گڤتن

گفت و گوت

مێرکەکی گوتە ژنا خو بو من کراسەکێ ئاڤەرمیشی چێکە دا ب کەمە بەر خو روژا دەهواتێ. روژا دەهواتێ هات وکراس خلاس نە بو بەس کربو پەنگ. ڤێجا میرکی کرە سەرێ خو وچو ناڤ دەهواتێ د بەر را گوت:

نێرنە من، نێرنە پەنگا د سەرێ من

ژنکێ لی ڤەدا وگوت :

دەولەت سەرێ من.

دەیکێت کورا و کچا

دەیکێت کورا

دەیکێت کورا د هورن

ب تورکی ل بابێت کورا د خورن

هەرن میسلێ ، کراسێت قەنا دیزی ب کرن

دەیکێت کچا

دەیکێت کچا د ژارن

مێرهەمی دەما د گەل وان دقارن

ل ناڤ گارانێ جهور ل سەرڤە د بارن

ناڤ بەرا دو ژنکادا دەمێ بەرێ

ژنکا ئێکێ

خوزیا ل خوزیێ

ئەز خاتینەک بامە ل سەربەرێ ئامێدیێ

جل شویا کتانی بام ، ئامان شویا قابیلیێ

ژنکا دووێ

خوزیا ل خوزیکێ

ئەز خاتینەک بامە ل سەر بەرێ دویریشکێ

جل شویا بەلگویزی بام ، ئامان شویا نیسکێ

ڤیانا کچ و کورێت بەرێ

گفت و گوت

ناڤ بەرا کچ و کورکیدا

کچک :

بلا لاوێ من لاوک بیت

شیڤا مە هەر ڤرک بیت

کراسێ من جانگ بیت

رائێخستنا مە عەرد بیت

پێدادانا مە ئەسمان بیت

حەفت سالا چاڤێ منێ کول بیت

دەرمان بدەستێ لاوێ من بیت

کورک :

خوزی ڤینا من وتە ژ دل با

بلا کەس و کار ژ مە سل با

ئاگر ناڤ هەر دومالا هل با

چانتێ پارسێ هەر لە مل با

بنێ چانتکێ من یێ کون با

پاریێ خەلکی تێدا کەت با

کچ

خولی ب سەرێ وەحش و بێ عاقلا

ئاگر بەربو سنجا رەزا ، باغێ گولا

هەکە گول شیلان بهێنە رێزا سورگولا

کور

کچێ ئەزچومە چەما چەم بە شینن

کچکێت ڤی زەمانی د بێ بەختن درەوینن

نیڤەکا روژێ قەت ها ژ خونینن

کچ

رەزەکێ مە ل بەتەنێ

رسکا مرجانا کەتە گەردەنێ

دایکێ من د ڤێتو، بابو من ب دەنێ

کور

کچکێ با دل هەوا

تە د پاخلێ هێکێت کەوا

تە ئەز کوشتم ب حەنەکا ب ڤان درەوا

کچکێ گوتە کورکی برەقی

سەر هەلز وبن هەلز

تە دسەری گولا ب تەوز

دەیکا تە یەیا چاڤ مامبز

ئەو بابێ تە یێ بزن دز

کور

سەرهەلزا مەلختەی

خودانا فەند وسەختەی

خانیێ بابێ تە کونجا سەی

بەرخەک هەبو، خار دەهبەی

دەیکا کچان

ئەڤرو مە نەخت ڤەبرە

دراڤا گورە ، گورە

خولی ب سەرێ دایکێت کورە

دەیکا کوران

هات وەختێ دەخلو جوتا

دێ کومکەن دکاکی بو قوتا

خولی ب سەرێ دایکێت خودان دوتا

جەهو گەنم

جەهی گوتە گەنمی

جەهو

گەنموو ، حەتا تو د بیە رموو

ئەز دێ ب فەقیرو ژارا را گەهموو

گەنموو

هەرێ جەهوو جەهانوو

دەما ئەز بمم دانوو

تو دێ بیە خارنا کەر و گولکانوو

ژنک و ئاشەڤان

شاپەر دگەل بەکری

ئو بەکر

من حیلا خو ل تەکر

هەڤرانێ خو بێ مز ل ئاشێ تە کر

بەکر

دێ هەرە شاپەری

من ل تە گرتن هەردو دەری

من گرتی ئەو موچک یا دایە کەری

هو ل بادینوو ، هیژە میژە

شاخێ رەش تژی گژنیژە

پشت جەپەرا قیژە قیژە

هو ل بادینوو، هانە هانە

شاخێ رەش تژی دەرمانە

لپشت چەپەرا بو یە سندانە

مەلە

مەلەیێ ل سەر منارێ

خوش دهێت دەنگێ کبارێ

یا جانە ل بەر شویارێ

مەلەیێ ل سەر کولینێ

خوش دهێت دەنگێ یاسینێ

یا جانە ل ناڤ نڤینێ

مەلەیی سەر مزگەفتێ

خوش دهێت دەنگێ قرائەتێ

یا جانە ل بن خیڤەتێ

بویک وخەسی

خەسی د خەسیسن

بەر دیوارا ڤەدنیسن

قەسێت بویکا د نڤێسن

خەسیێ پیرە تەوتێ

بەس بکە هەوتە هەوتێ

نا هێلی بیک بکەفتە خەوتی

خەسیێ پیرە دهلێ

بەس بکە هێلە هێلێ

گولک جونە بەر چێلێ

بینن هەرن بومن بینن

هەمی خەسیا بجەمینن

شوینکەکی بو من بینن

دا خەسیا پێ ب حەبینن

رەحیما

چومە زەڤیا ب هرمییە

شێخ رەحیمایێ

چومە زەڤیا ب هرمییە

دەرپێ دو تایێ

چومە زەڤیا ب گوندورە

شێخ رەحیمایێ

خودانی پورە پورە

شێخ رەحیمایێ

رەحیما وەرە ژورە

شێخ رەحیمایێ

گارە

گارە یێ حەفت چقە

یێ پێدا د هێن

دو پلنگ ودو هرچە

تو ببێ لەوەندیا

ئەز دێ بەمێ ناڤ هچە

یارکا تە بیژەنە وکورەیە

چێترە ژ حەفت کچە

ژێلەل هاتم ژێلەلە

ژوردا هاتم ژێلەلە

چ زەڤیەکا ب خەندەلە

کور هات و کچ نە ل گەلە

ئەز هاتم تلسینێ

ئەز هاتم تلسینێ

ئەز دێ کرم ما هینێ

تیرا کلی نا ئینێ

نەفسا بێ نەفس

حەفت جار دگورێ دا ڤەبست

مریا پاریەک ژی خوەست

زەردە خوش خوەردە

سورە بەلێ گەمورە

من نەزانی

هەکە ئەز چومە کاروانی

دێ بو تە کرم کلی لگەل دەرمانی

ئەرێ کورو رەنگ حورمەتو

رێکو من ف رێکا تە کەتو

کل وگلدان چ قیامەتو

قەمرێ

قەمرێ ب مەش

ئەز خولامی بەژنا بلندبم چاڤێت رەش

قەمرێ دینێ عەورەک هات ورەشو تاری

بەفرو باران پێگڤە دباری

من نەزانی تالعێ من وقەمرێ

دی کەفتە روژەکا نختە و شەڤا تاری

حەورەک هاتو تەقە تەقە

ئەز خولامێ بەژنا بلندم ئەنی دەقە

ل تە یێڤارە م ل من درەنگە

هەڤیر ترش

هەڤیر ترشێ ترکانێ

مێشا پاڤە کولانێ

بو عەیدا رەمەزانێ

هەڤیر ترشو، ترش ببە

ب تەنێڕێ ڤە خوش ببە

دا زکێ برسی تێر ببە

تێجرو کورکو

تە ل ملا کەرکو

تە دگەل تیاریا هەڤرکو

خەجوکێ دادێ هات رەنی

ڤەرستو ژ مەوتە نی

رەنی رەنیا تالێو

هاتبو نهالێو

خەجو، چو، چو سەرێ سالێیو

مێرکی گوتە ژنا خو تە کراسێ من چێکریە؟

ژنکێ گوت :

منێ دچێکرین شەلال وڤەنیرێژ

یی د ماین هەر چار تیکێت درێژ.

دەیکێت کورا

دەیکێت کورا د هورن

ب تورکی ل بابێت کورا د خورن

هەرن میسلێ ، کراسێت قەنا دیزی ب کرن

دەیکێت کچا

دەیکێت کچا د ژارن

مێرهەمی دەما د گەل وان دقارن

ل ناڤ گارانێ جهور ل سەرڤە د بارن

ژفلکلورێ کوردی

کاریا کەلێ

کاریا کەلێ ، یا د مەنجلێ

بو مە ب لێنە ژارێ حەلێ

هەگلە گشتێ بابوو

پێکا بدە پشتێ بابوو

باب گەهشتوو بابوو

هەیلا ریتوو تو نەمایوو

خانی کەتوو، دیوارماوو

نیسکا شەڤی دزکی ماوو

هەی ریتو ، هەی ریتوو

کورێ دهلا دەڤ ریتوو

هاڤینێ هەمی شوغلی

زڤستانێ مای بێ قویتوو

حسوو ، چنگل فسوو

چو د گەرێدا

گەر تەبقی ، حسوو خەندقی

زەنگلەک زێرە ، چو باژێرە

زەنگلەک زیڤە ، چو ب گوندیڤە

دەوینا پیروزێ ، یێ تێدا سەرێت کەرموزێ

دەوینا سالحایێ ، یێ تێدا سەرێت گایێ

بەقکێ ، پی برەقکێ ، تە وە لمن کر

ماریشو ، پێ ب دریشو ، تە وە لمن کر

ساڤارێ ، پشک و پارێ ، تە وە لمن کر

ژنا مەلەی

ئەی مەلەوو هارو دینوو

ریهێت تە ژ کوریا کەرێ شینوو

گیایێ قول قولە ل ڤێرێ نینوو

پیرێ

پیرەژنا بات عەمەل

مالا دانا عەردێ مەخەل

تو ل گەل مێگانا د هێیە کەل

تەیر و تەوال

چویچک وکوترک

چویچک

چویچکا ل سەر هێلینێ

خوسورکە ژخروخوینێ

جابێ ببە مەکەهو مەدینێ

کوترک

کوترکا سپی، سەرکولینێ

دمی پرکە ژ ڤین وئەڤینێ

جابا مەموی ببە بو زینێ

مریشک و دیکل

مریشکێ کر قدقدیشک

دیکلی گوت: تە چییە مریشکێ ؟

گوت: من کورەکێ بوی یێ بێ دەست و پێیە

دیکلی گوتێ : بێژە شوکر ژ خودێ یە

بەق

بەقێ بەقێ بەقلیسکێ

وەرە دەرێ ژ کون لیسکێ

دا ماچی کەم لمبیسکی

نائێم دەرێ نە هندە

ژنا تە قەحبا گوندە

شیژنەک ل دفنا مندا

خوین رشتە دشمکا مندا

مشک و کێز

کێز

مشکێ منو

کاڤرێ منو

ددان چرێ منو

هومبان درێ منو

مشک

کێزێ ، کێز خاتینە

یا کەتیە د کورێدا

هەرە مشکو ب دەرینە

پیرێ کاڵ دگەڵ کچکا:

ئەز کالەکێ دڵ خرابم

ب راموسانەکێ

دووا سێ یا رازی نابم

ئەگەر روینم قەت رانابم

ئەز کالەکم کالێ حڕە

ئەز رازی نینم پیرە ژنە

ئەز رازی مە ژمەمک خڕە

چ گاڤا سنگێ من ب کەڤیتە سەر سنگێ تە

پاشی بنێرە هنگی، کالە یان ژی کوڕە

ئەڤ توروکەلتورە من یێ کومکری ژ زار دەڤێ دەیکا خو رەحمەتا خودێ ل سەر بیت وجهێ وێ بەهشت بیت سالێت حەفتێدا هیڤی دارم ب دلێ هەوە بیت.

Kurdish Folklore collected and adapted by Ahmed Ali