ALGEMEEN:
Straat: Voortweg - Weerterweg
Oppervlakte:
Waterbevoorrading: Lechter Bietbeek
Oudste vermelding: 1638 Oprichtingsjaar:
Terreinkenmerken: Er loopt wegenis rond de ganse schans. Het perceel is deels bebouw, deels braakliggend.
Lambertcoördinaten: X: 235.832 Y: 209.051
HISTORISCH:In 1388 verkreeg Bocholt het poorterschap van de stad Hasselt, en kon aanspraak maken op haar bescherming. Daarvoor in ruil was Bocholt verplicht gewapende mannen te leveren om de stad in geval van nood hulp te bieden, en een kapitaal en een jaarlijkse rente te storten voor de versterking van de stad. Waarschijnlijk bleek deze militaire bescherming nutteloos, aangezien de verplichting in 1622 werd afgekocht; waarschijnlijk had dit ook te maken met het optrekken van een schans in de gemeente. Deze schans bevond zich in het gehucht Lechten waarvan de vorm nog af te lezen is in het huidig stratenpatroon. De W-grens wordt gevormd door de Voortweg, de Z-grens door de Weerterweg, de ingang lag aan de huidige Voortweg.
Allicht werd deze schans aangelegd op het einde van de 16de eeuw bij het uitbreken van de 80-jarige Oorlog. Ze wordt het eerst vermeld in 1638 (Gichtregister van de Schepenbank van Bocholt BG 6 (1628-1644). Verder zijn er vermeldingen in: 1656, 1706, 1768. Zij staat nog duidelijk weergegeven op de stafkaart van het Dépôt de la Guerre (1878). Deze schans was eigendom van de gemeente. Op de schans lag de tiendschuur van de familie van den Steen, die de tienden pachtte van de abdij van Herkenrode. In de 18de eeuw werd deze schans niet meer gebruikt en werd ze verhuurd.
Het schansreglement van 1639 is bewaard en omvat 28 artikels.
Voor hun verdediging hebben de Bocholtenaren op het einde van de 16de eeuw buiten de schans ook gepoogd om het hele dorp af te sluiten voor vreemde troepen. Hiertoe werden grachten gegraven op de grenzen en slagbomen geplaatst op de wegen. Een tekst uit 1760 haalt aan: "Anno 1585 juny is verdragen tusschen de gemeijntenaeren dat men souden mogen kappen drij boomen, ten minste schade, om de selve te gebruijcken als barieren op de grensen van de jurisdictie van Bocholt, alwaer in die tijden grachten op de frontieren waren opgeworpen, en maer eene vaert voor eene karre open bleef, om de voors. boomen te hangen als barieren en also Bocholt te sluijten voor partijen troepen en andersints".
Zoals overal verloor de schans haar betekenis in de 18de eeuw. De schansplaats, het schans- of portiershuis en de wal werden afzonderlijk verhuurd (1714-1721). De huidige eigenaars en bewoners zijn het gezin van een kleindochter van wijlen Koéb Sjans (Jacobus Vliegen) en hebben het hele perceel genivelleerd.
TOPONYMIE: ?
KARTOGRAFISCH: (Google+)
EXTRA: Schansreglement
25. daer en sal sich niemandt gelusten opdie voorschans still te halden met kerre oft beesten op peene van 4 schell.
26. die vischerije inden schantsgraef tot profijtt der gemeijnte, heer ende scholtus.
28. het holt dat om die schans wast tot profijt der gerneijnten te gebruijcken.
Over deze schans staat nog iets vermeld betreffende een «verdrach der gemeijnte van Bocholtz toucherende het bewoonen der schanse ende andere puncten»:
Tenslotte nog een ordonnatie van het bruggeld (1725).
Aan de schans was er een (ophaal) brug en daarbij woonde een portier. De schansbrug werd door 't vaeren van de vreemdelinghen seer bedorven ende versleeten , zodat de burgemeesters Ghoosen Jans, Peeter Grouls, Thijs Lemkens, Thijs Meuvis, Peeter Gielen, respectievelijk van de vijf omschrijvingen Loozen, Veldhoven, Dorp met Lechten, Creyel en Golder met Hees, zich verplicht zagen volgend reglement te publiceren :
BIBLIOGRAFIE & INFO: