Lakerschans

HISTORISCH:

De schans van Laak wordt op 17 maart 1599 vermeld. Zij was gelegen ten noorden van de Rafnusstraat. Kadastraal zijn de percelen bekend onder Sectie D Nrs 1087 b, 1089 a en b, 1090 b met een totale oppervlakte van 1 ha 02 a 8 ca. Op het kadasterplan heeft de schans nu de vorm van een winkelhaak. Het hogere verheven deel vormde ongetwijfeld de eigenlijke schans. Het is ongeveer 120 m lang en 40 m breed. Het lagere deel (het naar beneden wijzende deel van de winkelhaak) was waarschijnlijk deel van de grachten omheen de schans. In de Atlas van de Buurtwegen (1845) is de Laker schans quasi rechthoekig weergegeven, met binnen de omgrachting een klein vierkant gebouwtje.

Het laat geen twijfel dat deze grachten vroeger hun water ontvingen uit de ernaast lopende Mangelbeek, welke in de naburige heide op het militair domein ontsprong.

Van de Houthalense schansen is de Lakerschans het minst goed bewaard gebleven. Toch kan men ze nog steeds onderscheiden als een weinig verheven boven het omringende moerasachtig gebied, nu begroeid met allerlei onkruid, biezen en wat kreupelhout.

De vader van Felix Gerits uit de Stationsstraat beweerde dat de brug die toegang gaf tot de schans aan de westzijde lag, aan het einde van de Lakerschansweg.

Deze straat, nu in slechte staat, vertrekt van de baan Hasselt-Eindhoven en loopt naar de schans.

Op de schans werden vroeger verscheidene geldstukken gevonden, waaronder 3 gouden munten. Een goudstuk, een weinig kleiner dan het nu in omloop zijnde vijffrankstuk, gevonden in 1944 bij het bewerken van de grond, droeg de beeltenis van een Prinsbisschop van Luik.

De oude borgemeestersrekeningen maken melding van de Lakerschans in 1716. De borgemeester Marten Aechten "rekent voor de schans van Laak 100 gulden voor 2 jaeren, met 6 gulden intrest voor 1716 en 1717. In 1772 wordt dit 400 gulden met 7 gulden intrest... "

KARTOGRAFISCH: (Google+)

• Kaart: uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen met situering van de Lakerschans tov. het centrum van Helchteren.
• Kaart: uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen met detailweergave van de schans en het zuidelijker gelegen Laak.
• Kaart: uittreksel uit de militaire kaart Vandermaelen (1851). De voorstelling komt grotendeels overeen met deze in de Atlas der Buurtwegen.
• Overname kadasterplan + Luchtfoto en topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
• Kaart: overname van het kadasterplan (A. Cornelis).
• Satellietbeeld: situering van de schans in het huidige landschap.
• Kaart: stafkaart met de vermelding Lakerschans.
• Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). De Laeker schans is nog steeds vermeld. Het gaat om de percelen: 1087b, 1089a en 1090b