Ël piemontèis a l'é na lenga ch'as parla da des sécoj. Da chèich desani an sà costa lenga (parèj ëd tute cole ch'a son nen dë stat) a patiss un process ëd substitussion, ch'a va 'd cobia con la substitussion dl'identità stòrica dël pòpol. Tut sòn - che an costi ane a riva a dëscàpit ëd tùit ij pòpoj originaj d'Europa - a fà part ëd na strategìa che, as capiss, a peul mach porté 'd mal a nòsta gent e a l'é la prima càusa dla situassion dramàtica d'ancheuj, dla decadensa antropològica e dël progressiv arcal dla libërtà.
A l'é un dovér pijé consiensa dl'amportansa 'd cost process ëd substitussion e trové la manera d'arviresse con corage e 'd combatlo con coerensa e determinassion.
La prima responsàbila 'd costa situassion a l'é stàita la scòla statala, përchè a l'ha portà nòsta gent a sbërfié soa coltura, a dëspresiela e a schinela.
Da la fin dël sécol passà a l'era partìa n'assion d'arvalorisassion dla lenga e dla coltura piemontèisa giusta ancaminand da la scòla: bele antrames a mila atrap a son fasse d'antërvent an classe mersì a d'ansëgnant ch'a l'avìo 'l but ëd feje capì a le masnà ël valor dl'identità dël Pais. Costa assion a l'era spantiasse an manera orgànica ansima a tut ël teritòri piemontèis.
Ancheuj an tuta l'Europa le lenghe minoritarie as mostro a scòla; belessì da noi, an càusa dcò a na sentensa vërgognosa dla cort costitussional (2009), la Region Piemont a l'ha suspendù tuta euvra a pro dël piemontèis, che adess a l'é tutafàit discriminà e confinà ant ël canton dle ròbe dròle.
La ruin-a dël piemontèis e dël Piemont a l'é dnans a noi, s'i rivoma nen a capì 'l valor ch'a l'han l'identità e la lenga ansëstral për nòstr avnì.
E giusta da la scòla a l'é fondamental pijé torna l'abriv.
Lòn ch'i podoma fé për butesse a la mira dij pais sivij tan'me 'l Gàles o 'l Süd Tirol?