ناڤکرنا بزنان

ناڤکرنا بزن ومیهان

١- بزن: پێزانین ل سەر بزنان: معلومات عن الماعز

ناڤێ بزنێ:

بزن - المعز - he-goat, male goat

بزنا چیای - الوعل - تيس الجبل - Ibex-wild mountain goat

مفاداریا بزنان:

بزنا شیری، بزنا گۆشتی، بزنی موی، بزنا پێستی یان کەڤلی

جور وتەرزێت ناڤکرنا بزنان ژدەرڤەی لەشی

ئەڤ ناڤێت ژێری یێت هاتین بو وان سالوخدانا یێت دیار سەر ڤان ئەندامێت لەشی بزنێ وەک: رەنگ، شاخ، گوهـ، ئالەک، ئەنی، لەش، پشت، سەر، چاڤ، روی، موی، زک، بنزک، ستو، کوری، لام وهتد ...

بزن ژلایێ گوهانڤە وچەند ئەندامێت دی وەک: سەروجاڤ، روی، کوری، لام، ئالەک، لەش

باڤێل: بزنا گوهـ بادای وشکەستی

بەل: یا گوهـ بادایە، گوهـ درێژ وزراڤە

بەلەمس: گوهێت وێ دنەخشینن

پۆخین: گوهـ وسەروچاڤ وێ بزنێ پنی پنی وتەحینکینە

حنێر: پشتا گوهێ وێ بزنێ دزەرن یان دقەمەرن

زیل: گوهـ ورویێ بزنێ خەتەکا سۆرا زراڤ پێدا دهێت وکوریا وێ یا ڕەنگینە

شەمام: گوهـ وسەروچاڤێت وێ خەتێت سۆر وزەرن وەکی شەمامۆکێ

کال: یا لام سورە ونیڤا گوهێت وێ دشۆر وتارینە

کالاسۆر: گوهـ وئالەکا وێ بزنێ دسۆرن

کالحنێر: گوهێ وێ بزنێ هەمی ڕەنگێ تەحینکینە

کر: یا گوهـ کورت وکچکۆکە

کرە همبس: گوهێت وێ بزنێ سپێ وکورتن

کرەپۆش: یا گوهـ  کورت وسەر وچاڤ سپی یە ولامێت وێ خالخال زەرن

کرەسیس: یا رەنگ سپی یە وگوهـ کورتە

کرەکال: گوهێت وێ بزنێ سۆر وکورتن ولامێت وێ ژی سورێ تارینە

کرەکەڤەر: گوهـ  کورت وهندەک ژلەشی وێ بزنێ سپی یە

کەڤچ: بزنا گوهشۆرە: سەرێت گوهان دبلندن وەک کاڤچکی

گوردەرەش: گوهێت وێ دپان ورەشن

گوردەکۆچ: سەرێت گوهێت وێ پیچەک باداینە بو ژدەرڤە یا گوهـ نڤشتۆک

مس: گوهێت وێ یێ ل بەرێ دەڤێ وێ ودگوهنە عەردی

همبس: رەخێت گوهێت وێ سپی وبادای نە ب سەر زەریڤە بەلێ نیڤا گوهی یێ رەشە

بزن ژلایێ رەنگی ڤە وچەند ئەندامێت دی: لەش، ئەنی، تەنگ، کوری، بنزک

بەلەک: پارچیت سپی یێ ل سەر لەشی وێ بزنێ

چال: رەشە بتنێ ئەنیا وێ پنیەکا سپی یا لێ

چوییر: یا رەنگ سپی یە

سۆر: رەنگێ وێ یێ سۆرە

سیس: یا رەنگ سپی یە

شین: رەنگی وێ بزنێ شینە

کەمەر: بزنەکا رەشە خەتەکا سپی وپەحن یا ل ناڤ تەنگا وێ

گوریف: یا ره شە بتنێ کوریا وی یا سپی یە   

گۆرد: هەمی یا رەشە بتنێ بنزک وڕەخێت کوریا وێ دزەرەن

بزن ژلایێ شاخانڤە:

شاخ بەلاڤ: شاخێ وێ بۆ ڕەخاڤە دچیت، پیچەک دباداینە ونزم و بۆ ژدەرڤە ڤەدەن

شاخ چیخن: شاخێن وێ وەکی دوو چیخنا ژێهەل ڕادبن پیچەک بۆ لایێ ژدەرڤە

شاخ قولۆز: شاخێن وێ دووسێ جارا دباداینە و درێژن

شاخ کەلاس: شاخێن وێ پیچەک دباداینە و زراڤن

شاخ ئۆرەمار: شاخێت وێ ڕاست ڕادبن ژسەری ڤە نێزیکی ئێک دبن

قلیچ: بزنا شاخ چیخنە وشاخ کورتە

کۆچ: یا بێ شاخە یان چ شاخ پێڤە نە

کەلاچ: شاخێت وێ بزنێ ژێک دفرن

بزن ژلایێ چاڤانڤە:

پۆش: سەر وچاڤ وروی رەش وسپی نە

چاڤزیق: چاڤێت وێ بزنێ دزیقن

کرا ناڤچاڤ سپی: پویرتێ لەشێ وێ هەمی یێ رەشە ژبلی ناڤبەرا هەردوو چاڤان سپی یە

مۆخ: ئەو بزنە یا ب سەر وچاڤان ڤە بەلەکە

بزن ژلایێ پویرتێ ڤە:

حیت: یا کێم پویرت وموی یە یان یا کوسەیە

کرەرەش: پویرتێ لەشێ وێ هەمی یێ رەشە

کەڤەر سپی: پویرتێ وێ هەمی یێ سپی یە بەس سەروستۆ یێ رەشە

کەڤەرسور: پویرتێ وێ هەمی یێ سورە

گوردەبۆز: پویرتێ پشتێ باڤ سپی یە یان ژی یا گوهـ چینچینۆکە

ناڤکرنا تێشکێ بزنێ ل دیف ژیێ وان پشتی بوونێ

کار یان کارک: دەما بزن دزێت: دبێژنە تێشکێ وێ: کار یان کارک - چ نێر یان مێ بیت

گیسک: ژسالەکێ یان کێمتر دبێژنە هەردوکان: گیسک

کویر: سالا دووێ گیسکێ نێر دبیتە کویر

تشتویرک: سالا دووێ گیسکێ مێ دبیتە تشتویرک

سەیس: سالا سێیێ کویر دبیتە سەیس

تشتویرک زایەن یان ئێک کاری: سالا سێیێ تشتویرک دبیتە تشتویرک زایەن

نێری: سالا چارێ سەیس دبیتە نێری

بزن: سالا چارێ  تشتویرک زایەن یان ئێک کاری دبیتە بزن

جورێت بزنان:  

كارێ نێر: (کەهر): ئێک سالە

کارێ مێ: (کەهر):  ئێک سالە

بزنە: پێنج سالی یە

تشتيرک: سێ سالى یە

تشتيرێ زای: چار سالى یە

سەیس: (سەيز): سێ سالى یە

كوير: دو سالى یە

گیسک: دو سالی یە

نيرى: چوار سالى یە

٢- میهـ: پێزانین ل سەر میهان

ناڤێ میهێ: میهـ: شَاة، نَعْجَة: female sheep, ewe

مفاداریا میهان: میها شیری، میها گۆشتی، میها هریێ، میها پێستی یان کەڤلی

ناڤکرنا تێشکێ میهێ ل دیف ژیێ وان پشتی بوونێ

بەرخ: دەما میهـ دزێت: دبێژنە تێشکێ وێ: بەرخ یان بەرخک - چ نێر یان مێ بیت

کاڤر: ژسالەکێ یان کێمتر دبێژنە هەردوکان: کاڤر یان کاڤرک

شەک: سالا دووێ کاڤرێ نێر دبیتە شەک

بەردیل: سالا دووێ کاڤرێ مێ دبیتە بەردیل

هوگج: سالا سێیێ شەک دبیتە هوگج

بەردیل زایەن: سالا سێیێ بەردیل دبیتە بەردیل زایەن یان ئێک بەرخی

بەران: سالا چاری هوگج دبیتە بەران

میهـ: سالا چاری بەردیل زایەن یان ئێک بەرخی دبیتە میهـ

ناڤێت میهان ل دیف سالوخەتانڤە:

بۆز: پویرتێ لەشێ وێ یێ تاری یە

بەلەک: یا سپی ورەشە

تەرەز: پویرتێ وێ یێ زەرە

تەعلە: پویرتێ ل بەر گوهانان یێ رەشە

رسەر: پویرتێ وێ ل سەرێ حەتا ملان یێ شینە

رەش: یا رەش ورەشە

سەرتەپک: پویرتێ سەرێ وێ یێ پانە

سەرەش: ژسەی ڤە حەتا ملان یا رەشە

کۆر: گوهێت وێ دکوچکوکن

جورێت میهان 

بەرخێ نێر: ئيك سالە

بەرخا مێ: ئێک سالە

بەران: پێنج سال پتر

بەردیل: (بەلەندير)، (بەرندر) : سێ سالە: بەییند : سێ سالە

بەلەنديرێ زای: چار سالە

شەك: سێ سالە

قەرتە: پێنج سالە

كاڤر: دو سالە

ميھ: پێنج سالە

ھوگج: چار سالە

٢٨-٣-٢٠٢١  - دهوک – ئەحمەد عەلی

ئەڤ بابەتە بو جارا دووێ یێ هاتیە نویژەنکرن (٢٠٢٥)