar deze wijsheid te verwerven. En daarvan behaalt slechts één individu succes. Iedereen die begint, bereikt het doel niet.
“Arjuna! Merk op dat er niets hogers dan Ik in de wereld is. Ze zijn allemaal in mij geregen als bloemen aan een touwtje. De vijf elementen, de geest, het intellect en het ego – deze acht soorten materie hebben in de schepping het grofstoffelijke (sthula) en het subtiele (sukshma) voortgebracht. Dit wordt de lagere natuur genoemd. Er is een andere wereld die hiervan verschilt, die bekend staat als de hogere natuur. Het is noch grof, noch subtiel; het is bewustzijn (chaithanya), dat in de ziel woont (jivi). De wereld zelf is haar aspiratie.
‘De Heer schiep eerst de grofstoffelijke wereld. Toen ging Hij er als de ziel binnen en gaf het bewustzijn (chit) door Zijn bewustzijn. Dit wordt duidelijk verklaard in de Veda’s. Je moet de lagere wereld beschouwen als de essentiële natuur (swa-bhava) van de Allerhoogste Heer en de hogere wereld als Zijn realiteit (swa-rupa). Sta stil bij de betekenis van deze essentiële kwaliteiten en realiteiten en begrijp ze goed. Het grove is gebonden aan de dictaten van het bewustzijn (chaithanya), dat van de volledige meester is altijd vrij.
“Jivi (individu, ziel) betekent dat wat adem aanneemt (prana); de ziel houdt de adem vast door middel van vaardigheid en intelligentie. De jivi is de innerlijke heerser (antar-yamin), die alles heeft doordrongen en alles in stand houdt. De hogere wereld is dus gewoon het hoogste Atma zelf. Alles dat met hetzelfde bewustzijn manifest wordt, moet als Eén worden beschouwd.
“Inerte materie (jada) en bewustzijn (chaithanya) zijn de twee essentiële zaken voor de hele schepping. Ze zijn hetzelfde als de wereld (prakriti) en de Schepper (purusha). Wanneer de energie van het bewustzijn het idee koestert om de zintuigen te bedienen (bhoga), drukt de wereld de wereld vanuit zijn eigen lot. Inerte materie neemt de vorm van het lichaam aan. Beide zijn mijn natuur. De Heer, die hierdoor de schepping, het behoud en de ontbinding veroorzaakt, ben ikzelf, weet je nog. Er is geen andere substantie dan Ik; er is geen andere werkelijkheid dan Ik. Ik ben de primaire oorzaak, de primaire substantie. 'Ik ben een; laat Mij Velen worden’. Zodoende besloot Ik Zelf tot deze uitbreiding naar de veelheid, genaamd schepping. Die resolutie beïnvloedde en motiveerde de kracht van de illusie (maya-sakthi), zodat het intellectuele principe (maha-thathwa) werd geproduceerd. Dat was de eerste stap in de evolutie van de schepping.
“Als een zaadje in de aarde wordt geplant en water wordt gegeven, zal het binnen een dag of twee het vocht opdrinken en in omvang opzwellen. Het kiemen heeft nog niet plaatsgevonden, maar de eerste verandering is er. Het intellectuele principe is een gebeurtenis van dit type. Vervolgens ontstaat er, in overeenstemming met de wil van de Heer, een spruit. Dat heet het grote ego. Daaruit komen vijf bladeren tevoorschijn, de subtiele principes van de vijf elementen. De hele wereld is het gecombineerde product van deze acht: de kracht van de natuur (prakriti-sakthi), het principe van intellect, ego (ahamkara) en de vijf elementen.