Viêm họng là bệnh thường thấy trong mùa thu, đông và giao mùa đông, xuân. Lâm sàng phân làm 2 loại viêm họng cấp tính và viêm họng mạn tính.
Viêm họng cấp tinh:
Theo Đông y viêm họng cấp tính do ngoại cảm phong nhiệt, phục hỏa bên trong gây ra.
Triệu chứng: Bệnh thường khởi phát đột ngột, cổ họng sưng đỏ đau, nuốt khó khăn, khô nóng trong họng. Thường kèm theo sốt, đau đầu, sợ lạnh, khàn tiếng, ho khan, hoặc có đàm.
Phép trị: Sơ phong, thanh nhiệt, hóa đàm.
Bài 1:
Kinh giới 6g, Ngân hoa 20g, Liêu kiều 20g, Cát cánh 4g, Cam thảo 4g, Ngưu bàng tử 2g, Cương tàm 12g, Bạc hà 6g. Sắc nước uống, 1 ngày 1 thang.
Bài 2:
Xạ can 9g, Chi tử 10g, Hạ khô thảo 15g. Sắc nước phân 2 lần uống sau bửa ăn.
Bài 3:
Huyền sâm 12g, Sơn đậu căn, Hoàng cầm, Cát cánh, Song hoa, Liên kiều, Thiên hoa phấn, Mạch đông, Kinh giới, Đại hoàng: mỗi vị 9g, Xạ can 5g, Cam thảo 6g. Sắc nước uống, 1 ngày 1 thang.
Bài 4:
Sơn đậu căn, Nguyên sâm, Thiên hoa phấn: mỗi vị 9g; Sinh địa, Mạch đông: mỗi vị 15g, Cam thảo 3g, Thanh đại 6g. Sắc nước uống, 1 ngày 1 thang.
Bài 5:
Chi tử 10g, Bản lam căn 15g; Kinh giới, Phòng phong, Huyền sâm, Mạch đông, Tang bạch bì, Cát cánh, Bối mẫu: mỗi vị 10g, Bạc hà 5g (bỏ sau), Cam thảo 5g. Sắc nước uống, 1 ngày 1 thang.
Viêm họng mạn tính:
Đông y cho là là do đàm nhiệt uẩn kết lâu ngày, hao thương Phế âm mà thành.
Triệu chứng: Bệnh nhân tự cảm thấy vùng cổ họng khó chịu, khô, hơi đau, ngứa, như có dị vật vướng cổ họng, luôn cảm thấy có chất nhày chảy xuống họng, ho khạc.
Phép trị: Dưỡng âm, thanh nhiệt, hóa đàm.
Bài 1:
Sa sâm 20g, Mạch đông 12g, Hoàng cầm 12g, Tang bạch bì 8g, Thiên hoa phấn 12g, Cát cánh 4g, Cam thảo 4g.
Gia giảm: Do nang limphô mà cảm giác dị vật ở cổ họng nghiêm trọng gia Xạ can 12g, Sơn từ cô 6g; cổ họng quá khô gia Thạch hộc 12g, Huyền sâm 12g; đàm dính khạc không ra gia Phù hải thạch 12g, Qua lâu bì 12g.
Bài 2:
Song hoa 30g; Bàng đại hải, Mạch đông: mỗi vị 15g, Cát cánh 10g, Đại thanh diệp 20g, Cam thảo 10g. Sắc nước uống, mỗi ngày 1 thang.
Bài 3:
Sa sâm 20g; Huyền sâm, Mạch đông, Xạ can, Cát cánh: mỗi vị 12g; Ô mai 16g, Bạc hà 6g, Thiên hoa phấn 16g, Cam thảo 6g. Sắc nước uống, mỗi ngày 1 thang.
Bài 4:
Sa sâm, Cát cánh, Tử uyển, Đông hoa, Hạnh nhân, Tỳ bà diệp, Chích bách bộ: mỗi vị 10g, Mạch đông 15g, Cam thảo 6g. Sắc nước uống, mỗi ngày 1 thang.
Bài 5:
Huyền sâm 9g, Mạch đông 9g, Cát cánh 9g, Cam thảo 3g. Sắc uống, mỗi ngày 1 thang phân 2 lần uống.