2. Niedziela Palmowa w Gilowicach

05.04.2009r. "Niedziela Palmowa w Gilowicach"

autor: Krystyna Grdal

opublikowano: 21.04.2009 r.

5 kwietnia, w Niedzielę Palmową razem z Kołem Grodzkim wybraliśmy się do Gilowic. Wycieczkę bardzo sprawnie prowadziła Pani przewodnik Magdalena Gryglewska. Po drodze opowiedziała wiele ciekawostek. Zakopianką do Głogoczowa, a następnie przez Kalwarię, Wadowice dojechaliśmy do Andrychowa.

Andrychów położony jest w Kotlinie Andrychowskiej w Beskidzie Małym, nad rzeką Wieprzówką (dopływ Skawy). Założony został na przełomie XIII/XIV wieku. Od XVI w rozwijało się tu tkactwo, gdyż miejscowi chłopi uprawiali len. Na początku XVIII wieku F. Szwarcenberg-Czerny osiedlił w Andrychowie rzemieślników, między innymi tkaczy z Belgi, Śląska i Saksonii. Od tego momentu tkactwo andrychowskie zaczęło szybko się rozwijać. W XIX w rewolucja przemysłowa spowodowała powstanie przędzalni, tkalni i farbiarni. W 1908 r. powstała Pierwsza Galicyjska Tkalnia Mechaniczna, która stała się jednym z największych zakładów w Andrychowie.

W centrum miasta znajduje się Zamek Andrychowski (Pałac Bobrowskich) otoczony Parkiem Miejskim. W pałacu mieści się Izba Regionalna, która zbiera pamiątki związane z historią terenu. Zobaczyliśmy techniki tkackie, zdobienie tkanin itp. W parku obok pałacu znajduje się duży staw, na którym żyje bogactwo wszelkiego wodnego, również egzotycznego ptactwa, m.in.: czarne łabędzie i gęsi kanadyjskie.

Z Andrychowa drogą przez Targanice wspięliśmy się licznymi serpentynami na Przełęcz Kocierską (718 m n.p.m.). Drogą tą przebiegał szlak kupiecki na Węgry. Podziwialiśmy przepiękne krajobrazy Beskidu Małego. W wyższych partiach lasu leżało jeszcze sporo śniegu.

Około godziny 10 dojechaliśmy do celu naszej wycieczki - do Gilowic. Wieś położona jest w Kotlinie Żywieckiej, w dolinie Łękawki, wśród malowniczych wzgórz pokrytych lasami. Pierwsza wzmianka historyczna o Gilowicach pochodzi z 1327 roku. Nazwa prawdopodobnie pochodzi od dużej ilości ptaków - gili, które zamieszkiwały ten rejon.

Drewniany, zabytkowy kościół p.w. św. Andrzeja Apostoła został przeniesiony z Rychwałdu do Andrychowa w 1756 r. Jest on orientowany, na planie krzyża łacińskiego, wzniesiony na zrąb, z bali jodłowych. Składa się z prostokątnej nawy, węższego prezbiterium. Do nawy od strony zachodniej przylega wieża o konstrukcji słupowej. Dookoła kościół otaczają otwarte soboty. W późnobarokowym ołtarzu głównym z 1708 r. umieszczono gotycką figurę Madonny z Dzieciątkiem. Z prawej strony nawy, obok ołtarza znajduje się barokowa kamienna chrzcielnica.

Po Mszy Świętej obejrzeliśmy liczne palmy, które mają swoistą formę. Są mniej lub bardziej rozbudowanymi wiązankami, gaikami itp. W palmach znajdują się gałązki z zawsze zielonych krzewów i drzew oraz roślin świeżo rozkwitłych, np. wierzbowe bazie, leszczyna. Całość ozdabiają bibułkowe kwiaty i wstążki. W Gilowicach rozróżnia się:

1. palmy dziewczęce - są one szerokie, krzaczaste. Najczęściej używa się rozłożystych, młodych drzewek (bazi). Do gałązek przymocowuje się niezbędne rośliny, kolorowe kwiaty, oraz długie bibułkowe wstążki.

2. palmy kawalerskie - to wysokie konstrukcje na drągu. Poszczególne gatunki roślin są przymocowane dookoła tworząc wielopiętrowe kompozycje. Przetykane są w równych odstępach bibułłkowymi kwiatami. Zwieńczone są pękiem bazi.

W dalszej kolejności pojechaliśmy do Sanktuarium Matki Bożej w Rychwałdzie. O historii kościoła i cudownym obrazie, opowiedział nam jeden z braci franciszkanów. Udokumentowane wzmianki o parafi pochodzą z 1472r., kiedy to biskup krakowski Erazm Ciołek poświęcił drewniany kościół.

Obecny murowany kościół, wybudowany w stylu barokowym pochodzi z 1756r. Jest trzynawowy, z półkolisto zakończonym prezbiterium. Prezbiterium i nawa główna nakryte są sklepieniem kolebkowym, nawy boczne nieco niższe, nakryte płaskimi sufitami. Ołtarz główny, drewniany, późnobarokowy odznacza się pięknym snycerskim wykonaniem. W centrum ołtarza, w bogatej ramie, znajduje się pochodzący z XV wieku , namalowany na lipowej desce, cudowny obraz Najświętszej Marii Panny z Dzieciątkiem. Od strony zachodniej posiada dwie masywne wieże, zbudowane na planie kwadratu. Między nimi znajduje się portal z posągami św. Piotra i Pawła. Powyżej w półkolistym wgłębieniu obraz Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. Całość zakończona jest trójkątnym szczytem. Wieże mają kopulaste hełmy z latarniami. Dach kościoła i hełmy wież pokryte są blachą. Od 1946r. Sankturium i parafia prowadzone są przez Zakon Franciszkanów.

W czasie wolnym, poszliśmy pochodzącego z XIX w. klasycystycznego dworu, otoczonego jest 2 ha parkiem ze starodrzewem. Jest on trochę oddalony od wsi, położony na wzniesieniu. Obecnie znajdują sięę w nim restauracja, kawiarnia, hotel i obiekty sportowe.

Droga powrotna prowadziła przez Suchą Beskidzką do Krakowa. W czasie całej wycieczki mieliśmy piękną, słoneczną pogodę.