بێژە
بێژە دزمانێ کوردیدا
ل سەر ئەندامێت لەشێ مروڤی
( Kurdish idioms )
الظهر : پشت : back
English Kurdish
پشتانێ یە back to back
یێ بێ پشتە without back
پشت راست بو a straight back
وی پشت نەدە never turn your back on him
یی بێ پشتەڤانە have no back support
پشتێ ژێ نەدە باش be back help to
یێ پشت کەستی یە with a breaking back
پسشتا وی یا ل کەڤری back to the rock
وی نەکە پشت don't regard him as a back
گوتنا مەزنا : A proverb
ئێکی ل زکیدا ، گوت : ئاخ پشتێ
Someone hit him on the belly, he said," Oh my back."
دەڤ : mouth
English Kurdish
بەر دەڤکە mouth to mouth
یێ دەڤ بەردایە a wide open mouth
دەڤێ خو لڤلڤاند to move one's mouth
دەڤێ خو مچاند a mouth closed
دەڤێ خو لێ ڤەکر open one's mouth on someone
ژدەڤێ خو ڤەگرت to put things aside from one's mouth
دەڤێ وی ناگەریێت make his mouth shut up
یێ ب کەرکێ دەڤی having a half mouth
ب خودان دەڤ کەت having a full mouth
دەڤی وی یێ بێ بەرسڤە a mouth without limits
گوتنەکا مەزنا : a proverb
دەڤێ خو دبای دوەرینیت
Catching the wind with one's mouth
پێ : foot : القدم
English Kurdish
پێ لێ نا step foot on
پێ لێ بڕن cut off one's feet
یێ پێ درێژە with a long foot
دوو پیا قەرکە hire two other feet
بەر پیا ئێخست put somebody under the foot
ب سەر پیا کەت be on one's feet
پێ ل دیف من ناهێن keep feet behind
کەسێ پێ لێ نەدانایە nobody has got his foot
پێ ئێخستنە بەر خو to lie foot down
پیا ل دیف خو دکێشیت to drag foot behind
گوتنەکا مەزنا : A proverb
هات پێ ژ دەستا درێژتر came back feet longer than the hands
دل : القلب : heart
English Kurdish
یێ هزار دلە having so many hearts
یی بێ دلە with no hearts
یێ دل کولە a wounded-heart
دل پێ سوتن heart full of pity
دل پێڤە نینە a hard-hearted
دلێ پر کوڤانە a painful heart
ژ بەر دلی چو losing someone near to none's heart
ئەڤینێ خو ل دلیدا a heart in love
ژ بەر دلێ خو هاڤێت heed no heart to someone
ب یا دلێ وی ناکەڤەن to ignore what his heart hides
دل سیبەرێت دلانە : A heart is a shadow to other hearts
پاتک : رقبة : neck
English Kurdish
پاتکا خو دایێ showed him the neck
پشت پاتکێ بنڤێسە write it on your neck
یێ پاتکێ دگەل دئاخڤیت to talk to someone with a neck
خر یێ ل سەر پاتکێ hold all on his neck
کەتە سەرپاتکا وی it falls on his neck
گوتنکا مەزنا : A proverb
هێشتا چ چویڤ پاتکا وی نە کەڤتینە
Till now no whip had fallen on his neck
چوک : الركبة : knee
English Kurdish
ژ چوکا کەت go weak in the knees
چوک ل چوکادان knock knees together
کەڤتە سەر چوکا go down on knees
چوک ل ئاخێ رکوباندن to resist on the knees
یێ کەتیە سەر چوکا fall to (one's) knees
گوتنەکا مەزنا : A proverb
بەرەک ل چوکێ خودا He broke his knees
چەند بێژەیێت کوردی دگەڵ دوو پارچیت دگیانی
Kurdish English
یێ ستو ناڤ ملە neck joined to shoulders
چەرم وهەستی یە only skin and bones
گوشت ونینوکن meat attached to nail
دەڤ برە پاتکێ stretched the mouth to neck
ئەزمان کرە دەڤی دا make a tongue put into the mouth
یێ بێ سەر ونجمە without head and face
ناڤ بەینا چاڤ وبریا between the eye and the eyebrow
زک وپشت بونە ئێک stomach and back bound together
ژ دەست وپیا کەت left without hand and leg
دەست ژپیا درێژتر hands longer than legs
خو بچاڤ ودەڤ هاڤێتی to throw oneself eyes with mouth on
چ ب دەڤ ئەزمان کەت to start to use mouth and tongue
put his beard on his moustache ریهـ دانان سەر سمبێلا
لێڤ پێش ترن ژ ددانا lips are a head of teeth
موی ب سەری ڤە نە مایە his head lost its hair
مویێت سەرێ من قژبون my head's hair go up
یێ ب دەڤ ولێڤا ڤە مای go over someone's mouth and lips
کەتە سەر چەنگ ولەپا to be on one's hands and palms
جەرگ ومێلاک لێ سوتن to burn his liver and lung
عویر وریڤیک ژێ دەرکەتن stomach and intestine comes out
سەر: الرأس : head
English Kurdish
ما بێ سەر no head to guide
یێ سەر رەقە a block head
سەر پێڤە نینە without head
یێ سەد سەرە with so many heads
یێ سەر نوخینە head down
سەرێ بەر ئاتەفا trouble headed
سەری ژێ بەر نە دە pay him a good head
ئەم سەر ب سەر بوین head to head
خو ب سەر های نەدە head him no attention
خولی ب سەری وەربو had ashes on the head
گوتنەکا مەزنا : A proverb
هیڤیا دەرا، خولیا سەرا
Waiting for doors to be opened
as if you have ashes on your head
چاڤ: العين : eye
English Kurdish
یێ چاڤ نقە a closed eye
یێ چاڤ ل دەرە his eyes go beyond the limit
یێ چاڤ چەرینە having a flirting eye
چاڤ لێ تارکرن to darken one's eyes
خو بەر چاڤ کر be in front of other's eyes
ئەز شەش چاڤ بوم to be with six eyes
من ژ بەر چاڤێ خو بر keep one out of one's eyes
من چاڤێ خو لێ وەگێرا to turn one's eye off someone
ژ بەر چاڤێت من ناچیت having somebody before the eye
ب کێژ چاڤی بەرێ خو دکەیێ with which eye you look at
گوتنەکا مەزنا : proverb
ئەوێ ئەز ب چاڤەکی نەڤێم ، من ب دوو چاڤا نەڤیت
That who dislikes me through one eye,
I hate him with both.
گوهـ : الأذن : ear
English Kurdish
گوه نە دێ pay no ear to
ژگوها کەت to lose one's ears
یێ گوه نەرمە having soft ear
گوه ژمە برن to make someone lose ears
ژ بنێ گوهی یە to do something out of one's ear
گوه نە دە کەسێ lend no ear to anyone
چ دگوهادا ناچیت nothing has a place into his ear
یێ گوه نە سمتی یە heeds no ear to
سەر وی گوهی نە نڤە never sleep on that ear
گوهێ وی یی د لەپێ مندا to put another's ear under one's hand
گوتنەکا مەزنا : A proverb
ژ گای گوه نیشادا : From the bull, showed him only the ears
ستو : رقبة : neck
English Kurdish
ستو چەماند to bend the neck
خو دا بەر ستویێ to replace one's neck for
ستو لێ شکەست to have a neck broken
پی ل ستویێ نا to put a foot on the neck
ستو کەتە بەر کێری a knife above the neck
گوتنەکا مەزنا : A proverb
توکا نەعلەتێ کەتە ستویێ وی :
A ring of curse has befallen on his neck
ددان : السن : tooth
English Kurdish
ددان چراکاندن grit one's teeth
ددان نە ماینە have no teeth
ددانا نیشا بدە to show teeth
ئەو ددان هەلکێشا to pull a tooth
ددانا وی هاڤێت to drop the teeth of
گوتنێت مەزنا : A proverb
گرا ب دەستی ڤەبیت، نە هەوجەی ددانانە
No need for teeth if hand can loosen the knot
لێڤ : الشفّة : lip
Kurdish English
لێڤا نا کەیێ lips won't taste
یا دایە دلێڤێرا reached the lips
یێ ب کەرەکێ لێڤێ with a part of lip
لێڤ لێڤی نەدا never let lips touch lips
دبن لیڤ لێڤکا دئاخڤیت talks beneath lips
گوتنەکا مەزنا : A proverb
لێڤ پێش ترن ژ ددانا lips are a head of the teeth
تێشکێت گیانەوەرا دگەڵ دەیبابا : Baby animals and their parents
بێژە وگوتن ل سەر ڤان گیانەورا:
· هەسپێ وی ل چ عەردا ئاڤێ ناڤەخوت
· خنزیرەکێ ب شەرتێ خویە
· هەر بەز و پێبکا خو
· مریشک هێکێ دکەت بری ف دیکلی دکەڤن
· ما تو وەدەکی هەرێ دئاڤیدا
· چێلەکا تڕو گارانەکێ تڕو دکەت
· تو کتکا چاڤ نقی
· تو دبێژی چاڤێت مامبزێ نە
· وەکی سەیێ پێ سوتی یە
· گەردەنا وێ گەردەنا قازێ یە