ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ หมายถึงลูกเสือที่มีอายุระหว่าง 14 – 18 ปี หรือกำลังเรียนอยู่ชั้นมัธยมศึกษา กองลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ประกอบด้วยลูกเสืออย่างน้อย 2 หมู่ ไม่เกิน 6 หมู่ หมู่หนึ่งมีลูกเสือ 4 – 8 คน รวมทั้งนายหมู่และรองนายหมู่ด้วย
หมู่ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่เป็นหน่วยในการจัดกิจกรรมตามแนวที่คณะกรรมการดำเนินงานของกองลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่กำหนด กรณีที่มีกิจกรรมพิเศษ อาจจัดลูกเสือขึ้นเป็นชุดหรือหน่วยพิเศษก็ได้
คณะกรรมการดำเนินงานของกองลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่
คณะกรรมการดำเนินงานของกองลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ ประกอบด้วย หัวหน้านายหมู่ เป็นประธาน ผู้ช่วยหัวหน้านายหมู่ เป็นรองประธาน ให้นายหมู่และรองนายหมู่ในกองเลือกตั้งกันเองเป็นกรรมการฝ่ายต่างๆ เช่น เลขานุการ เหรัญญิก ปฏิคม กรรมการกีฬา นันทนาการ กรรมการพัฒนาสาขาต่างๆ แล้วนำเสนอผู้กำกับพิจารณาแต่งตั้ง โดยมีผู้บังคับบัญชาลูกเสือเป็นที่ปรึกษา และให้มีการประชุมคณะกรรมการดำเนินงานอย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง
หน้าที่ของคณะกรรมการดำเนินงานของกองลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่
1. วางแผนและจัดทำรายงานกิจกรรมประจำกองลูกเสือ
2. ในกรณีที่มีกิจกรรมพิเศษ อาจพิจารณาแต่งตั้งลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ในกองคนหนึ่งให้เป็นหัวหน้ากิจกรรมนั้นๆ
3. บริหารกิจกรรมภายในกองลูกเสือ
4. รักษาเกียรติของลูกเสือ
5. ควบคุมการรับจ่ายเงินของกองลูกเสือ
6. ให้ประธานหรือผู้ที่ได้รับมอบหมายเป็นผู้แทนของกอง ในการติดต่อกับบุคคลภายนอก
กิจกรรมของลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่
เนื่องจากลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่เป็นเด็กโต มีความรู้ ความสามารถตลอดจนการตัดสินใจที่ดีเป็นส่วนใหญ่ จึงเป็นที่ต้องการของชุมชนในการที่จะช่วยเหลือพัฒนาท้องถิ่น สาธารณะประโยชน์และสิ่งแวดล้อมให้น่าอยู่อาศัย ดังนั้น การดำเนินงานของคณะกรรมการจึงมุ่งที่จะให้ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ได้ช่วยเหลือในโครงการต่างๆ มากมาย เช่น โครงการพัฒนาชุมชนและสิ่งแวดล้อม หรือโครงการอื่นที่หน่วยงานภาครัฐจัด อาทิ โครงการปลูกป่า โครงการเพาะพันธุ์ปลา เป็นต้น
ชุมชน หมายถึง บุคคลตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ทั้งชายและหญิงมาอยู่รวมกันในอาณาบริเวณแห่งหนึ่ง มีหลายวัย หลายอาชีพ มีฐานะแตกต่างกัน ความรู้ ประสบการณ์ นิสัยใจคอ และความประพฤติ
อาจสรุปได้ว่า ชุมชน คือสภาพต่างๆ ที่อยู่ใกล้ชิดกับเราและมีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันในเรื่องของบุคคล สถานที่ และสิ่งแวดล้อมต่างๆ ที่ไม่เหมือนกัน
ลูกเสือกับการพัฒนาชุมชน
สำนักงานลูกเสือโลกและสมาคมลูกเสือประเทศต่างๆ ได้ให้ความสนใจเรื่องนี้เป็นพิเศษ เพราะคำนึงถึงความสำคัญของกิจการลูกเสือที่จะให้กับสังคม โดยเฉพาะตัวลูกเสือ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ควรจะได้ช่วยเหลือชุมชนที่ตนเองอาศัยอยู่ได้เป็นอย่างดี และในการสัมมนาเรื่องกิจการลูกเสือกับการพัฒนาชุมชน ที่ประชุมได้มีมติว่า “ถึงแม้ความแตกต่างในทางเศรษฐกิจของสมาชิกในสังคมยังมีอยู่มาก ขบวนการลูกเสือก็ต้องพยายามช่วยพัฒนาสภาพความเป็นอยู่ของสังคมให้เข้าสภาพที่ใครๆ ในสังคมนั้นจะพอยอมรับได้”
กิจกรรมที่เกี่ยวกับการพัฒนาชุมชน
ความแตกต่างของสภาพท้องถิ่นในด้านเศรษฐกิจ การเมืองและสังคม ตลอดจนวัฒนธรรม ประเพณี ค่านิยมและความเชื่อ เป็นสิ่งที่ผู้กำกับลูกเสือต้องพยายามคัดเลือกโครงการที่มีกิจกรรมที่ให้ประโยชน์มากที่สุดแก่ชุมชนของตน ดังนั้นการพัฒนาชุมชนจึงเป็นส่วนหนึ่งของการบำเพ็ญประโยชน์ของลูกเสือที่มีคุณค่าและเป็นการให้บริการไปพร้อมๆ กัน
ตัวอย่างกิจกรรมที่เกี่ยวกับการพัฒนาชุมชน มีดังนี้
- การรณรงค์รักษาความสะอาด
- การอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
- การจัดสถานที่พักผ่อนสาธารณะ
- การขุดลอกแหล่งน้ำ
- การกำจัดผักตบชวา
- การจัดฝึกอบรมวิชาชีพระยะสั้น โดยร่วมกับวิทยากรของส่วนราชการ ตามความต้องการของท้องถิ่น ฯลฯ
ขั้นตอนการดำเนินงานตามโครงการ
ในการพัฒนาชุมชนของกองลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ ผู้กำกับลูกเสือจำเป็นต้องจัดลำดับขั้นตอนในการดำเนินงานตามโครงการ ดังต่อไปนี้
1. ขั้นวางแผน
- สำรวจข้อมูลเบื้องต้น
- วางแผนเขียนโครงการ
- กำหนดรายละเอียดการปฏิบัติทุกขั้นตอน
- เตรียมอุปกรณ์ เครื่องอำนวยความสะดวกต่างๆ
2. ขั้นปฏิบัติ
- ชี้แจงรายละเอียด วัตถุประสงค์ เป้าหมายและการปฏิบัติอย่างถูกวิธี
- มอบอุปกรณ์ เครื่องใช้
- ปฏิบัติงานตามกำหนดเวลา สถานที่
- ปฏิบัติงานจนสำเร็จ
3. ขั้นประเมินผลการปฏิบัติงาน
- พิจารณาว่าได้ดำเนินงานถูกต้อง ครบถ้วนเพียงใด
- มีปัญหา อุปสรรค และสิ่งที่ต้องปรับปรุงแก้ไขอะไรบ้าง
- ความร่วมมือของประชาชนในชุมชน
- สรุปผลการปฏิบัติงาน ติดป้ายประกาศให้ทุกคนทราบ
- ปรับปรุงโครงการให้เหมาะสมเพื่อเตรียมดำเนินงานต่อไป
จะเห็นได้ว่าลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่มีบทบาทโดยสรุปคือ การบำเพ็ญประโยชน์ต่อชุมชนด้วยการพัฒนาชุมชนในรูปแบบต่างๆ โดยปฏิบัติตามขั้นตอนที่คณะกรรมการดำเนินงาน ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกลูกเสือในกองที่ได้รับแต่งตั้งให้เป็นคณะกรรมการร่วมมือวางแผนและลูกเสือทุกคนร่วมมือกันเพื่อให้บรรลุผลสำเร็จตามโครงการที่วางไว้ ซึ่งนับว่าเป็นบทบาทที่สำคัญในการช่วยเหลือชุมชน
ตัวอย่างโครงการ
1. ชื่อโครงการ โครงการลูกเสือย่ามแดง
2. หลักการและเหตุผล
จากสภาพปัจจุบันของโรงเรียน มีนักเรียนจำนวนมากที่ละเลยต่อความร่วมมือในการรักษาความสะอาดของโรงเรียน สภาพโรงเรียนจึงสกปรก มีเศษกระดาษและภาชนะใส่อาหารถูกทิ้งไม่เป็นที่เป็นทาง ทำให้โรงเรียนหมดความสวยงาม ปัญหาคือนักการภารโรงมีงานมากเกินกว่าที่จะทำความสะอาดได้ ดังนั้น หมู่พระเจ้าอู่ทองได้อาสาจัดทำโครงการนี้ขึ้นเพื่อดูแลสภาพแวดล้อมของโรงเรียนให้สะอาดตามากที่สุด
3.วัตถุประสงค์
3.1 เพื่อให้ลูกเสือเกิดความร่วมมือกันทำความสะอาด และลดการทิ้งอันก่อให้เกิดความสกปรก
3.2 เพื่อให้เป็นตัวอย่างแก่นักเรียนทั่วไป และรู้สึกละอายต่อการทำความสกปรกให้โรงเรียน
3.2 เพื่อเป็นจุดเริ่มต้นในการพัฒนาสภาพแวดล้อมในโรงเรียน
4. เป้าหมาย
ด้านปริมาณ ลูกเสือหมู่พระเจ้าอู่ทอง ใช้เวลา 2 สัปดาห์ เก็บเศษกระดาษ และเฝ้าระวังการทิ้งขยะ
ด้านคุณภาพ บริเวณอาคาร 1 สะอาดเรียบร้อย นักเรียนเกรงใจถ้าจะทิ้งไม่เป็นที่
5. พื้นที่ดำเนินการ บริเวณอาคาร 1 โรงเรียนท่าม่วงราษฎร์บำรุง
6. ระยะเวลาดำเนินการ ตั้งแต่ วันที่ 12 สิงหาคม ถึง 26 สิงหาคม 2542
7. วิธีดำเนินการ
ขั้นเตรียมการ
กำหนดแนวทางและเขียนเป็นโครงการพัฒนา เสนอต่อที่ประชุม
เตรียมอุปกรณ์ ไม้เก็บขยะ
ประชาสัมพันธ์โครงการ
ขั้นดำเนินการ
กำหนดช่วงเวลาในการทำงาน เช้า-กลางวัน-หลังเลิกเรียน
เฝ้าระวังการทิ้งไม่ถูกที่ทุกเวลาที่ว่าง ในพื้นที่เป้าหมาย
ขั้นประเมินผล
สังเกตความสะอาดของพื้นที่เป้าหมาย
สังเกตพฤติกรรมการทิ้งไม่เป็นที่ของเพื่อนนักเรียน
8. งบประมาณ ไม่ต้องใช้
9. ผู้รับผิดชอบโครงการ ลูกเสือหมู่พระเจ้าอู่ทอง
10. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง กองลูกเสือโรงเรียน, งานประชาสัมพันธ์, หัวหน้าอาคาร 1
11. การติดตามประเมินผล ติดตามอุปกรณ์ที่ใช้มีประสิทธิภาพเพียงใด เหมาะสมเพียงใด
สังเกตความสะอาดของพื้นที่เป้าหมาย
สังเกตพฤติกรรมการทิ้งไม่เป็นที่ของเพื่อนนักเรียน
12. ผลที่คาดว่าจะได้รับ
พื้นที่บริเวณอาคาร 1 สะอาด
พัฒนานิสัยการทิ้งไม่เป็นที่ของเพื่อนนักเรียนบางคนได้
ลูกเสือได้มีส่วนร่วมรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน