Hoxenterschans

ALGEMEEN:

Straat: Schansdijkstraat / Kenensdijk

Oppervlakte: 57 a (44 roeden)

Waterbevoorrading:

Oudste vermelding: - Oprichtingsjaar: 1580

Terreinkenmerken: De schans is mooi bewaard met grachten.

Lambertcoördinaten: X: 223.102 Y: 205.012

HISTORISCH:

J. Mertens haalt aan dat Adam van Randeroede, luitenant-drossaard van het ampt Pelt, in het midden van 1580 vast stelde dat in Eksel 'een bolwerck gebauwen is, het welck niet en saude genoichsaem bewart worden met wacht ende ander nootsakelike bewarenissen een bolwerck gebauwen is, het welck niet en saude genoichsaem bewart worden met wacht ende ander nootsakelike bewarenissen '. De luitenant-drossaard beval dan ook dat deze gemeente diende zorg te dragen voor een goede wacht en toezicht, opdat dit bolwerk niet door ruiters, krijgsvolk ofvrijbuiters ingenomen zou worden en de omliggende plaatsen daar geen hinder van zouden ondervinden.

Er is een schansreglement uit 1629 bewaard.

In 1651 werd de schans leeg geplunderd door Lorreinse troepen.

De schans werd in 1779 verkocht aan advocaat Cluyskens voor 55 fl.

TOPONYMIE: Schansdijkstraat, Schans (Atlas der Buurtwegen), Hoxenter Schans en Schans Vyver, Schans Heide en Schans Bemden (kadaster), Schans (topografische kaart)

SCHUTTERIJ: Dorperschutterij (voor 1750)

KARTOGRAFISCH (1): (Google+)

kaart: uittreksel uit de Atlas van De Ferraris met weergave van de Hoxenterschans.
kaart: uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen (1842-1846) met de grotere omgeving van de schans.
kaart: uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen met detailvoorstelling van de schans.
kaart : Topografische kaart (1865-1930) met weergave van de Hoxenterschans ten oosten van Eksel.
Overname kadasterplan + Luchtfoto en topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
Kaart: uittreksel van het digitaal kadasterplan (2012). De schans is prachtig weergegeven met de vermeldingen: 'Hoxenter Schans', 'Schans Vijver', 'Schans Heide' en 'Schans Bemden'. De schans beslaat de percelen: 267c, 267d, 266b, 267b, 264b, 276l, en een deel van de percelen: 263c en 262a2.

KARTOGRAFISCH (2): (Google+)

Foto: satellietbeeld met situering van de schans ten oosten van het centrum van Eksel.
Foto: detail satellietbeeld van de schans.
Foto's van de schans (Thomas Eerdekens):
Foto: zicht op de schans vanuit het noorden.
Foto: schansinterieur
Foto: gracht aan de zuid-oostelijke zijde
Foto: oostelijke hoek van de schans
Foto: gracht noord-oostelijke zijde
Foto: noordelijke hoek
Foto: noordwestelijke zijde
Foto: westelijke hoek

BIBLIOGRAFIE & INFO:

Algemene gegevens en plannen in samenwerking met M.Wouters, Ruimte & Erfgoed, afd. Limburg.
Vandermarliere Guido "De schansen in de jurisdictie van Exel (Eksel en Hechtel) en in Wijchmaal (onuitgegeven bundel PGRM): p. 9-11.
Bouwen door de eeuwen heen, dl. 19n3, p.34.
Hansay A. (1923) Les ‘schansen’ dans le Limbourg, in: Bulletin de la Société Scientifique et Littéraire du Limbourg 27, p.18 ("schans de Hanent")?
Pr. Robyns, aanteekeningen betreffende de geschiedenis van Exel, 't Daghet in den Oosten, 1904-XXste jaargang, 9de en 10de aflevering.
Flor Vanloffeld, Bloedsporen door Limburg, Rampzalige 17de eeuw, Heemkring Eisden, 1988.

Google Sites

Report abuse