Ramón O Chicolateiro

Naceu no seo dunha familia moi humilde. Aínda que na casa só eran dous irmáns, a situación era crítica e na súa familia non lles quedaba máis remedio ca aventura laboral (segas a Castela tódolos anos, xornaleiros baratos, ou como criados en casas podentes a cambio dun salario mínimo).

Os dous irmáns eran moi fortes e traballadores, cualidade que lles garantía ser chamados cando as súas ocupacións llo permitían, xa que as ovellas e as cabras da casa había que levalas ao monte, ou buscarlles a comida se o tempo estaba moito de inverno. Toda unha esclavitude que compensaban coa afección que tiñan pola música e que , como outros moitos, os levaban a aprender a tocar a gaita. Todo moi ben, se non fora que para aprender a tocar este instrumento había que pasar pola aprendizaxe autónoma. Pipa vai pipa ven... chifro vai e chifro ven... ata que de tanto insistir xa se crían competentes para amenizar aquelas reunións, polavilas, festas e magostos que se organizaban pola súa zona.

Pasados uns anos, cando do seu traballo chegaron a ter algúns cartos, acordaron mercar a medias unha gaita, a Fermín de Grandas. Esto foi cando tiñan entre 18 e 20 anos e libraran da mili, por ser fillos de viuva.

De seguida dominaron a gaita, pero como só tiñan unha, acordaron mercar unha caixa, que tocaría Xosé, e así podían presentarse nas festas e polavilas co xogo case completo. Ámbolos dous irmáns tocaban os dous instrumentos, e así ían intercambiándose.

Cando Xosé tiña sobre 30 anos marchou para Bos Aires e levou a gaita. Ramón aceptou para compracer ao seu irmán, por iso tivo que mercar outra para continuar coa afección.

Ramón era un gran gaiteiro especializado en muiñeiras e xotas, segundo dín, e tocou case ata o final da súa vida. Algúns lembran a Ramón tocando ao comezo da andadura da A.C. "Antaruxas e Sorteiros" xunto con Emilio do Pando.

Ramón finou en 1.997. A gaita que mercara co seu irmán está no Museo Etnográfico da Fonsagrada, doada pola familia de ámbolos dous músicos.