Paelderschans

HISTORISCH:

De Paelderschans was het schuiloord voor Paal-centrum bij de Paeldervoort. De talrijke perceeltjes -nog merkbaar in de Atlas der Buurtwegen- tonen wel duidelijk het belang van de schans aan. De schansresten zijn terug te vinden waar de Zwartebeekstraat dood loopt tegen de Zwarte Beek.

Volgende verwijzingen naar deze schans werden terug gevonden (met dank aan M. Theunis):

• Boek 39, blz 284, dd. 07.02.1636: deling van de kinderen Jan Thonis x Claes Christina: lot 6 voor nr. 2 (Aert Thonis) onder andere: twee vispoelen te ’t Geenhoudt, de Valeweyer, een bos onder Engsbergs te Tessenderlo, ’t sherp bemdeken aan de schans te Pael.
• Boek 40, blz 14, dd 14.09.1642: relief familie Thonis. Jacob Thonis mede voor zijn broer Jan Thonis releveren na dood hunner ouders op 14.09.1642. Dezelfde dag koopt Willem Thonis een plaats op de schans van Pael van Jan Timmermans senior.
• Schepenbank, boek 43, blz 289, 15.09.1685: Jan Schots, ruiter onder het regiment van den Colonel Dutheel, ten dienste van Hoog mogende Heren der Staten van Holland vercoopt een half-plaats gelegen op de Paelderschans met het hutteke daarop staende aan Paulus Tijsman voor 22 gulden.

KARTOGRAFISCH: (Google+)

Kaart: de Paelderschans is mooi weergegeven op de kaart van Ferraris (1777).

Kaart: uittreksel uit topografische kaart van 1911. De schans en de schansvijver zijn herkenbaar en het zijdelings (N-Z) lopende beekje is benoemd als de Schansvijvervliet.

Kaart: in de Atlas der Buurtwegen zie je de schans met een duidelijke opsplitsing in kleine perceeltjes.

Satellietfoto: De blauwe lijn toont het verloop van de Zwarte Beek. De gele de omtrek van de waterrijke noordelijke zone van de schans. De groene lijn schematiseert de schans zelf.

Overname kadasterplan 2001 + Luchtfoto + topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).

Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). Schans Vijvers en De Schans Bemden zijn nog steeds vermeld als plaatsnaam. De schans beslaat nog 2 percelen met de nummers: 731c en 731d.

Foto: zicht op de Zwarte Beek met rechts, volledig omzoomd door oude eiken bomen, de schans zelf.

Foto rechts: resterende glooiing in het terrein met links de schans en rechts de lager gelegen noordelijke 'schansvijver'.