Hoofdstuk 10. Kwaliteiten van een wijs persoon
Kwaliteiten van een wijs persoon; soorten offers of geestelijke offers; de kwaliteiten van goeroe en discipel.
“Dhananjaya! Mensen hebben alleen het recht om experts te worden genoemd als ze duidelijk het onderscheid hebben gezien tussen actie (karma) en niet-actie. Als ze alleen maar in hun hoofd hebben gestopt wat ze in boeken lezen, zijn ze geen experts. De expert moet een intellect hebben dat de visie van de waarheid schenkt. Wanneer die visie wordt verworven, wordt alle actie ineffectief en onschadelijk. Het vuur van wijsheid heeft de kracht om karma te verteren en te verbranden.
“Sommige mensen zeggen dat een wijs persoon (jnani) noodzakelijkerwijs moet lijden onder de gevolgen van handelingen uit eerdere geboorten (prarabdha-karma); ze kunnen niet ontsnappen. Deze conclusie wordt getrokken door andere mensen; het is niet de ervaring van de wijze persoon. Het kan voor anderen lijken alsof de wijze persoon de vruchten plukt van daden uit het verleden, maar de wijze persoon wordt absoluut niet beïnvloed. Iedereen die voor zijn geluk afhankelijk is van objecten of zintuiglijke genoegens nastreeft, iedereen die gemotiveerd wordt door impulsen en verlangens, is gebonden aan karma. Maar degenen die hiervan vrij zijn, kunnen niet worden beïnvloed door de verleidingen van geluid, aanraking, vorm, smaak, geur en andere aantrekkingen van de zintuigen. Dat is de ware verzaker (sanyasin): hij is onbewogen. Verstandige mensen zijn op zichzelf uiterst gelukkig, zonder de noodzaak afhankelijk te zijn van andere dingen. Ze vinden actie in niet-actie en niet-actie in actie. Ze zijn misschien wel bezig met actie, maar ze worden er niet in het minst door beïnvloed. Ze hebben geen oog voor het fruit.
“Je kunt je afvragen hoe ze dat toch kunnen doen. Luisteren. Ze zijn altijd tevreden. De tevreden mens is vrij en is niet afhankelijk van anderen. De persoon wordt niet beïnvloed door het gevoel van doenerschap en is tevreden met wat er ook gebeurt, goed of slecht, want de tevreden persoon is ervan overtuigd dat de wil van de Heer moet zegevieren. De geest is onwankelbaar en standvastig; de persoon is altijd in jubelstemming. Gebrek aan tevredenheid is een teken van onwetendheid. Hoe kun je van degenen die de doelen van het menselijk leven (purusha-arthas) opgeven en het pad van de luiheid bewandelen, zeggen dat ze gelukkig zijn, wat er ook gebeurt? Tevredenheid is de schat die door de wijze wordt gewonnen; het kan niet worden gewonnen door de onwetende, die de ene wens op de andere stapelt en het ene plan na het andere bouwt, die voortdurend smacht, zich zorgen maakt en het hart in vuur en vlam zet van hebzucht.
“Wijze mensen worden niet beheerst door de dualiteiten van vreugde en verdriet, overwinning en nederlaag, winst en verlies. Ze staan voorbij de dualiteit. Ze minachten haat en laten zich er nooit door beïnvloeden. Zowel de belichaming (swarupa) als de aangeboren aard (swa-bhava) van het Atma garanderen dat het onaangetast blijft. Het is niet gehecht. Het wordt niet beïnvloed door iets dat niet Atma is. Het kent noch geboorte noch dood, honger noch dorst, verdriet noch waanvoorstellingen.
“Honger en dorst zijn levenskwaliteiten; geboorte en dood zijn kenmerken van het lichaam; verdriet en waanvoorstellingen zijn aandoeningen van de geest. Arjuna, wijs hier dus geen enkele status aan toe. Ken jezelf als het Atma, geef alle waanvoorstellingen op en raak onthecht. Wees als het lotusblad in het moerassige meer van verandering; laat je niet besmeuren met de modder om je heen. Dat is het teken van onthechting: erin, maar toch erbuiten. Wees als het lotusblad, niet als het poreuze vloeipapier dat besmet raakt met alles waarmee het in contact komt.
“Doe de besprenkeling (abhisheka) van het Atma, gesymboliseerd door de ovale steen (Atma-linga), met het zuivere water van je eigen mentale impulsen. Wanneer de geest de ene kant op beweegt en de zintuigen de andere kant op, raak je dubbel in de war. Houd gehechtheid dus op afstand. Wanneer dat gedaan is, wordt alles wat je doet een offer (yajna). Wat je ook zegt, het wordt een heilige mantra; waar je ook plant, je voet maakt die plek heilig. “Arjuna! Ik zal je ook iets vertellen over offers of spirituele offers (yajna). Luister rustig en beheers alle onrust van de geest. Mensen praten over het brengen van een materieel offer, het aanbieden van boetedoening als offer, een yoga-offer, enz. Als een kuil wordt gegraven, wordt de uitgegraven aarde een heuvel ernaast; er is geen put zonder heuvel. Als rijkdommen zich op één plek ophopen, moet er ook sprake zijn van liefdadigheid. Het juiste gebruik van iemands rijkdommen is een materieel offer. Wat is correct gebruik? Het schenken van koeien, van land en van vaardigheid vallen onder materiële offers.
“Nogmaals, wanneer alle fysieke activiteiten, mentale activiteiten en spraak worden gebruikt voor spirituele discipline, dan worden het offers van boetedoening (tapoyajna). Hoe kan het geestelijke boetedoening (tapas) zijn als je bent gaan liggen vanwege zwakte als gevolg van het missen van een maaltijd?
“Actie ondernemen maar toch ongebonden blijven door actie, dat is een spiritueel offer van yoga. ‘
En studie van de Schriften? Dat betekent dat je met nederigheid en eerbied de heilige geschriften bestudeert die je naar bevrijding leiden. Deze studie is het middel om de schuld terug te betalen die verschuldigd is aan de wijzen die de Schriften hebben samengesteld.
“De volgende is het offer waarbij spirituele kennis betrokken is (jnana-yajna). Hiermee wordt niet de kennis van het zichtbare en waarneembare bedoeld, maar de wijsheid van het onzichtbare en onwaarneembare. Luister naar de Schriften die verband houden met deze wijsheid, bestudeer ze en denk in gedachten na over de leringen, waarbij u de voor- en nadelen afweegt; dit wordt het offer genoemd dat kennis met zich meebrengt. Wijsheid (jnana) betekent ook de gretigheid om de realiteit van de ziel (Atma-thathwa) te realiseren door middel van onderzoek van ouderen en degenen die spirituele ervaring hebben.
“Arjuna! Je kunt Mij vragen hoe deze wijsheid verkregen kan worden. Degenen die dit graag willen krijgen, moeten naar gerealiseerde zielen gaan, hun genade winnen, hun humeur en manieren goed bestuderen en wachten op de kans om hen om hulp te vragen. Als er twijfels rijzen, moeten ze de gerealiseerde zielen kalm en moedig benaderen. Het bestuderen van bundels boeken, het houden van urenlange toespraken en het dragen van een okerkleurig gewaad zijn geen echte wijze mensen. Wijsheid kan alleen worden verkregen van en via ouderen die het Absolute hebben ervaren. Je moet ze dienen en hun liefde winnen. Hoe kunnen twijfels worden beëindigd door het bestuderen van boeken? Ze hebben de neiging alleen maar de geest te verwarren.
“Boeken kunnen op zijn best informeren; zij kunnen dit niet aantonen door middel van direct bewijs. Alleen de gerealiseerde mensen kunnen overtuigen door directe demonstratie. Er moet dus naar hen worden gezocht en eerbiedig worden gediend. Alleen dan kan deze kostbare wijsheid worden verworven. Geen enkele hoeveelheid zeewater kan je dorst lessen; Geen enkele studie van de Schriften kan twijfel oplossen.
“Bovendien moet de aspirant naar wijsheid niet alleen toewijding en geloof hebben; ze moeten ook eenvoudig en puur zijn. Ze mogen niet ongeduldig worden en de leraar irriteren. Haast verpest de kansen op succes. Wat de goeroe ook zegt, moet worden beoefend en ervaren. Probeer niet elk advies uit dat je hoort of leert, en verander zo je spirituele discipline als de fantasie de overhand krijgt, zelfs als je de wens hebt om snel wijs te worden. Als je dit doet, zul je alleen maar volkomen onwetend eindigen. Ja, het verdient soms de voorkeur om onwetend te blijven, want zulke mensen hebben de neiging in waanzin te belanden. Daarom moet men heel voorzichtig zijn.
“Je moet proberen de goeroe te plezieren en zijn gunst te winnen door bevelen te gehoorzamen en liefdevol te dienen. Je zou geen andere gedachte moeten hebben dan het welzijn en geluk van de goeroe. Geef al het andere op en win de genade van de goeroe; dan is de wijsheid van jou. In plaats daarvan kun je, als je ongehoorzaam en kritisch bent door egoïsme en gebrek aan geloof, niet gezegend worden door de visie van de waarheid, en zul je in somberheid gestort worden.
“Net zoals de koe haar kalf naar zich toe neemt als ze het ziet, zo zal de goeroe de discipel naar hun aanwezigheid lokken en de discipel de melk van genade geven. De discipel moet een oprecht karakter hebben; dan zal de discipel, net zoals een schoon stuk ijzer door de magneet wordt aangetrokken, de onmiddellijke aandacht van de leraar krijgen.
“Discipelen kunnen informeren naar de kwalificaties van de goeroe. Dat zouden ze eigenlijk wel moeten doen, want ze hebben een leraar nodig. Arjuna! Ik zal beschrijven welke eigenschappen een leraar moet bezitten. De leraar moet niet alleen kennis van boeken hebben, maar ook de wijsheid die hij door directe ervaring heeft verkregen. De leraar moet gevestigd zijn in de realiteit, dat wil zeggen in de gestage contemplatie van Brahman (Brahma-nishta). Louter kennis van de Schriften is niet in staat bevrijding te bewerkstelligen; het kan op zijn best helpen bij het verkrijgen van de kost. Er zijn mensen die louter door zelfervaring de bevrijding hebben verworven, zonder ook maar een greintje kennis van de Schriften. Maar zulke mensen kunnen discipelen die geplaagd worden door twijfel niet redden; ze kunnen hun moeilijkheden niet begrijpen en sympathiseren ermee.
“Er zijn duizenden en duizenden mensen die alleen in naam goeroes zijn. Iedereen die in saffraan zit, is nu ‘goeroe’; zelfs degenen die marihuana roken zijn ‘goeroes’; iedereen die zich overgeeft aan verhandelingen is ‘goeroe’; iedereen die boeken schrijft is ‘goeroe'!
“Niemand kan de naam claimen door door het land te dwalen en te leren discussiëren. In plaats daarvan zou de goeroe, door directe ervaring, de macht moeten bezitten om discipelen te verheffen en hen op het spoor te zetten van de spirituele disciplines die door de Schriften worden voorgeschreven. Wat voor nut heeft argumentatieve vaardigheid? Wat er ook door hem wordt gezegd en gedaan, moet de goedkeuring van de Schriften hebben. Dingen uit boeken spuiten in lange toespraken die de luisteraars van de ene golf van opwinding naar de andere brengen, maakt nog geen goeroe. Ze kunnen helden zijn in het lesgeven; maar ze zijn nul in spirituele discipline en in de beheersing van het spirituele veld. Ze kunnen schoolmeesters zijn, maar ze kunnen geen toewijding schenken of de weg naar bevrijding wijzen. Deze ‘goeroes’ bereiken alleen dat stadium, en de discipelen die hun toevlucht nemen tot dergelijke goeroes bereiken precies dat stadium. Ze hebben evenveel waarde als de boeken die alle materie bevatten die ze naar voren brengen.
“Veel onoplettende spirituele aspiranten worden aangetrokken door de magie van woorden en de verbale gymnastiek van zulke opzichtige ‘goeroes’. De ‘goeroes’ kunnen experts worden genoemd en kunnen lezingen geven; maar alleen hierdoor hebben ze niet het recht om de zegen van wijsheid te verlenen. Dat kan alleen gedaan worden door Avatars, mensen die goddelijke eigenschappen en glorie vertegenwoordigen, en wijze mensen die het hoogste goed van spirituele discipline hebben bereikt en de allerhoogste gelukzaligheid hebben geproefd, die het Absolute hebben gerealiseerd. Het heeft geen zin om een fractie van deze of gene ervaring te claimen. De ervaring moet Volmaakt zijn en uit zichzelf volmaakt. Degenen die slechts een fractie kennen, zullen je naar een bepaald punt brengen en je daar achterlaten, in het middengebied, zoals Thrisanku, die tussen hemel en aarde hing.
“De goeroe moet de deugden en kwaliteiten bestuderen van aspiranten die begeleiding zoeken; de goeroe mag niet worden bewogen of bevooroordeeld door hun rijkdom, status of positie. De goeroe moet in staat zijn de harten van aspiranten en hun ware aard te beoordelen. De goeroe moet fungeren als wekker voor discipelen die gevangen zitten in de slaap van onwetendheid. Als de goeroe een vrek is en de discipel een luiaard, wee beiden.”
Zo leerde Krishna Arjuna heel duidelijk de kwalificaties van zowel de goeroe als de discipel: hun gedrag, geleerdheid, deugden en zwakheden, activiteiten en kenmerken. Deze waardevolle adviezen waren niet alleen aan Arjuna gericht, maar aan de hele wereld. Iedereen die goeroe of discipel wil worden, moet aandacht besteden aan deze kostbare woorden.
De aard van de goeroes en discipelen van vandaag is in overeenstemming met de lage normen van vandaag. In de oudheid kon men slechts met grote moeite een goeroe vinden; duizenden enthousiaste zoekers doorzochten de bossen naar hen, omdat ze zo zeldzaam en kostbaar waren. Nu zijn er op elke straathoek tientallen goeroes beschikbaar, maar echte discipelen nemen in aantal af. Beide gaan snel achteruit en de een begint op de ander te lijken, passend bij het niveau van de ander. De goeroes zijn gereduceerd tot de noodzaak om discipelen te voeden en te koesteren – niet dat het verkeerd is als de discipelen het waard zijn, maar de goeroes zijn bang dat de discipelen hen in de steek laten, dus komen ze tegemoet aan hun smaak en fantasieën. De discipelen beweren de zonen van de goeroe te zijn, inwoners van ashrams, spirituele aspiranten, enz., maar hun leven wordt niet beïnvloed door de sfeer van de ashram, spirituele oefeningen of kwaliteiten van de deugdzamen. Ze hebben zelfs geen elementaire dankbaarheid jegens de goeroe. Ze uiten slogans als ‘toewijding aan God’, maar hun daden verraden alleen toewijding aan het lichaam!
Bovendien stelden de discipelen voorwaarden! Hun verlangen naar recreatie, gemakkelijk leven en comfort moet door de goeroe worden geëerd. De goeroe moet het geluk van de discipelen garanderen zonder aan te dringen op enige spirituele discipline of enig verlies of zorgen te veroorzaken. De bevrijding moet als een vrucht in hun schoot vallen. De goeroe mag geen enkele strenge discipline of levensregel aanbevelen. De goeroe moet alle wensen van de discipel respecteren. Een goeroe die tegen de discipel ingaat, wordt onmiddellijk opgegeven en veroordeeld.