Vợ tôi đang chấp hành án phạt tù tại trại giam Z30D (Thủ Đức), hiện gia đình cần chi trả nhiều khoản nợ, tôi có được một mình ký tên bán đất không?
Mảnh đất này tại quận Thủ Đức, TP HCM, do vợ chồng tôi cùng đứng tên. Cô ấy cũng đồng ý bán đất nhưng chỉ nói miệng, không có văn bản, và cũng không thể đến tổ chức công chứng để ký hợp đồng bán đất.
Luật sư tư vấn
Theo thông tin anh cung cấp, mảnh đất dự định bán là tài sản chung của vợ chồng. Căn cứ Điều 13 Nghị định 126/2014/NĐ-CP và khoản 2 Điều 35 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 (Luật HN&GĐ) thì việc định đoạt tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận. Trường hợp định đoạt tài sản chung là bất động sản, động sản mà theo quy định của pháp luật phải đăng ký quyền sở hữu... thì buộc phải có sự thỏa thuận bằng văn bản của vợ chồng.
Như vậy, mặc dù anh cho rằng vợ mình đã đồng ý nhưng chỉ bằng lời nói, không có văn bản, nên chưa có cơ sở xác định ý chí của vợ anh. Do đó, anh không được quyền tự ý chuyển nhượng mảnh đất này cho người khác.
Hơn nữa, điểm a khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai 2013; Điều 64 Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất (HĐCNQSDĐ) bắt buộc phải được công chứng tại cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Do vậy, để việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất là tài sản chung của vợ chồng có hiệu lực thì vợ chồng anh phải cùng ký tên trên HĐCNQSDĐ, trừ trường hợp có văn bản ủy quyền hợp lệ của vợ anh cho anh để xác lập giao dịch chuyển nhượng với chủ thể mua đất theo quy định tại khoản 2 Điều 24 Luật HN&GĐ.
Xác lập HĐCNQSDĐ trong trường hợp một bên vợ hoặc chồng đang chấp hành án phạt tù giam
Vợ anh đang chấp hành án phạt tù giam nên không thể đến trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng để ký Hợp đồng ủy quyền và (hoặc) HĐCNQSDĐ. Tuy nhiên, khoản 2 Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định: việc công chứng có thể được thực hiện ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng trong trường hợp người yêu cầu công chứng đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù... Do vậy, anh có thể thực hiện một trong hai cách sau để việc chuyển nhượng đất là hợp pháp:
- Yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng tại TP HCM thực hiện thủ tục công chứng HĐCNQSDĐ ngoài trụ sở. Theo đó, anh sẽ cùng đại diện của tổ chức công chứng và những người mua đất đến trại giam để thực hiện việc ký kết HĐCNQSDĐ theo quy định của pháp luật.
- Yêu cầu bất cứ tổ chức hành nghề công chứng có thẩm quyền nào thực hiện thủ tục công chứng Hợp đồng ủy quyền ngoài trụ sở (ủy quyền từ vợ anh sang cho anh được quyền xác lập giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất với chủ thể mua đất).
Cụ thể, anh sẽ cùng đại diện của tổ chức công chứng đến trại giam thực hiện việc ký kết Hợp đồng ủy quyền. Sau đó, anh được toàn quyền xác lập giao dịch chuyển nhượng theo quy định của pháp luật tại tổ chức công chứng trên địa bàn TP HCM mà không cần có sự tham gia và ký kết HĐCNQSDĐ của vợ anh.