Thị trường sản xuất thịt heo Trung Quốc – Bài học kinh nghiệm

Ngày đăng: Dec 16, 2017 4:55:21 AM

Lorne Tannas, Tổng Giám đốc Trung Quốc, Genesus Inc.

Tháng trước, một lô hàng heo giống Genesus đã đến vùng Đông Bắc Trung Quốc cho Công ty TNHH Thực phẩm Quảng Đông Wens – một trong tám công ty lớn đã khiến khu vực này trở thành điểm nóng đối với Trung Quốc. Hắc Long Giang, Liêu Ninh, Cát Lâm và Nội Mông nằm trong khu vực được biết đến như trung tâm trồng trọt ngô. Gần 40% tổng số ngô của Trung Quốc được sản xuất trong khu vực này. Năm ngoái khu vực này đã sản xuất 69 triệu con heo thịt . Sản lượng dự kiến cho khu vực này là đạt 120 triệu heo mỗi năm.

Áp lực liên tục từ phía chính phủ ở miền nam và trung tâm kinh tế của Trung Quốc khiến nhiều trang trại đã bị đóng cửa và đã khiến cho ngành này phát triển lên phía bắc để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường. Điều này dự kiến sẽ tiếp tục vào năm 2018. Các hộ gia đình chăn nuôi nhỏ lẻ đã giảm xuống còn 52% từ 57% vào năm 2015. Số heo giảm tương ứng khoảng 66 triệu con.

Nhân công là một mối quan tâm lớn trong ngành công nghiệp chăn nuôi heo Trung Quốc. Chính sách một gia đình chỉ được phép có một con trong vòng 30 năm đã góp phần tạo ra một lực lượng lao động già yếu. Đa số thanh niên trong độ tuổi lao động không muốn sống và làm việc trong các trang trại và ở những cộng đồng nông thôn biệt lập. Điều này có nghĩa là các trang trại mới cần được hiện đại hóa để giảm nhu cầu lao động và doanh thu của nhân viên. Các hộ gia đình chăn nuôi heo ở mảng sân sẽ tiếp tục giảm lao động (dân số già) và áp lực môi trường của chính phủ.

Trung Quốc sẽ phải nhập khẩu các sản phẩm thịt heo vào năm 2018 với số lượng kỷ lục. Việc nhập khẩu các sản phẩm thịt có ảnh hưởng tiêu cực đến việc mở rộng, giá thấp hơn từ nhập khẩu không giúp nông dân tự tin chăn nuôi va sản xuất. Nếu Trung Quốc muốn đáp ứng đủ nhu cầu thịt heo trong tương lai họ sẽ phải đầu tư vào di truyền học tốt hơn. Điều này cho phép mở rộng đầu tư và sẽ cải thiện đáng kể lợi nhuận .

Làm việc với một nông dân ở một trại nuôi heo thương phẩm ở miền nam Trung Quốc , người sở hữu trang trại 400 con nái có chất lượng giống thấp, anh ta đã giảm xuống còn 300 nái khi sử dụng giống tốt hơn mà vẫn lấp đầy chuồng heo thịt như trước đây. Năng suất từ 19 lên 25 heo trên nái mỗi năm bằng cách thay thế di truyền. Thứ hai là giảm số lượng ngày nuôi (thời gian chăn nuôi) xuất chuồng hoặc tăng trưởng nhanh trong một khoảng thời gian cố định. Trong giai đoạn tăng trưởng này có thể tăng trọng lượng lên đến khi xuất bán là 10 Kgs trong cùng thời kỳ. Với 14 RMB (2 USD) cho mỗi kg, người này nhận ra lợi nhuận tăng 140 RMB (20 đô la Mỹ) cho mỗi con heo được đưa ra thị trường. Những khoản thu nhập này rất đáng kể. Mô hình này cần phải được nhân rộng ở cả Trung Quốc nếu đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng thịt heo ngày càng tăng.

Tốc độ tăng trưởng và Kích cỡ ổ đẻ phụ thuộc vào lượng thức ăn ăn vào. Tiến sĩ Derek Petry chỉ ra trong báo cáo Tối đa hóa lợi nhuận về Hiệu suất Tối ưu rằng FCR và sức khoẻ đều chịu ảnh hưởng rất nhiều bởi dinh dưỡng và khả năng của vật nuôi để đối phó với căng thẳng. Sự căng thẳng này là động lực chính trong FCR (tỷ lệ chuyển đổi thức ăn). Stress cũng đóng một vai trò quan trọng trong kích cỡ lứa đẻ. Heo có lượng thức ăn tốt hơn sẽ tăng trưởng nhanh hơn, cải thiện thức ăn tốt hơn và sống tốt hơn so với những con heo có lượng ăn vào thấp hơn và hung hăng hơn .

Việc sử dụng di truyền tốt hơn với lượng thức ăn ăn được tốt có thể ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận từ tỷ lệ tử vong thấp hơn 10 nhân dân tệ (1,50 đô la), tốc độ tăng trưởng cao hơn 51 RMB (7,67 đô la ) và chi phí thức ăn chăn nuôi lên 24 RMB (3,60 đô la Mỹ). Điều này cho người nông dân 85 RMB (12.75 đô la Mỹ) để đầu tư vào việc mở rộng.

Bài học kinh nghiệm

TS. Chung Anh Dũng (16/12/2017)

Từ phân tích trên cho thấy: thị trường thịt heo Trung Quốc vẫn rất tiềm năng cho các nhà sản xuất thịt heo tại Việt Nam. Giá heo hơi hiện nay tại Trung Quốc là 1USD/pound xấp xỉ 2,22USD (khoảng 50.000 đồng Việt Nam) cho 1kg heo hơi, trong khi giá heo hơi tại Việt Nam hiện chỉ ở mức 30.000-34.000 đ/kg. Vậy tại sao, thịt heo Việt Nam khó xuất sang thịt trường Trung Quốc? Các vấn đề sau cần xem xét có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu thịt heo sang Trung Quốc là:

(1) Các vấn đề liên quan đến mối quan hệ giữa 2 quốc gia.

(2) Về giá cả: mặc dù giá heo hơi Việt Nam hiện nay khá rẻ so với Trung Quốc, nhưng so với các nước xuất khẩu thịt heo mạnh trên thế giới, giá heo hơi Việt Nam vẫn còn cao, thiếu tính cạnh tranh. Cụ thể: giá heo hơi của Mỹ hay Canada chỉ khoảng 26.000 đ/kg, bằng 66,5% đến 69,9% so với giá heo hơi tại Việt Nam. Đó là một lý do quan trọng (về mặt thị trường) khiến trong các năm gần đây lượng thịt heo nhập vào Trung Quốc chủ yếu là từ Canada, Mỹ và châu Âu, trong khi Việt Nam có lợi thế là quốc gia láng giềng nhưng lại khó xuất khẩu thịt heo sang Trung Quốc.

(3) Về chất lượng: có thể thấy công nghiệp sản xuất thịt heo của những nước như Mỹ, Canada, châu Âu đạt chất lượng cao và ổn định nhờ chuỗi sản xuất khép kín, kiểm soát được tất cả các khâu trong chuỗi sản xuất và có công nghiệp giết mỗ, đông lạnh, bảo quản chất lượng cao.

Từ những vấn đề trên, những kinh nghiệm có thể rút ra từ ngành sản xuất thịt heo Trung Quốc để ngành sản xuất thịt heo Việt Nam có thể thâm nhập vào thị trường trung Quốc là:

(1) Phải tích cực, đẩy nhanh việc cải thiện năng suất của đàn heo trong nước, một số chỉ tiêu quan trọng cần được cải thiện là: kích cở lứa đẻ (hiện mới đạt 21-22con/lứa, cố gắng để nâng lên mức 25con/lứa), cải thiện tăng trọng bình quân ngày (ADG), giảm hệ số chuyển hoá thức ăn (FCR) và giảm số ngày nuôi đạt khối lượng giết thịt. Khi cải thiện được năng suất đàn heo trong nước, giá heo hơi sẽ giảm hơn nữa (so với hiện nay) mà người chăn nuôi vẫn có lợi nhuận và có khả năng cạnh tranh với thịt heo của các nước khác.

(2) Phải tổ chức lại toàn bộ ngành sản xuất thịt heo trong nước từ các yếu tố đầu vào như: trại cung cấp heo giống (đạt chất lượng cao), nhà máy sản xuất thức ăn gia súc (giảm giá bán nhưng vẫn đảm bảo đủ chất lượng dinh dưỡng cho heo), nhà sản xuất các phụ kiện trong chăn nuôi heo (chuồng trại, hệ thống xử lý nước thải, không khí…), đến các trang trại chăn nuôi heo (nâng quy mô đàn hoặc kết hợp thành hợp tác xã, tổ hợp tác…, cải thiện năng suất đàn heo, kỹ thuật chăn nuôi an toàn theo quy định…), đến các nhà máy giết mỗ, đông lạnh, tồn trữ thịt heo (theo quy chuẩn vệ sinh và giảm giá dịch vụ…) thành một chuỗi sản xuất hiệu quả, chất lượng ổn định và an toàn thực phẩm.

(3) Xây dựng một số đơn vị “đầu mối mạnh” trong việc tiêu thụ trong nước, xuất khẩu thịt heo… để huy động, tập hợp các nguồn lực trong chuỗi sản xuất thịt heo, nhằm nâng cao vị thế trong thương trường trong và ngoài nước.

Đó là một số yếu tố cơ bản cần quan tâm, để thực hiện cần chi tiết, cụ thể hoá theo điều kiện sản xuất của từng vùng.