Schakkebroek

HISTORISCH:

Willem Wintmolders (hem sterck ende principaal maekende oock spreeckende voor zijne broeders ende susters absent) verscheen op 15.12.1625 voor Meier en laten van het hof van Waanrode om te verkopen: een stuck erfven om een forte oft schanse van te maken, gelegen te Schaeckenbrouck, groot omtrent drij zillen (drie zillen) aan een deel van de inwoners van Schakkebroek. De Schakkebroekenaren zijn vertegenwoordigd door Christiaen Ruelens, Robrecht Bosmans en Valenteijn Germeijs. Zij kopen op hypotheek voor een jaarlijkse rente van 12 Brabantse gulden. Deze schuld kon afgelegd worden tegen "den penninck twintich", zijnde aan 5% (voor 5 gulden rente moeten ze 100 gulden kapitaal neertellen, de koopsom is dus eigenlijk 240 gulden). Vervaldag van de rente: St. Catharinadag.

Aan één zijde van de schans grensde de beek.

Bijkomend reserveert de verkoper voor zichzelf een plaats op de schans door toevoeging van: in conditie dat Willem ... met zijne medegeringhe op die schanse moeten hebben een plaetse van twintich voeten lanck (20 voet lang -ca.6.00m) ende vijfthien voeten breedt (15 voet breed (ca. 4.50m) om daar op te timmeren oft te gebruycken naer hunnen gelieven...

In de burgemeestersrekeningen van 1719-1720 wordt verwezen naar de 'schansweide', 1 bunder groot.

Het kadastrale metingsplan van G. Beckers van 1747 verwijst duidelijk naar een schans. De legger (van 1766) benoemt nr. 106 als: 'schantsweyde' en nr. 107 als: 'die schantse, reghten die schansweyde'. Nr.98 verwijst naar: 'die schanstsbeeck'

In de gichten van Wuestherck werd de schans ook vermeld op 02.06.1794. Bij acte van 06.05.1794 koopt Gerard Claes na openbare verkoop op 11.02.1794 van de adellijke erfgenamen van Petrus d'Everaerts de Velpen, eene weyde genaemd de schansweyde en den schans groot 25 roeden oft daeromtrent, gelegen tot Schackenbrouck 1100 Brabantse gulden.

Een voor mij persoonlijk leuk detail: Als getuigen bij deze laatste acte traden op: Willem Van Mol van Wijer en Hieronymus Robben (Roeben?!!).

KARTOGRAFISCH: (Google+)

Kadastrale kaart: op een oude opmetingskaart in opdracht van de stad Herk gemaakt door landmeter G.Beckers in 1747 is de schans duidelijk weergegeven (overname van de kaart met toevoeging van huidige benamingen door P.Bonneux, uit publicatie: Conflicten in Groot-Herk. Het noorden is niet perfect bovenaan op deze kaart).

Uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen (ca. 1845). De perceelsconfiguratie is licht gewijzigd er er zijn geen sporen meer van schans, noch schansperceel.

Kaart: militaire kaart Vandermaelen (1851). De site is rood omcirkeld maar er zijn geen aanduidingen van enige schans. Geel omcirkeld is de schans van Wijer.

Satellietbeeld van de huidige toestand.

Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012) - schaal 1/5000. De schanssite is centraal op de kaart gelegen. Het betreft een deel van perceel nr. 462e. Er zijn op de kaart geen rechtstreekse verwijzingen naar een schans terug te vinden.