بێژە

بێژە دزمانێ کوردیدا

ل سەر ئەندامێت لەشێ مروڤی

( Kurdish idioms )

الظهر : پشت : back

English Kurdish

پشتانێ یە back to back

یێ بێ پشتە without back

پشت راست بو a straight back

وی پشت نەدە never turn your back on him

یی بێ پشتەڤانە have no back support

پشتێ ژێ نەدە باش be back help to

یێ پشت کەستی یە with a breaking back

پسشتا وی یا ل کەڤری back to the rock

وی نەکە پشت don't regard him as a back

گوتنا مەزنا : A proverb

ئێکی ل زکیدا ، گوت : ئاخ پشتێ

Someone hit him on the belly, he said," Oh my back."

دەڤ : mouth

English Kurdish

بەر دەڤکە mouth to mouth

یێ دەڤ بەردایە a wide open mouth

دەڤێ خو لڤلڤاند to move one's mouth

دەڤێ خو مچاند a mouth closed

دەڤێ خو لێ ڤەکر open one's mouth on someone

ژدەڤێ خو ڤەگرت to put things aside from one's mouth

دەڤێ وی ناگەریێت make his mouth shut up

یێ ب کەرکێ دەڤی having a half mouth

ب خودان دەڤ کەت having a full mouth

دەڤی وی یێ بێ بەرسڤە a mouth without limits

گوتنەکا مەزنا : a proverb

دەڤێ خو دبای دوەرینیت

Catching the wind with one's mouth

پێ : foot : القدم

English Kurdish

پێ لێ نا step foot on

پێ لێ بڕن cut off one's feet

یێ پێ درێژە with a long foot

دوو پیا قەرکە hire two other feet

بەر پیا ئێخست put somebody under the foot

ب سەر پیا کەت be on one's feet

پێ ل دیف من ناهێن keep feet behind

کەسێ پێ لێ نەدانایە nobody has got his foot

پێ ئێخستنە بەر خو to lie foot down

پیا ل دیف خو دکێشیت to drag foot behind

گوتنەکا مەزنا : A proverb

هات پێ ژ دەستا درێژتر came back feet longer than the hands

دل : القلب : heart

English Kurdish

یێ هزار دلە having so many hearts

یی بێ دلە with no hearts

یێ دل کولە a wounded-heart

دل پێ سوتن heart full of pity

دل پێڤە نینە a hard-hearted

دلێ پر کوڤانە a painful heart

ژ بەر دلی چو losing someone near to none's heart

ئەڤینێ خو ل دلیدا a heart in love

ژ بەر دلێ خو هاڤێت heed no heart to someone

ب یا دلێ وی ناکەڤەن to ignore what his heart hides

دل سیبەرێت دلانە : A heart is a shadow to other hearts

پاتک : رقبة : neck

English Kurdish

پاتکا خو دایێ showed him the neck

پشت پاتکێ بنڤێسە write it on your neck

یێ پاتکێ دگەل دئاخڤیت to talk to someone with a neck

خر یێ ل سەر پاتکێ hold all on his neck

کەتە سەرپاتکا وی it falls on his neck

گوتنکا مەزنا : A proverb

هێشتا چ چویڤ پاتکا وی نە کەڤتینە

Till now no whip had fallen on his neck

چوک : الركبة : knee

English Kurdish

ژ چوکا کەت go weak in the knees

چوک ل چوکادان knock knees together

کەڤتە سەر چوکا go down on knees

چوک ل ئاخێ رکوباندن to resist on the knees

یێ کەتیە سەر چوکا fall to (one's) knees

گوتنەکا مەزنا : A proverb

بەرەک ل چوکێ خودا He broke his knees

چەند بێژەیێت کوردی دگەڵ دوو پارچیت دگیانی

Kurdish English

یێ ستو ناڤ ملە neck joined to shoulders

چەرم وهەستی یە only skin and bones

گوشت ونینوکن meat attached to nail

دەڤ برە پاتکێ stretched the mouth to neck

ئەزمان کرە دەڤی دا make a tongue put into the mouth

یێ بێ سەر ونجمە without head and face

ناڤ بەینا چاڤ وبریا between the eye and the eyebrow

زک وپشت بونە ئێک stomach and back bound together

ژ دەست وپیا کەت left without hand and leg

دەست ژپیا درێژتر hands longer than legs

خو بچاڤ ودەڤ هاڤێتی to throw oneself eyes with mouth on

چ ب دەڤ ئەزمان کەت to start to use mouth and tongue

put his beard on his moustache ریهـ دانان سەر سمبێلا

لێڤ پێش ترن ژ ددانا lips are a head of teeth

موی ب سەری ڤە نە مایە his head lost its hair

مویێت سەرێ من قژبون my head's hair go up

یێ ب دەڤ ولێڤا ڤە مای go over someone's mouth and lips

کەتە سەر چەنگ ولەپا to be on one's hands and palms

جەرگ ومێلاک لێ سوتن to burn his liver and lung

عویر وریڤیک ژێ دەرکەتن stomach and intestine comes out

سەر: الرأس : head

English Kurdish

ما بێ سەر no head to guide

یێ سەر رەقە a block head

سەر پێڤە نینە without head

یێ سەد سەرە with so many heads

یێ سەر نوخینە head down

سەرێ بەر ئاتەفا trouble headed

سەری ژێ بەر نە دە pay him a good head

ئەم سەر ب سەر بوین head to head

خو ب سەر های نەدە head him no attention

خولی ب سەری وەربو had ashes on the head

گوتنەکا مەزنا : A proverb

هیڤیا دەرا، خولیا سەرا

Waiting for doors to be opened

as if you have ashes on your head

چاڤ: العين : eye

English Kurdish

یێ چاڤ نقە a closed eye

یێ چاڤ ل دەرە his eyes go beyond the limit

یێ چاڤ چەرینە having a flirting eye

چاڤ لێ تارکرن to darken one's eyes

خو بەر چاڤ کر be in front of other's eyes

ئەز شەش چاڤ بوم to be with six eyes

من ژ بەر چاڤێ خو بر keep one out of one's eyes

من چاڤێ خو لێ وەگێرا to turn one's eye off someone

ژ بەر چاڤێت من ناچیت having somebody before the eye

ب کێژ چاڤی بەرێ خو دکەیێ with which eye you look at

گوتنەکا مەزنا : proverb

ئەوێ ئەز ب چاڤەکی نەڤێم ، من ب دوو چاڤا نەڤیت

That who dislikes me through one eye,

I hate him with both.

گوهـ : الأذن : ear

English Kurdish

گوه نە دێ pay no ear to

ژگوها کەت to lose one's ears

یێ گوه نەرمە having soft ear

گوه ژمە برن to make someone lose ears

ژ بنێ گوهی یە to do something out of one's ear

گوه نە دە کەسێ lend no ear to anyone

چ دگوهادا ناچیت nothing has a place into his ear

یێ گوه نە سمتی یە heeds no ear to

سەر وی گوهی نە نڤە never sleep on that ear

گوهێ وی یی د لەپێ مندا to put another's ear under one's hand

گوتنەکا مەزنا : A proverb

ژ گای گوه نیشادا : From the bull, showed him only the ears

ستو : رقبة : neck

English Kurdish

ستو چەماند to bend the neck

خو دا بەر ستویێ to replace one's neck for

ستو لێ شکەست to have a neck broken

پی ل ستویێ نا to put a foot on the neck

ستو کەتە بەر کێری a knife above the neck

گوتنەکا مەزنا : A proverb

توکا نەعلەتێ کەتە ستویێ وی :

A ring of curse has befallen on his neck

ددان : السن : tooth

English Kurdish

ددان چراکاندن grit one's teeth

ددان نە ماینە have no teeth

ددانا نیشا بدە to show teeth

ئەو ددان هەلکێشا to pull a tooth

ددانا وی هاڤێت to drop the teeth of

گوتنێت مەزنا : A proverb

گرا ب دەستی ڤەبیت، نە هەوجەی ددانانە

No need for teeth if hand can loosen the knot

لێڤ : الشفّة : lip

Kurdish English

لێڤا نا کەیێ lips won't taste

یا دایە دلێڤێرا reached the lips

یێ ب کەرەکێ لێڤێ with a part of lip

لێڤ لێڤی نەدا never let lips touch lips

دبن لیڤ لێڤکا دئاخڤیت talks beneath lips

گوتنەکا مەزنا : A proverb

لێڤ پێش ترن ژ ددانا lips are a head of the teeth

تێشکێت گیانەوەرا دگەڵ دەیبابا : Baby animals and their parents

بێژە وگوتن ل سەر ڤان گیانەورا:

· هەسپێ وی ل چ عەردا ئاڤێ ناڤەخوت

· خنزیرەکێ ب شەرتێ خویە

· هەر بەز و پێبکا خو

· مریشک هێکێ دکەت بری ف دیکلی دکەڤن

· ما تو وەدەکی هەرێ دئاڤیدا

· چێلەکا تڕو گارانەکێ تڕو دکەت

· تو کتکا چاڤ نقی

· تو دبێژی چاڤێت مامبزێ نە

· وەکی سەیێ پێ سوتی یە

· گەردەنا وێ گەردەنا قازێ یە

بێژە دزمانێ کوردیدا.pdf