ناڤێت کوردی

ناڤێت کوردی - الأسملء الكوردية - KURDISH NAMES

پێشەکی: ناڤێ پێڤەنیس ب مروڤی ڤە

ناڤ چییە؟: ئەوە یێ کەسەکی، گیانەوەرەکی، رووەکەکی، تشتەکێ بێگیان، جهەکی، دەمەکی، باوەرەکێ، وسالوخدانەکێ پێ ب ناڤدکەت. بێ گومان، ئەڤی ناڤی رامانا خویا تایبەتا هەی ودوو رەنگێت دهەین: ناڤێ حشک:(ئانکو چ ژێدەر ژێ نەچن)، و ناڤێ ڤەژەن( ئەوێ گەلەک چق وتاک وشوپ ژێ دچن وب زۆر واتان). دسەر ڤێ چەندێرا ئەڤ ناڤ یان یێ کتە یان یێ کومە. و ژئالێ توخمی ڤە ئانکو رەکەزی ڤە، یێ نێرە یان یێ مێیە. ئەڤەژی یان یێ گشتە یان یێ تایبەتە. ئەڤ ناڤ جهێ گەلەک چۆرا دکەت دناڤ رست وهەڤوکا رێزمانێدا و ب زۆر شێوێت جودا وڤاڤێر دهێت.

ناڤێ کەسان (مروڤان) دناڤ زمانێ کوردیدا

ژوان بابەتێت ژۆری ل سەر ناڤی ئەز دێ ب تایبەت سەر جۆرەکی نڤێسم. ئەوژی ئەوە یێ گرێدای ب مەڤە ب (مروڤی) نە چ رەنگێت دی. ئەو ناڤێ ب مەڤەنیس وهەر دەم دگەل مە چ نێر یان مێ. ناڤی جهێ خو یێ گرنگێ کری ل دیروک ورێبازا کورداندا ژکەڤن وحەتا نوکە. شوپ وشوینێت خو یێت کرن ل هەمی دەڤەرێت کوردستانێ و ل گەلەک جاران ودجهانێدا یا بوویە ئاستەنگ بو خودانی بو دانانا ناڤی ژبەر زۆر ئەگەران. ل ڤێرێ ول ڤێ دیفچونێ ئەز دێ هەولدەم بو دیارکرنا گرنگیا ناڤێت کوردی دناڤ فەرهەنگا زمانێ کوردیدا. بو رونکرنا ڤێ مەبەستێ سەحکە ڤان تێبینێت ژێری کا ژبەر چ ڤان ناڤان مفا وسود گەهاندیە، بو مشە بوونا پەیڤان دناڤ زمانیدا نەخاسمە دڤی دەمێ نێزیکدا ل ڤی چەرخی بۆری وحەتا نوکە. چنکی دکەڤندا کوردان ناڤێت کوردی یێت ب کارئیناین وبچیکێت خو یێت پێ ناڤکرن وەک ( مەم، خان،میرخان،ئاڤدەل،مشەختی،شێخەمیر، زیوەر، گاڤان، میرزا، قارەمان، قەنجۆ، چەتۆ، جەمبەلی،سیسۆ، قەسیم، زەینەل، دوسکین، بەروار، مەردان، بهادەر، بێچار، جانگیر،چەتو، چولی، چیایی، چیچۆ، خەمۆ، شەمبی، لاوەند، فەرهاد، ئالان، سیامەند، بارانی، وەیسی- ستی، خانزاد، گولبهار، بێریڤان، بەگیخان، زینێ،، خەمرێ،سینەم، مەنیجا، جازێ، هەدار، زەمرید، زێرێ، شۆرێ، شەمام، هزرەت، کەژال، رەوشەن، لاهجان، زولفێ، مسری، مرێ، مۆمێ، نهاری، حەماییل، هەوەخان، هویرێ، ئه‌سمیخان، مه‌نجول، هتد...). بەلێ پشتی موسلمانەتی هاتیە دەڤەرێت کوردان ب گشتی ناڤێت کوردی ب دویرکەتن وناڤێت عەربی نەخاسمە ئەوێت گرێدای ب پێغەمبەرانڤە یان ب سەحابیا وچاکێت خودێ پشتی وان هاتن. ئەم دشێین بێژن حەتا رادەکێ جهێ شەرم وکێماسیێ بو ئەگەر ئەڤ رەنگە ناڤە نەهاتبانە ب ناڤکرن دناڤ جڤاکیدا، بو نمونە ل گوندەکێ تایبەت یێ هژمارا وان کەسێت نێر نە دبۆرین ژچلان دا بینی ب کێماسی شەش حەفت کەس یێت ب وی ناڤی ناڤکرن کو دبو جهێ شاش بونێ دگەلەک جاراندا بو نیاسینا وان: بو جودابونێ خەلکێ وی گوندی دا چەند ناڤێت دی پێڤەنن دا شیابان ژێک جێوازکربان دا بێژن: حەسەنێ زلفێ، حەسەنێ قوپ، حەسەنێ کوخی، حەسەنێ بلند، حەسەنێ پیر، حەسەنێ موختار، حەسنێ شڤان هتد... زۆربەی ناڤێت کوردی وحەتا دەمەکێ نێزیک جهێ خو ب مشەیێ وحەتا پلەکا بلند کربو سەر هش ووژدانێت مروڤێ کورد ونەدشیا ژڤێ گیخێ ب دەرکەڤیت حەتا دەمەکێ کورت یێ نێزیک کو شیابیت ب راستا هێزا نەتەویێ خو ب دەتە ئالیێ ناڤێت خوسەرێت کوردی ئەوێت زۆر ومشە دناڤ زمانێ کوردیدا و زرۆبە رۆژ یێت دهێنە ڤەژەنین وبەرچاڤکرن بو خەلکەکی.

١- من ئەڤ بابەتە من یێ کارخانکری بو ناڤێت کوردی بتنێ، بنوکا وان ب تایبەت کوردی بیت. یان ئەوێت ژکەڤندا ئاکنجی بووین دناڤ زمانیدا ئو بووینە پارچەک ژپەیڤێت کوردی.

٢- زۆربەی ناڤێت کوردی رامانینە ئانکو وات وئاوایێت خو یێت دهەین، دەما دهێن درستێدا دبیتە جهێ نەتێگەهشتنێ وشاش بوونێ ژلایێ خویندەڤانی ڤە، جهێ گومان ل دەف پەیدادبیت دەما پێداچونێ دکەت دوێ ناڤەروکا دخوینیت. چنکی ئەو ناڤ دهێنە نڤێسین وەکی ئێک بێ چێوازیەک هەبیت دناڤ بەرا واندا وەکی گەلەک زمانێت ئورپی کو وان ناڤا ب شێوا پیتا مەزن دنڤێسن بو ڤاڤێرکرنێ.

٣- گەلەک ناڤێت کوردی دهێنە ب کار ئێنان بو نێر ومێیا بێ جودابین، ل ڤێری ئەڤەژێ دبیتە سەدەم بو پەیدابونا چەند خار ولەنگیا دناڤ دارێژتنا رێزمانێ و دبیتە ئەگەر بو زۆر کەسان دناڤ چڤاکێدا کو تویشێ خەلەتیێ ببن بو نیاسینا نێری ژمێ.

٤- ئەڤ ناڤێت نازک ونازەنین وسڤک وخوش وپڕ ئاواز ودلڤەکر ل دەستپێکێ ول دەمێ زاروک هێشتا یێ بچیک دخوشن وشرینن، بەلێ دەما ئەو کەس مازن دبیت ودگەهتە پلەکا بلند دکاراندا دبیتە جهێ دلتەنگیێ وبەرئێک ڤەچونێ و زۆر جاران یێ پێ نەخوشیێ. ل ڤێری دێ خو بەرنیاسکەت ب چەند ناڤێت دێ وەک نەقل ناڤ دا جهێ وی ناڤی بگریت وەک:

بابێ فلانکەسی یان سەیدا یان بەرێز هتد...

٥- درێنوسێدا ئەڤ ناڤێت کوردی دبنە دەلیڤە بو خەلەتیێ، نەخاسمە ئەوێت ئەڤ پیتە دناڤدا وەک: (پ، ژ، ڤ، گ، چ) وهندەکێت دی. ئەڤەژی چێدبیت دەما کەسەکێ نەشارەزا کاردکەت ل هندە جهێت گرنگ وەک: رێڤەبەریا ناسناما، پاسپورتا، قوتابخانا، و جهێت هەلبژارتنێ هتد...

٦- ل دیف لێ گەریانا ناڤێت نوی وچ کەسا نەداناین، هاوەلاتیێ مە بزاڤێ دکەن ونکڤە چونەکێ دکەن بەرەف وان پەیڤە ناڤێت کەڤن دناڤ تورێ وکەلەپۆرێ کوردیدا ئەوێت بەرف نەمان وبەرزەبونێ وژبیرچونێ ڤە دچن دهێنە زندی وساخکرن ب شێوەکێ نوی وتازە ودکەڤتە دناڤ شوپا ئاخڤتن ونڤێسینێدا.

٧- ئەڤەژی دبیتە دەرفەت بو نڤێسەر ورەوشەنبیران، و زمانزان ولێکولینەران بابەتێت خو پتر لێبکەن ونەرخ وسودێ ژێ وەرگرن بو دیارکرنا تایبەت مەندیا ڤان پەیڤە ناڤان ل سەر کێش ودانانا فەرهەنگا کوردی ژخر لایاڤە.

٨- ژڤان خرا بهاتر وگرنگتر ژی ئەوە ئەو کەسێت پێش نیاسدبن وبەرچاڤدبن ل جهێت تایبەت دەما سەرکەڤتنەکێ دهینن ژدەرڤەی وەلاتی دبن ناڤێ خو یێ کوردی ل وێرێ خر دێ زانن ئەو کەسە کوردە یێ ئەو کارە کری وناڤێ وی یێ جێواز دێ بو کوردان حسێب بیت نە بو چ مللەتێت دی، ئەڤەژی جهێ شانازیێ یە بو مە.

٩- گەلەک ژڤان ناڤان ژلایێ رامان وواتێ ڤە نە هند ئاشکرانە ل دەف خەلکەکێ مە، ل ڤێرێ ئەو ناڤ دبنە بابەتێ ئاخڤتنێ ودیف چونێ ل نک وان، دان وستاندن ڤەدبیت ل ئاهەنگ ودیوانا، ژبەر ڤێ چەندێ پلا زانین وتێگەهەشتنێ بلندبیت ل نک هاوەلاتی مە ب گەلەک رەنگ وشێوان. و هەر ب ڤی رێکێ ژی پەیڤە ناڤێت کوردی بەلاڤدبن دناڤ بەرا وان وەلات ومللەتان یێت بیانی دەما دکەڤنە درێزا گڤت وگویێدا ل چڤات وئاهەنگاندا ژدەرڤە.

١٠- ئەڤ رەنگە ناڤە ب هەمی جۆران ول خر دەڤەرێت کوردستانێ دهێنە ڤەگوهاستن ب کەلەک رێکان ژرەخەکی بو یێ دی چ زاردەڤ یان دناڤ هەلکەڤتنادا یان ب رێکا تۆرێت میدیایێ.

١١- چەند ناڤێت دهەین ب راستی بنوکا وان ب تایبەت یێت دهاتین ژپەیڤێت عەرەبی، بەلێ ب دارێژتنا کوردی یێت دبوین پارچەک ژناڤێت مە دکەڤندا. پشتی ڤان پێزانینێت ژۆری ل سەرپەیڤا( ناڤی) وگرنگیا وێ دزمانیدا ئەز دێ ڤی بابەتی ب درێژی ل سەر نڤێسم، چنکی ئەڤ بابەت یێ بەرفرەهە ئەز دێ گرێدەم  ب دو چقان ئانکو دو پارچان: یا ئێکێ سەر پەیڤا حشک وڤەژەن ژلایێ لێگدانێڤە وئەڤە دکەڤتە بەرێ رێزمانا پەیڤێ، و یا دووێ دێ تەرخانکەم بو رامانا وێ دزمانێ کوردیدا کا بنوکا ڤان پەیڤان ژچێ هاتیە وچ واتێ دەن.

١- پارچا ئێکێ

پەیڤا حشک وڤەژەن

پەیڤا حشک: پەیڤەکا خوسەرە یا سەربخویە، نەهاتیە وەرگرتن ژچ تشتا وب چ رەنگا، دەما پیتەک ژێ بکەڤیت چ واتێ نادەت. وەک: خەمێ، باهۆز، خەزال، مومێ، روناهی، چولی، مشەختی، هەڤال، ئالان، دژوار. پەیڤا ڤەژەن: ئەو پەیڤە یا هاتیە ستاندن ووەرگرتن ژئێکا دی. و ئەڤ رەنگە ناڤ دچن ب سەر یا بنوکی ب واتا خوڤە. و ئەڤە گەلەک جۆرن و دهێن ب زۆر شێوان وەک:

١- پێشگر: چ پیتەک یان پتر دەما دانن بەر بنوکەکێ ل دەستپێکێ چەند رامانێت نوی ژێ دچن ب هاریکاریا ڤان پێشگرا زۆر ناڤێت کچ وکوران دهێنە ڤەژەنین وەک:

ئەڤین، ڤەژین، ڤەبین، هەڤژان، هەبون، ژێگر، هەلبژارتی، وەرگێر، رابین، هەژار، بێوار، ژێهاتی، هەڤچەرخ، هومان

٢- پاشگر: چەند پیتن( ب واتە یان بێ واتە) دکەڤنە پشت پەیڤا بنوک و ل ڤێری گەلەک واتێت نوی ژێ دچن وەک: بێریڤان، خەمگین، جوتیار، شەڤمان، بیرمەند، شەرڤان، بریندار، چەکدار، رێبار، تۆرەڤان، خەمگین

٣- چێکرنا ناڤان ژبنوکێت فەرمان وکاران، یان ناڤ ژناڤان:

بژین، بشکڤین، بشکڤتن، بشکۆرین، گرنژین، گرین، کەنین، بەهین، تۆرین، چنین، خەملین، خوشین، دلین، رەڤین، لۆرین، رۆژین، شەرمین، شەڤین، کەڤرین، نالین،هزرین، وارین، وێرین، گەهین، رێبین، مێرین، زێرین

٤- پەیڤا لێگدای: ئەڤ تەرزە پەیڤە ناڤ دهێنە چێکرن ژدو پەیڤیت سەر بخو یێت سادە، هەر ئێک ژوان جودا جودا، وات ورامانا خو یا تایبەتا هەی ژیا دی، ل دەمێ لێگدانێ  دبیتە پەیڤەکا نوی ب چەند رامانێت دی. ل دەمێ لێگدانێ هندەک گوهورین دکەڤنە وان هەر دو پەیڤان: ژێبرنا چەند پیتا، گوهورینا هندەکا ژلایێ دەنگی ڤە، و زێدەکرنا پیتا دا ئەو پەیڤا نویژەن یا ڤاڤێربیت ژیێت دی وەک:

پڕ- شەنگ = پڕشەنگ ( تیروژ، تیشک، چریسکدار، بریقدار)

پڕ- ڤین = پڕڤین (تێرڤین، ڤیاندار، ئەڤیندا)

رۆژ- ڤین = رۆژڤین ( یا حەژ رۆژێ دکەت، ڤیندارا رۆژێ)

نە - ژبیر= نەژبیر (ژبیرا مە ناچیت، دێ هەر مینیت ل بیرا مە)

نا - ژین = ناژین ( دارا کاژێ، ئەم نا مرین، ئەم ژیانێ نا بەینە سەر)

گول - چن = گولچن ( کەسا گولا دچنیت ،گولبژێر، بژارە)

مازی - چن = مازیچن (کەسا مازیا دچنیت وڤێدەت)

یەک - ڤین =  یەکڤین (هەڤدو ڤیان، ڤیانا ئێکەمین)

چاڤ - شین = چاڤشین ( رەنگێ چاڤێ شین، جان وتازە )

دل - شێر =  دلشێر (ئازا، نەترس، عەگید، مێرخاس)

دل - سۆز = دلسۆز ( دلسۆژ، خەمخۆر، خەمهلگر)

سەر - مەست = سەرمەست (سەرخوش،مەست، بی هش)

کەزی - زەر = کەزیزەر(کچکا کو کەزیکێت وی دزەر، جوان، رەند)

نەو - رۆز =  نەورۆز (نوی رۆژ، نەڤرۆز، نەورۆز، نویرۆژ، روژا نوی)

کانێ - ژین = کاژین ( کا ژیان؟ کانێ ژیان؟ )

کا - ڤێن = کاڤێن ( کا ڤیان؟کانێ ڤین؟ ل کیرێ یە ڤین؟)

روی - پەل = روپەل (رویگەش، رەند، جان، تازە)

تی - رۆژ = تیرۆژ ( رۆژ، تیشکێت رۆژێ، بشکڤتن)

نی - پێل =  نویپێل (نویپێل، نوو پێل، پێلەکا نوی)

شاه - هنگڤین =  شاهەنگ (شاها مێشێت هنگڤینی)

بەند - وار = بەندەوار (ئەڤیندار،ڤیندار،  دلدار، شەیدا)

٢- پارچا دووێ

ژێهاتیا ناڤێت کوردی: ناڤێت کوردی(چ کچ یان کور) یێت دهاتین ب گەلەک جۆر وتەرزان، و ل سەر زۆربەی رەنگێت ژیانێ: چ گیانەوەر، بالندە، فێقی، رووەک، گول، رەنگ، ئێش ودەرد، تەرز وئامیر، کار وکوک، کات ودەم ، ئەندامێت لەشی، جهو سروشت، رەوش ورەوشت هتد...

ئەڤ ناڤێت ژێری نمونەنە بو ڤێ چەندێ:

١- گیانەوەر: خفشێ، خەزال ، بەرخۆ، شێر، شێرۆ، شەپال، کاڤر

٢- ئەندامێت لەشی: جەگەر،چاڤو، دلۆ، گوهدار، زەندین، پشتەڤان

٣- فێقی: هنار، سێڤێ، سێڤۆ، حولیک، قەیسی، هەرمێ

٤- بالندە: هزار، شالویل، کەوێ، پەپیک، پۆرێ، سیسکێ، قازێ، کەڤوک، پێلیستانک، قولنگ، تەوار، تەرلان، بازێ، کەلەش

٥- رەنگ: گەورێ، رۆژین، رەنگین، سیسی، کەڤەر، کەژێ، زەرێ، رەشۆ، رەشێ، شینۆ، روناک، ڤەبین، بۆزۆ

٦- کات ودەم: بەیان، سحار، هاڤین، رۆژان، رۆژگار، ژڤان، فەلەک، دنیا ، ڤەمان، هەلات، مارۆژ

٧- تەرز وئامیر: بازنک، دەستبەند، خزێم، قەنتار، بەیرەم، ماوەزەر، هەمایل، حەماییل

٨- کار وکوک: جوتیار، جوتکار، شڤان، گاڤان، زێرەڤان، رەزڤان، کاروان، رێبەر، تۆرەڤان، نێچیرڤان، کرێکار، ئاشەڤان، سازڤان، نالبەند، جۆڤان

٩- پەیڤێت ئەڤینداری: پرڤین: تێرڤین، ئەڤین، ڤیان، ڤین،ڤینێ، یەکڤین، دلبەر، یارا، ئارەزو، شەیدا، چاکڤین، روکەن، دلڤین، دلسۆز، دلسۆژ، سۆزان، سۆزین، نیڤین، به‌نگین

١٠- گول ورووەک: رێڤاس، رحان، شلێر، نێرگز، بنەفش، هەلز،هەلال، هێرۆ، شینێ ،باستینک، بشکوژ، شانا، مانوشاک، بنەفش، بەیبین، بیتانوک، گولێ، گولین، گولبهار، گولناز، گولزار، گولشەن، گولیزار، گولیشان، گولشاد، چنوور، چیمه‌ن، هه‌وری، که‌وه‌ر، کنێر، لاله‌به‌ند، لووله‌په‌ر، نیلووفه‌ر، نه‌فه‌ل

١١- ئێش ودەرد: ئاهین: ئاخین، ئاخینک، ئاخدار، ئاریان، کوڤان، کەسەر، ئێشەوی، ژاندار،بژان، دلژار، دلشکەستی، خەمگین، پەریشان، خەمێ،  نالین، گرین، گریان، نالان، ئازار، هەڤژان، بریندار، دلخوین، دلبرین، خەمدار، زیمار

١٢- سالوخدان: جوان، جانێ، نازک، رەوشەن، قەشەنک، دەلال، رەندێ، گوزەل، لارا، نەشمیل، کنێ، کورتێ، ئادان، شۆرێ، نیشان، مسری، شادمان، هشیار، دیار، میرخان، حەوێل، چالاک، زیرەک، چەلەنگ، بەرەڤان، قارەمان، عەگید، هەرشاد، شەونم، خوناڤ، ژالە، ژیلا، شنیان، شیان، کارین، یەمان، دلێر، بەختیار، چیچۆ، دلمان

١٣- سروشت وجهـ وشین: ئاڤان، ئاسو، ئەلند، بەفراو، لولاڤ، رەهێل، رەوتین، سیپەل، سویلاڤ، شەونەم، خوناڤ، شنیار، شوینوار، لانە، هێلین، بهار، پەسار، زنار، ئەڤراز، چیایی، شاخوان، چولی، چەپەر، ڤیار، رەپال، بەیار، ئاوێژە، فێنک، بارۆڤ، بنار، وەرپال، رەهێل، رێژان، بارین، زوزان، کویستان، فەرەشین، سامال، کەڤرین، کەژاو، کەڤی، کنار، پەراڤ، قەراغ، لەیلان، لێلاڤ، لولاڤ، نەوال، نهال، نزار، هەورین، هینێ، ئەڤراز، بارانی، باروڤ، پەرژان، پێژان، جەلال، جۆبار، سەهەند، سیبەر،

دیمەن، شاخوان، چیایی، ڤیار، نیوار، نیهاد

١٤- رەوش ورەوشت: ئالیکار، هاریکار، ئاوات، هیڤی، هێوا، داخاز، ئامەد، شاهی، ئەژین،دژین، بەلار، بەناز، نازدار، نازەلین، دڵنیا، خۆزی، هیڤی، ئومید، دلمای، دلخاز، دلشاد، شاد، دلخوش، دلین، دێران، وێران، رۆناک، رەوشەن، روناهی، رێناس، رێزان، رێبەر، زیڤار، هەژار، نەدار، ژینێ، شادمان، شاناز، شەهناز، نازدار، کەهی، کویڤی، هەوار، هانا، فریاد، ئومید، هیڤی، هەدار، ئارام، نازک، هویرێ، وێرین، ئاراس، ئاراز، هەژار، باهۆز، لەزگین

١٥- هەمەرەنگ: ئازکار، ئامێز، ئەگەر، ئاوەر، ئاوێنە، ئاهەنگ ، دیلان، گوڤەند، بارێژ، روندک، باوەند، ترێفە، تیشک، تیروژ، خوشین، دیمەن، رۆمان، رێمان، رێڤینگ، شنیار، شوینوار، شیلان، فەرمان، ڤەهین، کوچەر، رەڤەند، خێلات، مەیان، ناڤەند، نارینک، نارێ، نشتیمان، نیشتیمان، وەلات، هەرژین، هەڤیان، هندس، هۆزان، هێلان، ئازاد، سەربەست، رزگار، ئاڤدەل، بادین، بەهدین ، بیرمەند، هزرڤان، بێبار، جانگیر، جوامێر، جۆمەرد، مەردان، چەکدار، خوشەڤی، دلوڤان، هەڤال، هۆگر، رێبار، رێبوار، رێبین، رێناس، ریزان، زانا، سویار، سیابەند، سیامەند، شەرڤان، شەڤگێر، شێرزاد، فەرمان، فەرهاد، فەریاد، هاوار، ڤەدان، هلدان،  کارزان، کاکل، لەوەند، مەلەڤان، مشەختی، مێڤان، ناڤدار، نەبەز، هاریڤان، هاریکار، هەرمان، یاوەر، هەڤال رامان ومەبەستا ناڤێت کوردی: زۆربەی ناڤێت کوردی گەلەک وات ورامان ومەبەست ژێ دچن، ژبەر ڤێ جەندی کەس نەشێت خرا بدرستی شروڤەکەت ئو وەکی ئەم دزانین پترین ناڤێت کچ وکوران دهەڤبەشن دگەل ئێک ئەڤە ژی دبیتە جهێ ئیزا وئالوزیێ، بهاریکاریا پێجێت پەیوەندیان وپیزانێنێت دگوگلێدا، ئو ژچەند ژێدەران، نە جهێ گوتنێ یە ناڤا ب نڤێسم، ئو ل دیف زانینا خو من ئەڤە کرنە دیاری بو خویندەڤانێ هێژا وبەرێز دا سود وقازانجێ ژێ وەرگرن.

١- ناڤێت کچان

(ئا)

ئارەزو: ڤیان، حەز، گێول

ئادان: بهادەر، مفادەر، سودمەند، بەپیت

ئازکار: رەبەق، بدیف ئێکڤە، تەمام، بێڤەبرین

ئاسک: خەزال، کەژال، مامز، خفش

ئاسکول: خفشا خەزالێ، کارکا مامبزێ

ئاسو: ئەلند، دەمێ ژنوی روژ دهەلێت

ئاگاهـ: هشیار، وریا، پێئاگەه

ئالان: ئالیان: تێئالیان، ئالزین

ئاوات: هیڤی، هێوا، داخاز، ئارەزو

ئامەد: بەخت، خێر وبێر، بەرەکەت

ئامێز: باوەش، هەمبێز

ئەگەر: سەدەم، سەبەب

ئاوەر: لێزڤرین، نێرین ژکوژیێ چاڤی

ئاوێنە: خودیک، نەینک، خودیتا روناهیێ

ئاوێژە: زەڤیا دەر ئاڤ

ئاهەنگ: شاهی، دیلان، گوڤەند

ئاهین: ئاخین، ئاخینک

ئەژین: دژین، نەمرین

ئەڤین: خوشتڤیاتی، دلداری، خوشەویستی

ئافه‌رین: هەەربژی

ئالووس: نازک، کوبار

ئامۆش: ئاشت

ئارزو: داخواز، داخاز

ئاستێر: ستێر

ئاڤزه‌م: چیمه‌ن

ئاڤزێل: چه‌مێ بچویک

ئاواز: ده‌نگ، مه‌قام

ئاونگ:  گولاڤ

ئازاده‌: سه‌ربه‌ست

ئازین: ئاوا، شێوه

ئاریان: ئارین، ئازرین، ئارهان، توندبون، تۆرەبون

ئارونگ: روناهی، تروسکە، تەییسین، چرسین، گەشبین

ئاڤان: ئاڤدان: ئاڤا پاقژ وزەلال وبژین ژکانی ورویباران

(ب)

باهۆز: باگه‌ر، فرتۆنه

بانه‌شین: به‌ژن زراڤ

بانێ:  به‌ژن زراڤ

باوه‌شین: ب به‌ژن و بال

بازێ: ته‌یرێ باز

به‌فری:  ژبه‌فرێ

به‌گی:  کوبار

به‌لیجان: نازک، کوبار

به‌نده‌وا: ل هێڤی

به‌نگین: ئه‌ڤیندار

به‌ فرین: کولیلکا دبن به‌فرێدا ده‌ردکه‌ڤیت

به‌رهه‌م : که‌د، ئورون، ژێهات

به‌ری: ده‌شت، چول

به‌رۆژ: ڕۆناهی

به‌رزێ : بلندێ

به‌وران: چه‌له‌نگ

به‌خشین : نازک

بێدار: ڕه‌به‌ن

بێژه‌وان: سۆحبه‌تخوه‌ش

بێلا: به‌ژن بلند

بژیان: بژین، دلبژین

بینا: رۆناک

بابان: مالباب، بابانی

باتینک: بشکوژا ژنوی ڤەبوی

بارێژ: فێقیێ کو ژبەر بای ژدارێ دکەڤیت

بازنک: بازنە، دەستبەند

باستینک: گولا نوی بشکڤتی

باژێلە: مالڤەگوهازتی

باقوت: باکوت، فێقیێ بای داقوتای

باوەند: رەسەن

بایەخ: بها، گرنگی، پویتە

بەخشین: لێبۆرین

بەستام: دۆر، مراری، لولو، مەرجان

بەشدار: پشکدار

بەفراو: لولاڤ، شلوڤە

بەگیخان: خاتین

بەلار: ترانەکەر، سوحبەتچی

بەناز: نازدار، نازەلین

بەیان: سپێدە، سحار

بەیسە: بەفر، سەهول، قەریسوک

بچکول: بچویک، کوچوچ، کوچکوک، زاروک

بڕژانگ: مژیلانک، بژول، مژول

بژوین: پاقژ، پاک، خاوێن

بژیان: ژێکبەلاڤبون، بژالەبون

بستەه: دڵنیا، پشتراست

بشکڤین: بشکڤتن، ڤەبون، ڤەبین، گەشبون

بشکورین: کەنین، گڕنژین

بشکوژ: بشکوفک، کولیلک

بنار: وەرپال، دەهمەنا چیای، دانگا چیای

بنەوان: کابانی، خاتوینا مالێ

بویەر: رویدان، روداو

بێشەنگ: شەنگەبی، دارە بییا جوان

بێناهی: بینین، دیتن

بێریڤان: شیردوش، سەرکێشا بێرییا

بالا: بەرزی، بلندی، بەژن درێژ، ژۆری، سەری، سلال

بیاڤ: دەلیڤە، دەرفەت، فەرسەت، فەرسەند- پێگەه

بەهین: بەیین، زەربون، گەهشتنا جەهو گەنمی یان پویش وپەلەخی

بەژان: بئێش، ئێشەلو، ئێشەوی، بدەرد، دەرنانک، ژاندار، بژان

(پ)

پەروش: خەمدار- نیگەران

پەسن: سالوخدان

پڕزان: گەلەک زانا، پڕژێر

پاک: پاقژ، سەرنەرم، خوشمروڤ

پڕشەنگ: تیرێژ، تیروژ، تیشک- چریسکدار، بریقدار

پڕڤین: تێرڤین، ڤیاندار

پێلیستانک: حاجی رەشک، پەرەسێلکە

(ت)

تاوسان: هاڤین، هامین، هاوین، وەرزێ گەرمێ

تەڤی: تاڤی، رێژنە، بارانا بهارێ

تەوار: تەیرێ بازی یە یێ مێ ، تەرلان بو یێ نێر

ترێفە: تیشک وتاڤێت هەیڤێ

تلوڤە: فێقیێ تلی تلی پێگڤە وەکی ئیشیێ تری

توڕین: زیزبون، توندبون، سلبون، تورەبون

تیروژ: تیشکا روژێ

(ج)

جیهان: دونیا

جۆرێ : به‌ژنبلندێ

جولا: تەڤنەکەر، شالکەر

جێماو: ڤەمای، دجهمای

جازان: چالاک، زیرەک، دەست رەنگین

جانێ: دەلالێ، خشکوکێ، شوخێ، رەندێ

جەڤەنگ: هێما، شەقل، سمبول، رەمز

(چ)

چه‌له‌نگ: رند وژێهاتی

چلکه‌زی: چل گولی

چنۆر: گیایه‌ک

چنار: داره‌ک

چنارۆک: چنار

چراڤ: سولاڤ

چیمه‌ن: گیا، شیناهی

چیان: ژچیا

چاکڤین: ڤیانا راست

چڕۆ: بشکوژا دارێ

چنین: قرفاندن، ژێڤەکرن

چیمان: چ مایە؟

جێنەر: زەڤیکێل، جوتیار، جوتکار، وەرزڤان

جوان: نازک، رەوشەن، خشکوک، تازە، قەشەنک، دەلال، خن، رەند، بەدەو، شەپال، کەیلان، گوزەل، لارا، نەشمیل

(ح)

حولیک: ئالۆ، هەلوچە

حۆری: جان وەک حوریێ

حەلێ: جان

حەلیم: نازەنین

(خ)

خاتینوک: کشمش، مێویژێت هویر بێ بەرک

خەج: خەجێ

خزێم: خزێمک

خەم: خەمێ، کول، کەسەر، پەریشانی

خەمگین: خەمدار، پەریشان

خەملین: خەملاندی، رازاوە

خەندان: دەڤکەنی

خەندە: خندە، کەنی، بشکورین

خەوین: خەوتە، چاڤ ل خەو

خزیان: خشیان

خفشێ: تێشکا خەزالێ

خۆخێ: وەک خۆخێ

خۆزی: بریا، خوەزی، هیڤی، ئومید

خوشین: خوش، جوان

( د)

داڤین: داڤ داڤ، تا بەلاڤ

داماو: دامای، دلمای، پەریشان

دلخاز: دلڤین، خوشڤین

دلژار: دلشکەستی، خەمگین، پەریشان

دلسۆز: دلسۆژ، خەمخۆر

دلشاد: شاد، دلخوش، بەختەوەر، کەیفخوش

دلین: دلنەرم، دلنازک

دیمەن: روی، روخسار

دێران: وێران

دێژین: ئەم نا مرین

دلباز: رند

دیلبه‌ر: رند، جوان

دیدار: هه‌ڤدیتن

( ر)

رابین: هەستان، بەرهنگاری

راپەرین: سەرهلدان

رازان: راژان، نڤستن، خودرێژکرن

راڤە: شرۆڤەکرن، لێگدانا واتێت پەیڤان

رامان: هزر، بیر وبوچون

رەسەن: پاک، خۆڕی، خۆرستی

رەڤین: بازدان، غاردان، رەڤۆک

رەنگین: رەنگا ورەنگ، هەمەجۆر

رەنی: رەنۆ، ئاشویت، نهیانا بەفرێ

رەوتین: بەلگوەرین

رەهێل: بارانا بۆش وب سەرێگڤە

رحان: بێهنخوش

روانگە: دیتن

رووپەل: رویگەش

رۆخسار: روی، دێم

روندک: فرمێسک، هێستر

روودان: رووداو، رودان، سەرهاتی، پێشهات

رۆژان: گەلەک رۆژ

رۆژڤین: یا حەژ رۆژێ دکەت

رۆژگار: سەردەم، دەم، چاخ

رۆژین: وەکی رۆژێ

رەکەن: رویکەنی، دەڤ ل کەنی

رۆمان: چیروکا درێژ

رۆناک: رەوشەن، روناهی، رویگەش

رویپەل: روی گەش

رێژان: کلدان، بارین

رێمان: رێکا مە، رێبازا مە

رێناس: رێزان، رێبەر، شارەزا

رێوان: رێبەر، رێڤینگ

رێڤاس: گیایەکی چیایێ یە یێ تڕشە ول جهێط سار وبەفرین ل دەستپێکا وەرزێ بهارێ چێدبیت

( ز)

زەری: ژنکا جوان، کچکا جان

زلفێ: بسک، جێنیک

زوزان: کویستان، فەرەشین، هاڤینگەه

زیڤار: هەژار، نەدار، دەستکورت

زیمار: نال نال، گری

(ژ)

ژین: زیندکی

ژیندا : ب ژیان

ژیرێ: ژێهاتیێ

ژۆرین: بلند

ژڤان: ژوان، دەمەکێ دیارکری بو هەڤدیتنێ

( ز)

سازگار: ساخلەم

ساگار: سادە، ئاسان، ساناهی

سامال: ساهی، ڤەبی

سپەهی: رەند، شەنگ، جوان، دەلال

سۆزان: سۆزین، ژنکا ل سەر پەیمان وسۆزا خو

سیپەل: پێل، شەپول

سیسێ: سپی، کەڤەر

سێڤێ: جان وەکی سێڤی

سویلاڤ: تاڤکە، بافل، تاوگە، هەلدێر

( ش )

شه‌نگێ: گیایه‌ک

شینێ: جۆرەکێ گولێ یە

شیراڤ: ئاڤا زه‌لالا وه‌ک شیر

زه‌ریا: ده‌ریا

شاپیل: سیپەل، پێل، شەپول

شادمان: خوشحال

شامەت: خال، نیشان

شانا: گولیا گەنمی

شاناز: شەهناز، نازدار

شانە: شلخا مێشا هنگڤینی

شانەشین: زۆزان، کویستان

شاهەنگ: شاها مێشێت هنگڤینی

شەپال: شێرا مێ، تێشکا شێری

شەپرزە: ئالۆز، شەپلی، مژویل

شەپول: پێل، شلقادهاڤێت

شەرمین: حەیادار

شەڤمان: هەر ما شەڤ

شەڤین: وەکی شەڤێ

شەکار: چیمەن، مێرگ

شەمێ: شەم، موم، شەمالک، دەڤکەنی

شەوارە: شەڤبێری

شەونم: خوناڤ، ژالە، ژیلا

شەیدا: ئەڤیندار، دلدار

شروڤە: بەحسکرن

شلێر: گول نوخین، گولا لالە

شنیار: شوینوار

شنیان: کەنیا بچیکان

شۆرێ: ژنکا بەژن بلند وجوان

شیان: کارین، توانین، بهێز، بزاخ

شیلان: زاد، خارن، جۆرەکێ گولێ یە

شارەزا: کارامە، زیرەک، زانا، دەستهەل وژێر دکاریدا

شلوڤە: لولاڤ، قەشەم، لێشاو، شلێوە، بارینا بەفر وبارانێ ڤێکرا

شێواز: شێوە ، رەنگ، ئاوا، تەرز- میناک، نمونە، ریباز، رێرەو

شالویل: بالندەکێ بچیکە یێ دەنگ خوشە ژرەنگێ هزار وبولبلا

( ص)

صارێ: دبێت ژ سارێ بیت

صاریا: دبێت ژ سارێ بیت

صەنەم: بوت، پەیکەر- ئەڤیندار، دلبەر

(ع)

عەیدێ: ژعید،  جەژن

عەزێ: کورتیا عەزیزایێ

(غ)

غوربەت: خەریبی

غەمگین: خەمێ

غولبەت: ژکولبێ

غنجێ: جانێ

( ف)

فه‌راشین: زۆزانه‌ک

فریگ:  تا‌زه‌، جوان

فەرمان: بریارا نەهێلانێ، یا قڕکرنێ

فەلەک: دنیا، زەمان، گێتی

فەنەر: فند، چرا، مۆم، کندیل

فێنک: هین، سەقیێ نە گەلەکسار ونە گەرم

( ڤ)

ڤەبین: ڤەبون، گەشبون، بشکڤین

ڤەژن: تێهن، گەرما

ڤەژین: ساخکرنەڤە

ڤەمان: پاشدامان، ب جهمان، گیروبوون

ڤەهین: ڤەهاندن، هوزانڤان

ڤیان: ئەڤین، خوشەویستی

ڤێنێ: ئەڤینی، دلبەری، خوشەویستی

ڤیزار: قێری، هەوار راهێلان ژبویێ کو خەلک دهەواری بهێت

ڤاڤێر: ژێک جودا، ژهەڤ جێواز، ڤاڤرتی، ڤەدەرکری، ژێگرتی، هلبژارتی

( ق)

قاز: وەردەک، مراوی

قازانج: مفا، سود

قەبین: دەنگێ کەوی

قەنتار: تەرازی، قەپان

قێرین: دەنگێ بلندە، هەوار وگازی

قەمری: قومری، جۆرەکێ بالندایە

(ک)

کارێز: ئاڤا گەلەک کانییا

کاژین: کا ژیان؟ کانێ ژیان؟

کاڤێن: کا ڤیان؟کانێ ڤینی؟

کاملان: گەهشتی

کاناز: کانێ ناز؟

کانی: کەهنی، چەشمە، ژێدەر، چاڤیکا ئاڤێ

کاهین: کانێ هوین؟ هوین ل کیڤە نە؟

کەزیزەر: کچکا کو کەزیکێت وی دزەرن

کەژاو: ئەو کانیا ئاڤێ یە یا ل سەرێ چیای دزێت

کەژێ: سپی، سیس، پیست ولەش سپی

کەسەر: کول، کوڤان، خەم

کەڤرین: وەک کەڤری

کەڤۆت: جۆرەکێ دارێ یە

کەڤۆک: کوتر

کەڤی: پنیێت بەفرێنە دەما دمینن ل بهارێ ل سەێ چیان

کەوێ: بالندەکێ جوانە، نیری دبێژنێ: روباد

کەهی: رامکری، هەڤۆتکری، فێرکری، - مالوفی

کنێ: کورتێ

که‌وه‌ر: گیایه‌ک

کنێر:گوله‌کا چیایە

کوچەر: رەڤەند، خێلات

کیمان: کی مایە ساخ؟

کنار: پەراڤ، قەراغ، لێڤا هشک ژدەریایێ یان رویباری- سەمت، رەخ، ئال، لا

( گ)

گه‌ڤه‌ز: ره‌نگێ سۆر

گه‌ورێ: رندێ، ئه‌سمه‌رێ

گه‌زینک:‌  گیایه‌ک

گلیا: ژ گازندا ، لۆمه‌

گولبه‌ند : قه‌فتا گولان

گولبین: گولا ب بێهن

گولێ: ژگولێ

گولین: ژ گولێ

گولان: مه‌ها گولانێ

گولگه‌ڤه‌ر: گولا چیا

گولستان: به‌خچێ گولان

گولیخان: رندا خانه‌دان

گولپه‌ری: خوه‌شک ونازک

گولشه‌ن:گولا خوه‌ش

گولشه‌نی: گولشه‌ن

گولڤه‌دا: گولا ڤه‌کری

گۆزه‌ل: ره‌نگێ که‌سک

گازی: بانگ، دەنگێ بلند

گازین: گازن، گل وگازندە

گەردەن: ستۆ، حەفک، قڕک

گریان: گرین، روندک باراندن

گزنگ: دەستپێکا تیشکا هەتاڤێ یە

گژلۆک: تەڕگ، تەرزە

گولچن: گولبژێر، بژارە

گولچین: کەسا گولا دچنیت

گولێ: وەکی گولێ

گولی: شاخ وفیدان

( ل)

لوکە: پەمبی

لاله‌به‌ند: گوله‌ک

لیلان:سترانه‌ک

لوله‌په‌ر:گوله‌ک

لار: لارا، گەلەکا جوان

لانە:  هێلین، لەند، جهێ شێرا

لەرزان: لەرزین، هژیان

لەیلان: بیابان، چۆل، دەشت،

لێزان: بسپۆر، زانا، شارەزا، کاردان

لێلاڤ: ئاڤا شێلی، لولاڤ - بەفرا ئاڤگرتی

( م)

مه‌ندانه‌: کوبار

مارین: ناڤێ گیایه‌ک

مژگان: مژ ومۆران

مانوشاک: بنەفش

مەیرێ: مەیرۆ

مراری: دوڕ

مزگین: موژدە گەهین

میهداد: ئەو کوترا دخونیت

مازیچن: کەسا مازیا دچنیت وڤێدەت

مومێ: مۆم، شەمالک، فند، چرا، رۆناهی

مەیان: ناڤەند، ناڤەراست، ناڤ بەرا دو تشتاندا

مسری: نازک ئەندام، زەعیفا بەژن بلند، ژنگا رەق وبالا بەرز

مسریخان: خاتوینا رەنگ زەر، یان بەژن بلند ونازک ئەندام

ماوەزەر: ماویزەر: جۆرەکێ تڤەنگێت بەرێ بو، برەنگێ زەری، ب سەرب زەریڤە

( ن)

نه‌فه‌ل: گیایه‌ک

نه‌رمۆل: کوبار، نازک

نیلووفه‌ر: گوله‌ک

نارینک: نارێ، بویک

نارینک: سترانا خەمدار

نازناز: گول بەیبون یان بەیبین

نازین: شانازیکرن

ناژین: دارا کاژێ، ئەم نا مرین، ئەم ژیانێ نا بەینە سەر

ناسکۆڵ: ناسک، نازەنین، نازدار، نەرم، جوان، دەلال، - ئەڤیندار، شەیدا

نالان: کەسا ژبەر ئێش وژانا یان خەم وکوڤانا نالنالێ دکەت

نالین: گرین، گریان ژبەر ئێش وژانا- نالەکرن، نالنال کرن، نالاندن

نەژبیر: ژبیرا مە ناچیت، دێ هەر مینیت ل بیرا مە

نەڤرۆز: نەورۆز، نویرۆژ

نەوال: نهال، دۆل، گەلی، شیڤ

نکسۆ: شکەستن، هەلنگڤتن

نشتیمان: نیشتیمان، زێد،  خاک، وەلات

نشێو: نشیڤی، ژۆردانی، بەر ب رۆژ

نویبون: سەر وژنوی تازە بونەڤە

نودەم: نوی دەم، دەمەکێ نوی

ناڤین: ناڤەراست، ناڤنجی

نووژیان: نویژین،  ژیانەکا نوی

نهاری: خەمگین، خەمدار- گری، شینی

نسێ: نزار، پشتاڤ، جهێ هەر دەم تاڤ لێ بیت

نووژەن: تازە داهاتی، تشتێ نوی هاتیە دیارکرن یان پەیدادبیت

نیبەر: نویبەر، نیبار، نویبار، نووبار، بەرهەمێ نوی، بچویکێ نەخری-

خێڤە، فێقیێ نوی گەهشتی

نیپێل: نویپێل، نوو پێل، پێلەکا نوی

نیدەم: نوو دەم، چاخێ نوی وتازە

نیرۆژ: رۆژەکا نوی، نەڤرۆز

نیشان: مێما، چەڤەنگ- ئارمانج، کێل، - خال، دیاری، خەلات

نیڤیان: نیڤین، نوی ڤین، ڤیانەکا نوی،ناڤەند، ناڤنجی

(هـ)

هه‌ڤرێ: هه‌ڤال

هه‌وری:هه‌ڤریشم، ناڤێ گیایه‌ک

هاجەر: مشەخت، رەڤوک

هاژە: دەنگێ بلند

هەوار: هانا- فریاد، ئومید، هیڤی، باوەری، تەناهی

هاودل: ئێکدل

هاوژین: هەڤژین، هەڤال، دۆست

هەتاو: حەتاڤ، تاڤ، هۆر، رۆژ

هەتوان: مەرهەم

هەدار: خودار، ئارام، سەبر

هەردێن: دێ هەر هێین، زڤرینە ڤە، ڤەگەرین

هەرژین: ژیانا هەر وهەر

هەرسی: رۆندک، ئەسرین، هێستر، فرمێسک

هەرشاد: هەردەم کەیفخوش

هەرمێ: هورمی، هرمیک

هەژار: ژار، بەلنگاز، پەریشان، ئالوز

هەژان: هەژین، هەژیان، لەرزین

هەستیار: نازک، حەساس

هەڤرست: قاچ

هەڤژان: کەسا کو کول ژان وکەسەرێت وان وەک هەڤن

هەڤیان: ئارام بون

هەگبە: چەنتە، چانتە

هەلات: دەرکەت، رەڤی، بازدا

هەلال: ئالال، گولە

هەلبون: هەلبین، گەشبون

هەلز: گیایەکێ ناڤدارێ بەلگ زراڤ ودەرزیکی

هەمایل: حەماییل، نڤشتی، بازبەند

هەوەخان: حاوا خان

هەورین: ب رەنگێ عەوری، وەکی ئەوری

هەیام: چەندەک، ماوەیەک، دەمەکێ کێم

هەیڤ: مانگ، مەها سالێ، مەها ئاسمانی

هەیهات: بەخت، ئێغبال، شەنس

هزار: بلبل، هژمارا هزار

هزرەت: داخاز، هیڤی، ئاوات

هزر: بیر، ئەندیشە- خەیال، دیتن، بۆچون

هزرین: یا هەر دەم دهزراندا

هنار: رەنگەکێ فێقی

هندس: شەڤا گەلەک تاری، شەڤا تبلچاڤ

هومان: وەکی خو مان

هۆنراوە: هۆزان، هەلبەست، شعر

هویرێ: کەسا کو ب کەلواشی خوڤە هویت وبچیک بیت

هیزار: خێلی، تۆرا کو ب سەر بویکێ داددن

هیڤان: هویکار، فێرکەر، مامۆستا

هینێ: هوین، فێنک، سار

هێرۆ: جۆرەکێ گولا بەژن بلند وبەلگ پەحنە

هێژا: رێزدار، بەرێز- هەژی، بەرکەتی، هەلکەتی، ژێهاتی

هێلان: دەست ژێ بەردان

هێلانە: هێلین، لانە، مالا بالندان

هێمۆ: دەهمەن پاک

هێواز: ئایندە، پاشەرۆژ

هێور: هێدی، تەنا، ئارام

( و)

وارژین: یا کو ژیانا وێ ب وەلاتی ڤە گرێدای بیت

وارڤین: ئەڤیندا وەلاتی خو

وارین: بارین

وان: وانێ، باژێر، ناڤێ گول

وەرین: وەریان، وەرهان، هەلوەرین

وەشان: بەلاڤکرن، چاپکرن، هەژان، لڤینا ب هێز

وەناز: نازدار، بەناز

وەنەوش: گول بنەفش

وەهار: بهار

وژدان: ناخ، زەمیر، مروەت

وجان: بیهنڤەدان

وندا: بەرزە، هندا بون

وێرین: نەترس، ئازا، بجەرگ

وێژنە: پەستە، سترانا بلەز

(ی)

یەکڤین: هەڤدو ڤیان

یانە: جهێ گێرانا ئاهەنگ وخوشیان

یەکێتی: ئێکەتی، ئێکگرتن، ئێکبون

یەمان: مەفەر، قورتال- ئازا، دلێر

یارا: ئارا، هەڤالینی، دوستایەتی، هەبون

٢- ناڤێت کوران

( ئا)

ئاخدار: کوڤەندار، دلکول، دلکەسەر

ئادان: مفادار، سودمەند، بەپیت

ئادگار: روالەت، شێوە، شێواز، سیما

ئاراس: ئاراز، رویبار

ئاریان: ئارهان، ئازریان، تۆرەبون

ئازا: زیرەک، مێرخاس، خوراگر

ئازاد: سەربەست، رزگار، مال مەزن، خانەدان

ئازار: ئێش وژان، خەم وقەهر

ئاشەڤان: ل بەر ئاشی

ئاڤدەل: هەژار، ئاڤگێر

ئاکنجی: جێگیر، نیشتەجێ

ئاگو: کێلیا چیایە

ئاگاه: هایدار، ئاگەهدار

ئالەڤان: ئالاهەلگر

ئالان: تێ ئالیان

ئەرمان: دلوڤان

ئەڤراز: سلال، ژێهەل، بلند

ئەگەر: سەدەم، سەبەب- کۆسپ، رێگر، تەگەرە

ئەلند: بەربەیان، سپێدا زوی، کازیوە

ئەنجام: داوی، دویماهی- بەرهەم، بەر، ژێهات

ئەیڤەز: ئەیواز، ئامادە، بەرهەڤ

( ب)

بادین: بەهدین، بێهدین

بارانی: ژبارانێ، وەک بارانێ

باستان: دێرین، کەڤن، کەڤنار

باروڤ: بایێ ب هێز، بارانا کو بایەکێ بهێز دگەل دا بیت

باکۆر: ئێک ژچار سەمتانە( باکۆر،باشۆر،رۆژهەلات، رۆژئاڤا)

باگەر: بۆران، هاتنا بەفر وبای ڤێکرا- بابەلیسک، گەرەلول، هڕەبا

بالا: بەژن، بەژن وبال٠ سەری، ژۆری

بالەک: هەستیێ ملی

بالبەر: سێنگ فرەهە، بێنفرەهە

بالندە: فڕندە، تەوال

باهۆز: بابەلیسک، هڕەبا

بایەخ: پویتەپێکرن، گرنگی پێدان

بەختیار: بەختەوەر، شاد

بەرخۆ: تێشکی میهێ

بەندەوار: ئەڤیندار، دلدار، شەیدا

بەندی: دیل، ئێخسیر، گرتی

بەنگین: سالار، مەزن، بەختەوەر، گەنج، سنێلە

بەیرەم: لیهازە، چلمێر، لۆسە، مەڵغە

بەیسە: قەشا، سەهۆل، بەستی، قەڕاسە

بریکار: نوینەر

بریندار: زامدار- دلکول، کوڤەندار، دلکەسەر

بژار: هلبژارتی، ژێگرتی، ژێڤاڤارتی

بۆزۆ: سپی، رەنگێ رەش وسپی دناڤێکدا

بیدار: هشیار، ئاگەهدار

بیرمەند: هزرڤان، بیرچاک، هزرپاقژ،بیرگەش

بینەر: تەماشەڤان

بێبار: بێ باهر، بێ بەش

بێتاوان: بێ گونەه

بێدار: هشیار، نەنڤستی، ئاگەهدار، هایدار

بێوار: بێ جهە، بێ وەلات

( پ)

پارێزەر: بەرەڤان، پشتەڤان، هاریکار، پالپشت

پالە: کرێکار، کارکەر، شولکەر

پەرژان: پێژان، پێوان، پاوان، تەعان، تان، تەیمان، شویرهە

پەسار: زنار، کەڤرێ خورستی وبلند

پێزان: پێ ئاگەه، ئاگەهدار

( ت)

تەنگەزار: پەریشان، ئالۆز

تەیرۆ: فژلۆک، تەڕگ، تەرزە

توخیب: سنۆر، مەرز، سەرحەد، کەوشەن

تۆرەڤان: وێژەڤان، ئەدیب

تویژەر: لێکۆلەر، ڤەکۆلەر

تیرێژ: رۆژ، تیشکێت رۆژێ

تیمار: دەرمان، چارەسەری

تێکۆشەر: شۆرەشگێر، شۆرشڤان

(ج)

جاندار: گیاندار

جانگیر: جیهانگیر، عالەمگیر

جەگەر: مێلاک، جەرگ، کەزەب

جەلال: جۆم، چەم، رویبار

جەنگ: جەنگۆ، شەر، لێککەڤتن

جوامێر: جۆمەرد، مەرد

جۆبار: جۆکا مەزن

جوتیار: وەرزڤان، جۆتکار، چێنەر

جۆڤان: کەڕاخ

جێگر: شوینگر

(چ)

چاڤشین: رەنگێ چاڤی

چالاک: زیرەک، چەلەنگ

چەپەر: سەنگەر، خەڵ، سپێ

چەتۆ: چەک هەلگر، رێبەر، چەتە، رێگر

چەکدار: خودان چەک

چولی: کەسێ ل چولی

چیایی: چیاڤان، شاخەوان

چیچۆ: بچویک وخوشکوک وەکی چویچکێ

(خ)

خانەمێر: میرخان، مەزنێ میران

خاوێن: پاقژ، بژین، بژوین

خەبات: کار، بزڤین، هەولدان، تێکوشین

خەلەف: تیڤکلێ دارێ،قەلپێ دارێ

خەمۆ: خەمخۆر، خەم هەلگر

خۆسەر: جودا، سەربخو

خوشەڤی: خۆشتڤی، خۆشەویست

خۆشوار: وارەکێ خوش

( د)

دابین: بەرهەڤ، ئامادە

دادوەر: دادڤان، حاکم، قازی

دارا: هەیی، زەنگین

دانەر: چێکەر، ئاڤەکەر، نژیار

داهات: بەر، بەرهەم، ژێهات

دەشتی: چولی، ل بەریێ

دژوار: هار، تیژ

دلتەر: گەنج، جحێل، تۆلاز

دلخوین: دلبرین، خەمدار

دلژار: دل چرمسی، خەمگین

دلسۆژ: دلسوژ، خەمخۆر، حەژێکەر

دلشێر: ئازا، نەترس، عەگید، مێرخاس

دلمان: سل، زیز، تۆرە

دلوڤان: لێبۆر، خوڤیک

دۆست: هەڤال، هۆگر، برادەر، دەستەبرا

دویروار: ئاوەرە، کوچبەر

دیار: ئاشکرا، خویا، بەلی

دیدەڤان: بینەر، چاڤدێر

دویرۆکڤان: مێژونڤێس، دویروکنڤێس

دێران: بێدەر دانە بای، پارزنین، سەفاندن

( ر)

راڤیار: راڤکەر، نێچیرڤان

رامان: مەبەست، مەخسەد، مەرەم

رەپال: عەردێ بێ گیا وبێ مفا

روباد: رێ نیشاندەر، کەوێ نێر

رێبار: رێڤینگ، رێبوار

رێبەر: رێزان، رێناس، شارەزا- رێڤەبەر، رابەر، سەرکێش

رێبین: رێناس، ریزان، رێبەر

رێنجبەر: پالە، کارکەر، کڤێکار

( ز)

زال: پیر، کال

زانا: زانەر، دانا، ژیر

زیمار: نالنال، گری

زێندی: زندی، ساخ، ژیندار

زێوان: نۆبەدار

( ژ)

ژیار: ژیان، ژین

ژێگر: بژارە، هەلبژارتی

ژێهاتی: هەژی، هێژا

(س)

سارون: نێچیرڤان، راڤکەر، راڤیار

سازڤان: موزیکژەن

سەرچل: نەترس، مێرخاس

سەردار: پێشەوا، رێبەر

سەردەم: دەمێ بەردەوام، هەر وهەر

سەرمەست: سەر خوش

سەرهات: رویدان

سەمیان: خودان، مەزنێ مالێ

سەهەند: سیبەر

سپیندار: دارا سپی

سروشت: دیمەن، وێنەر

سویار: کەسێ ل هەسپی یان دەوارەکی سویاردبیت

سیابەند: سیامەند

سێڤۆ: ژسێڤی

(ش)

شاخوان: چیایی

شەرڤان: شەرکەر، چەکدار

شەڤگەڕ: شەڤگێر

شەمام: شەماموک

شەنگست: بنیات، بنواشە

شێرزاد: کورێ شێری، دلێر، مێرخاس

شڤان: شوان، یێ دچیتە بەر پەزی، خوادانکەرێ پەزی

(ف)

فەرهاد: فەریاد، هاوار

فەرزانە: دلێر، مێرخاس، زانا، ژیر

فەرسەند: هەل، دەرفەت، دەلیڤە

فەرمان: قرکرن، تالان، نەهێلان، دەستویر، ئەمر

(ڤ)

ڤارێ: ڤەدەر، هاڤی

ڤاڤێرتی: ڤاڤارتی، ژێک جادا، ژهەڤجێواز، ژێگرتی، ڤەدەرکری

ڤیار: ئەردێ خویسارگرتی

ڤینوار: گەلەک حەژ وەلاتی خو دکەت

ڤەدان: هلدان

(ق)

قوتاس: بەربسک

قوچان: سەنەدا ملکی

قولنگ: بالندەکە، تەیرە

قەلەندەر: هەژار، دەروێش

قەنجۆ: قەنج، باش، چاک

قەیسی: مژمژە، زەردەل، مژمژێت حشکری

قارەمان: قەهرەمان، پەهلەوان، عەگید، فێرس

(ک)

کارناس: کارزان، شەهرەزا

کاکل: بەردلک، خوشتڤی

کانیوار: کانێ وار؟ کانێ وەلات

کاودان: وەزع، زرۆف

(گ)

گابان: گاڤان

گارە: چیایە

گەلهات: مللەتهات

گەهین: گەهشتن

گراڤی: خوشتڤی

گرفتار: ئالۆز، پەریشان

گولی: پەرچەم، بلی

گێندەل: گیادانە

( ل)

لاوین: دەلال، جوان، خشکوک

لەزگین: پێ سڤک، سرت، چونخوش

لەوەند: لاوێ چان، گەنج

لۆری: ڤەلۆراند، پێگوتن

لێزمە: تەڤی، تەڤیا بارانێ، رەشاشکا بارانێ، رێژنە، رەهێلە

لێشاو: شلوڤە

( م)

مارۆژ: رۆژا مە نەبۆری

مازن: مەزن، گەورە، زەخم

مەلەڤان: ئاڤباز، ئاڤژەن

مەلویل: پەریشان، دامای، پوسیدە

مشەختی: کوچی، ئاوەرە

مێڤان: مێوان، مەیمان

(ن)

ناسیار: بەرنیاس، ناڤدار، ب ناڤ ودەنگ

نالبەند: سۆلبەند

نەبەز: نەرەڤ

نەدیار: بەرزە، بزر، وندا، هندابون

نەژاد: بنەکوک، رەچەلەک

نیوار: نوی وار

نیهاد: ناخ، دل ودەرون

(هـ)

هەرمان: نەمری

هەژار: ژار، بەلنگاز

هاترۆژ: رۆژهات، دەمهات

هاریکار: ئالیکار، یارمەتیدەر

هاریڤان: هاریکار، ئالیکار، پشتەڤان

هەڤچەرخ: هەڤچاخ، هاوچەرخ، هاوکات، هاودەم

( و)

وێرا: دلێر، نەترس

وێژەر: تۆرەڤان

وێزان: توانین، شیان، کارین

وار: وەلات،خاک، نشتیمان

(ی)

یەکدل: ئێکدل

یەکرێ: هەڤهزر، هەڤبیر

یاوەر: هەڤال، دۆست، هاورێ