Introduction • บทนำ
โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์ หรือ MWIT เป็นโรงเรียนวิทยาศาสตร์องค์กรมหาชนแห่งแรกของประเทศไทยซึ่งตั้งอยู่ในพื้นที่ของมหาวิทยาลัยมหิดล ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม เนื่องด้วยสาขาวิชาชีววิทยาและวิทยาศาสตร์สุขภาพ เล็งเห็นว่าภายในโรงเรียนมีความหลากหลายทางด้านพันธุ์พืชที่ปลูกไว้รอบบริเวณโรงเรียน ประกอบด้วยพืชไม่มีท่อลำเลียง เฟิร์น พืชเมล็ดเปลือย และพืชดอก จึงได้ริเริ่มจัดทำสารานุกรมพรรณไม้ออนไลน์ eFlora of MWIT เพื่อจุดประสงค์ในการศึกษาและเข้าถึงข้อมูลต่าง ๆ ของพืชเหล่านี้ได้สะดวกยิ่งขึ้น อีกทั้งยังได้เป็นแหล่งข้อมูลอ้างอิงสำหรับผู้ที่สนใจศึกษาพรรณไม้ในโรงเรียนและบริเวณใกล้เคียง โดยมีกลุ่มนักเรียนที่มีความสนใจด้านพฤกศาสตร์ช่วยสำรวจ ระบุชนิดพืช จัดทำคำบรรยาย และสร้างเว็บไซต์รวบรวมพรรณไม้ออนไลน์นี้ขึ้นมา
Rationale • ที่มาและความสำคัญ
โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์ก่อตั้งตั้งแต่ปี พ.ศ. 2538 มีการพัฒนาพื้นที่เพาะปลูกไม้ต้น ไม่พุ่มและ ไม้ล้มลุกในบริเวณต่าง ๆ รอบโรงเรียน แต่อย่างไรก็ตามข้อมูลของต้นไม้ภายในโรงเรียนยังมีไม่ทั่วถึงและ แม้ว่าบางต้นจะมีป้ายชื่อบอกข้อมูลชื่อวิทยาศาสตร์ ชื่อวงศ์ และชื่อสามัญแล้ว แต่ด้วยขนาดป้ายที่จำกัด ทำให้ไม่สามารถบอกรายละเอียดด้านสัณฐานวิทยา การใช้ประโยชน์ หรือข้อมูลอื่น ๆ ของพืชชนิดนั้น ๆ ได้ และหากทำป้ายขนาดใหญ่ก็จะใช้งบประมาณสูงและป้ายอาจแตกหักเสียหายได้ง่าย จึงเป็นที่มาของการศึกษาในครั้งนี้ เพื่อสำรวจไม้ต้นและไม่พุ่มกลุ่มพืชมีเมล็ด (seed plants) ภายในบริเวณโรงเรียน
คณะผู้จัดทำได้รวบรวมคำบรรยายลักษณะทางสัณฐานวิทยาและภาพถ่ายภายในโรงเรียน และเชื่อม URL ของเว็บไซต์เข้ากับคิวอาร์โค้ด เพื่อการเข้าถึงข้อมูลที่ง่ายและประหยัดพื้นที่ในการปิดประกาศเพราะมีขนาดเล็ก แต่สามารถเข้าถึงเนื้อหาข้อมูลใหญ่ได้ไม่จำกัด เหมาะกับการประยุกต์ใช้ในการศึกษารายวิชาต่าง ๆ เช่น ความหลากหลายของพืชและวิชาสัณฐานวิทยาของพืช หรือสามารถจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้อีกด้วย
↑ ขั้นตอนการถ่ายรูปสัณฐานวิทยาช่อดอกของต้นวาสนา (Dracaena fragrans) ผ่านการใช้สมาร์ทโฟน
Statistics • สถิติความหลากหลายทางชีวภาพ
จากการศึกษาความหลากหลายของพืชดอกประเภทไม้ต้นและไม้พุ่มรวมถึงไม้ล้มลุกบางส่วน พบว่ามีพืชจำนวน 108 ชนิดซึ่งสามารถแบ่งได้เป็น 22 อันดับ และ 44 วงศ์ตามระบบอนุกรมวิธานพืชดอกในปัจจุบัน (APG IV) โดยอันดับกะเพรา (Lamiales) มีจำนวนชนิดมากที่สุด รองลงมาคืออันดับหรีดเขา (Gentianales) ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 13.2 และ 11.4 ตามลำดับ พืชร้อยละ 57.0 เป็นพืชต่างถิ่นซึ่งนำมาปลูกเป็นไม้ประดับ
Contents • สารบัญ
Project Aims • ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
ได้ฐานข้อมูลด้านสัณฐานวิทยาและชื่อวิทยาศาสตร์ของพืชที่ศึกษาในโรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์
2. ได้ คิวอาร์โค้ด ที่เชื่อมต่อกับฐานข้อมูล เพื่อติดบนต้นไม้แต่ละชนิด
3. เป็นแหล่งข้อมูลแก่บุคลากร และบุคคลภายนอก ที่สามารถเข้าถึงได้ง่าย
4. ข้อมูลพรรณไม้ที่ได้สามารถช่วยจัดสรรการปลูกพรรณไม้เพิ่มเติม เพื่อให้สอดคล้องกับการเรียน การสอน
5. เป็นตัวเลือกให้ฝ่ายบริหารอาคารและสถานที่ใช้ประกอบการพิจารณา เพื่อจัดสรรพื้นที่ภายในโรงเรียน โดยยังคงความหลากหลายทางชีวภาพไว้
Limitations • ข้อจำกัด
อย่างไรก็ตามพรรณไม้ที่ปลูกในโรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์มีการปรับเปลี่ยนบ่อยครั้ง โดยเฉพาะพืชกลุ่มไม้ล้มลุก ดังนั้นจึงเป็นการยากที่จะรวบรวมคำอธิบายและภาพถ่ายของพืชทุกชนิดได้ เว็บไซต์นี้จึงนำเสนอข้อมูลทางอนุกรมวิธานของพืชบางส่วน มีไม้พุ่มและไม้ยืนต้นเป็นหลัก เนื่องจากมักมีอายุยืนยาวและปรับเปลี่ยนน้อย ทำให้พบเจอได้ง่ายในตำแหน่งเดิมในระยะเวลายาวนาน
Suggestions • ข้อเสนอแนะ
Members • คณะผู้จัดทำ
อาจารย์ที่ปรึกษา
ดร.จิโรจน์ แสงรัตนประเสริฐ, อ.พิมพ์เพ็ญ เธียรสิทธิพงศ์ และ อ.สมฤทัย หอมชื่น (ด้านอนุกรมวิธานพืช)
อ.วิทวัส พันมุณี (ด้าน laser cutting และการออกแบบป้ายพรรณไม้)
รุ่นที่ 28: ผู้สร้างฐานข้อมูลบน Facebook (first version)
นายพัทธ์พงศ์ ปัญจอานนท์
นายหะทัยธรรม รัตนเสถียร
นายปภพ เตชาทวีวรรณ
รุ่นที่ 30: ผู้สร้างเว็บไซต์ (present version) ถ่ายภาพ และระบุชนิดพืช
นายนิธิศ ชัยวีระวัฒนะ
รุ่นที่ 31: ผู้สร้างเว็บไซต์ (present version) เขียนรายละเอียด ถ่ายภาพ และระบุชนิดพืช
นายติณณภัชน์ ศรีเพ็ง
รุ่นที่ 33: ผู้จัดทำป้ายพรรณไม้และ QR code เพื่อเชื่อมฐานข้อมูลพรรณไม้
นายธีร์ธวัช อาวพิทักษ์
นายจอมไท โตทับเที่ยง
ชุมนุมประดิษฐ์อุปกรณ์วิทย์แบบ DIY