بابەت

دەڤەرا سندیا وچەند حەیرانوک

دەڤەرا سندیا دکەڤتە دناڤبەرا هەر دو روبارا خابور وهیزل دا.

دەڤەرا سندیا دکەڤتە سەر توخیبێ کوردستانا باکورئو دکەڤتە خۆرهەلاتێ دەشتا سلۆپیا ئو جزیرێ. ئەڤ دەڤەرە ژدو بەشێت سروشتی وتۆپۆگرافی پێک دهێتن. ژئا لیێ باشور یێ ڤێ ناڤچەیێ دەشتە، کو دبێژنێ: دەشتا سندیا ئو ئا لیێ باکور ژی زنجیرێت چیایێت خامتورئو شکێرێ یە. چیایێ خامتور ژبو بلنداهیا خو نە کێمترە ژجودی، بەلکو بلندترە ئو ژگەلەک بەشان پێک دهێت. بەشێ خۆرەڤایێ دبێژنێ: ئاڤا گوزێ، ئەڤ دەرە زۆزانیە، ژئالیێ باشورخۆرهەلاتیڤە دکەڤتە بەرامبەری کویستانێت کێلا مەموی وجودی، یێت کوردستانا باکور.ئالیێ خۆرهەلاتی ژخامتوری دبێژنێ: سوارا ستەورێ، دەریێ داوەتیان،حشکال، سەرێ رەشوونێو وحەفت تەنین. ئەڤ زنجیرەیێت هاتین ژئالیێ باشور ڤە دکەڤن بەرامبەری کووستانێت تەنینا سیندیا یا نوکە دکەڤتە ئالیێ کوردستانا باکور.ژبەری سنۆر بهێتن دانان، پرانیا سندیان ل هاڤینان کۆچ دبون زۆزانێت تەنینێ ئو ل پائیزان جار دنڤە دگەران دەشتێ. لێ پشتی کو سنۆر هاتیە دانان ئو وەلات پەرچە بو، نکارین بچن زۆزانێت خو لتەنینێ، یا کو نها دکەڤتە د خاکا کوردستانا باکوردا .تەنینا سندیا دزارگۆتن ئو سترانێت گەلێری یێت کوردان دا جهەکی گەلەک تایبەتی یێ هەی وگەلەک حەیرانۆک، سەررهلینگ، ستران ولاوک پێ هاتینە ڤەهاندن. بو میناک سترانەک هەیە، کو دبێژیت:

حای لێ سۆفی براهیمێ من نا خوەیێ ڤێ پێلێ

دێ تو بەرێ خو بدە تەنینا سندیا ئو پشتا خو بدە ڤێ کێلێ (ئانگو:کێلا مەمێ)

ئای لێ دایکێ کۆرێ نەمایێ ژ نیڤبەرێ شەڤێ ئو پاشدە منێ رمەکێ لێ دابو بەژن و بالا سۆفی براهیمێ خوە، منێ دەستێ خوە گێرا بو، دەستێ من کەتە سەر ڤێ پێلێ، هەی ل منێ یێ...وەی لێ ل من ژارۆ ل تە ژارۆ، منێ رەزکەک چاندی سێڤ، ئو خۆخ ئو مژمژ ئو هنارۆ، سالی هەفت سالە رەزکێ مە گەهشتە بەرێ خوەو، وەی لێ منو بەژنا بلند ژێ نەخوارۆ، سۆفی براهیمێ من تێوۆ ژ مێردینێ، لنگێ ل رکێبێ، دەستێ ل دەستگینێ، وەی لێ دایکێ کۆرێ نەمایێ، ژ نیڤبەرێ شەڤێ پاشدە منێ رمەکێ لێدابو، بەژن وبالا سۆفی براهیمێ خوە، منێ دەستێ خوە گێرا بو، دەستێ من کەتە سەر پێلا خوینێ، هەی ژارێ یێ...

سترانەکە دن یا کلاسیک، کو ژێرا دبێژن حەیران، دبێژیت:

حەیران ژارێ، تەنینا سندی یوو تەنینا سندیا ، وەی لێ رەشدکێ ژ رەش کوونا، سپی دکێ ژ بەرفکێ ڤان کەڤیا، حەیران ژارێ ژێ نزانم روکێ تە یێ سۆرێ سۆر بگولی سۆرترە یان مەرەزێ سەر دەستێ کەچکێن ڤان دهیا ژەرێێێێ، وەی دە رابە تە کەزیۆک سۆرێ، وەی لێ مالا منێێێێ...

تەمامیئا سترانا حەیران وەسا یە:

بەندا ئێکێ:

ئای لێ لسەر چلێوو چار نازەنینە ئە زێ نزانم ناڤێ خوە ل کێ بکم ، لمنێ ئو، داییکێ رەبەنێ من نە دێیە ئەزێ ل دێ کم، من نە بابە ئە زێ ل بابێ کم ، ئەزێ بچم سەرێ هەوالەکی ڤایێ بلند بسەکنم ، هەردو دەستێت خو رابەری خودێ کم لە منێێێ

ئای لێ چ بکم ڤی زالمی زالم دێو وبابی دارەکێ ل زەندانێ من ئی هەنە دابوو گۆستیلێ منێ قیمەتی د تلیێن من دە شکاندن، خەزێمی زێری ژدفنێ من فراندن، ئەز ئەڤدالەکا خوەدێ نزانم پشتی ڤی قاسی گرێدانا قەرەپۆشیکێ چ لەونی چ تەرزی گرێ دم، هەی لە منێێێ....

بەندا دووێ:

ئای لێ....وو هێ..ێ..ێێێێ ئای لێ ڤێ پیرە پەیزۆکێ ل من ئە ڤدالەکی خوەدێ لەزی لەز دابوو، منێ نە کری کار ئو بارێ هەرسێ مەهێن زڤستانێ لە منۆۆ...حەوالێ ژۆری دخوازن ژ مژێ ژمۆرانێ، وو دەشتا ژێری دخوازێ تاڤییەکی رەشی هوور بارانێ، ئە ی لێ کورکی ب سێ دەنگان ل کچکێ دکر گازی تە مالک نە ل مالێ، ئە ی لێ هەتا وار ئو وارکۆزێ مە ل وارێ بهارێ تە دەنگ نەکر، ئەڤرۆ محەلێ مە بار کری دانینە سەر وارو وارکۆزێ زڤستانێ، ئە ی لێ بلا ژ خێرەکا خوەدێ را ئەز ئە ڤدالی خوەدێ دیکەک بام ژڤان دیکێ پۆرێ، وەی لێ منێ ژبەر هەوتێنا تاژی ئو توولێ مەحمەد بەگێ خوە بهاڤێتا هەودکا کفرزەمانێ، لە منۆۆ، دە رابە تە خەزێم شۆرێ ئەی لێ مالا منێێ...

بەندا سیێ:

ئای لێێێ....وو هێ...ێ...ێ..ێ..ئێ ...ێ ئای لێ دلێ من ئە ڤدالی خوەدێ چەندی ل بەر هەولە وەلایێ، ئیرو سەرێ سێ شەڤو سێ رۆژانە، ئە ی لێ بەژنکا بلند، دێمانێ سۆرێ گولی، چاڤێ رەشو بەلەک گرتبو تایێ لە منۆۆ، های لێ هوینێ رابن بینن، ئای لێ بەرانەکێ بینن بکن خێرا شێخ ئە ڤدلقادر، شێخێ ئاخا ل بەغدایێ لە منۆ...ئای لێ بەلکی ژ بەژنکا بلند دێمانێ سۆرێ گولی، چاڤێ رەشوو بەلەکو ژ هازر گوهداران را رێکە ڤێ شەفایێ، لە منۆۆ،ئەی دە رابە تە کەزیۆک سۆرێ، ئەی لێ مالا منێ...

بەندا چارێ:

ئایێێێ....هێ..ێ...ێێێێ ئەز ئە ڤدالەکی خوەدێ نە دینم ئە زێ نە هارم، ئا ی لێ هوونێ من ئە ڤدالی خوەدێ نە گەرینن سەر چ دێرانو مزگەفتان نە گەرینن، هەمی ل من شاهنە دێرن، هوونێ من نە بن جەم قەشەکی فەلا، معەلمەکی، قەوالەکێ، جەم مەلایەکی موسلمانا،ئەی لێ چ نڤشتیان ژ منو بەژنکا بلند را چێنەکن، هەمی مەکرانو سێهرن. ئە ی لێ ئەڤ سالە سالا هەفتانە بەر ب سالا هەشتێ ڤە دچێ ئەز ئە ڤدالا خوەدێ بەندەوارا کۆپەکێ مێرێ پیسە من نا بەردە نە دوێرم لە منۆۆ...

بەندا پێنجێ:

ئەز گۆزەلم، گۆزەل خانم، هەی لێ ئەزا بتەنکا کراسەکی کتانم، ئەز ملهەما سەر سەرێ دینێ خۆرتانو ڤان لاوانم، وەی مۆمێ، مۆمێ، مۆمێ، وەی لێ تە کراس قەزا ئەرزەرومێ، تە هنارا سەرێ شتلانێ رەبەنێ، هەی لێ من ب دەست گرتو ب دەڤ چوومێ...

بەندا شەشێ:

حەیران ژارۆۆۆ، ئەزێ ژکولێن تە مرم،ئەزێ ژکولێن تە مرم، ئەی لێ چاڤێ من کورمالێ کورمال دێو بابێ رەشن ژکلێ سوبهانی ناگرن، هەچی یارەکێ وی هەیە دەڤ دۆستن ژدلێ خوە کافرن، هەچی یارکێ وان ب دلێ وان هەبێ ژ ملکو ئەملاکێ مووش چێترن ژارۆۆ...وەی دە رابە کەچکێ بیهشەنگێ، ئەی لێ تو ریشیان بەردە ژناڤ تەنگێ، کەڤی هاتنە کەتنە ئاستەنگێ، من دڤێ بچم تەوافا خالا ل گەردەنێ، وێڤە دخەلهێ ژ ناڤتەنگێ...

بەندا حەفتێ:

حەیران ژارۆۆۆ.... حەیران، تەنینا سندیا، تە رەش دکێ ژرەش کوونان، تە سپی دکێ ژ بەرفکێ ڤان کەڤیان، حەیران ئەز نزانم سێ بسکێن بەژنکا بلند سۆرترن ئە ی لێ نا وەلا قورمزێ سەر دەستێن کەچکێن ڤان دهیا، وەی، وەی دێ بلا حەیرانێ من ساخ بێ، ئە ی لێ دۆستەکا وی ڤێرا...

بەندا هەشتی:

حەیران ژارۆ، ئە گەر تو مازیچنێ تو خو ژزناران بەرنەدە، ئە گەر تو ب هەڤال وهۆگری تو جەوابێ ل من نەدە، ئە گەر تو بێ هەڤال وهۆگرێ وەرە دەڤێ خوە دەینە سەر تاما خالا ل گەردەنێ، تێڤەدانا سینگان بەرنەدە، ئە ی لێ هەتا ستێرا سبێ ل منو حەیرانێ من دەربێ ئەی لێ خوە باڤێژە ئالیێ قوبلەتە، وەی،وەی دە بلا حەیرانێ من ساخ بێیو دۆستەکا وی ڤێرا...

بەندا نەهێ:

حەیران ژارۆ، زاخۆکا بەهدینا ل من دلگیرە، زاخۆکا بەهدینا ل من دلگیرە ژارۆ، ئەی لێ لسەرا ئاڤا هیزلە ئو ل بنرا دو گورێ شەتێ خابورە، ئە گەر تو ل بەژن بلندا، چاڤ رەشا، کەماخ کێروشکا دگەری، تو وێ خوە بەردە باژارێ ئە لقووشێ، ئای لێ ڤان مەخینا، وەی دە رابە کەچکێ تە کەچینێ،وەی لێ تە مەمک هێکێ ل هێلینێ، ئە ی لێ زۆزان خوەشن دا بچینێ....

بەندا دەهێ:

ئای لێ سۆفی براهیمێ من نا خوەیێ ڤێ پێلێ، وەیلا ل من رەبەنێ، تو بەرێ خوە بدە تەنینا سندیا ئوپشتا خوە بدە ڤێ کێلێ، وەی لێ دایکێ کۆرێ نەمایێ، ئەز نزا حەیفکا سۆفی براهیمێ خوە هلدم، ئەی لێ نا وەلا چاڤ ب رەشێ بسک ب تێلێ...وەی ژارۆ، ژارۆ ، ژارۆ، وەی لێ سۆفی براهیمێمن ژارۆۆ...

بەندا یازدێ:

ئای لێ سۆفی براهیمێ من تێ ژمێردینێ، وەیلا من نازکێ ئو نازدارێ ئو ل من جوانێ نازەنینێ. سۆفی براهیمێ من سوارە ل مەهینێ، لنگێ ل رکێبێ و دەستێ ل دەستگینێ،وەیلا دایکێ کۆرێ نەمایێ شەڤکا نیڤا شەڤێ چاوا منێ رمەکا لێدابوو سۆفی براهیمێ خوە، ئەی لێ من دەستێ خوە گێرا بو، دەستێ من کەتە سەر مەوجا خوینێ وەی ژارۆۆۆ. حەیلا ل من ژارۆ ل تە ژارۆ، مە رەزەک چاندی سێڤ و خۆخ، مژمژ وهنارۆ، سال حەفت سالێ مە تەمامە رەزکێ مە گەها بەرێ خوە وۆۆئو من بەژنکا بلند ژێ نە خوارۆۆ...

تێبین: ژڤان سترانان را دبێژن: حەیرانۆک یان ژی سەر رێهلینگ،ئەڤ جورەیێ سترانان پترین ل دەڤەرێت شەرنەخێ، قلابان، جزیرێ وزاخۆ دهێن گۆتن و بەر بلاڤن.

١-٤-٢٠١٧ دهوک- ئەحمەد عەلی

من یا ڤەگوهازتی ژویکیپیدیا پشتی من رێنوسا وێ درستکری ئو هندەک خەلەتیێت زێزمانێ ودگەل توژاندننێ ژلایێ من ڤە هاتینە راست کرن بو پێزانینێ.