Schulen
De eerste perkamenten die over de "Heerlijkheid Lummen" spreken, dagtekenen uit de eerste jaren van de XIIIde eeuw. De heerlijkheid bestond toen uit Lummen, Schulen, Linkhout, Koersel, en Stokrooie.
In Schulen, waren er minstens twee schansen: De Borgelenschans, en de Sint Jorisschans.
Op de Ferrariskaart is de eerste slechts vaag waarneembaar net op de kaartgrens, ten westen van Schulen, de tweede is wel duidelijk weergegeven, ten oosten van het dorpscentrum. Op navolgende samengestelde Ferrariskaart zijn beide gesitueerd.
(met dank aan Piet Rymen en Patrick Boucneau voor de informatie en de kaarten, Ria Lemmens en Jan Vanduffel voor de uittreksels uit de gichten)
Welke schans is dit???? (Ria Lemmens)
1602, 02 mei. Folio 245v, RAH Schepenbank Lummen Loons recht nr. 76
Jan Bremaerts draagt op zijn tocht (vruchtgebruik) tot behoef van Jan en Michiel Bremaerts, zijn kinderen, van een heike onder Schuelen gelegen, grenzend Dierick Palmarts 1), Maria Meukens 2) en 'den Kercken Bossch' van Lummen 3). De kinderen zijn met hun momber Willem Vanden Roeij ter gichte gekomen.
1602, 02 mei. Folio 245v
Nu tocht en erfdom samen zijn, hebben de voorschreven kinderen met hun momber het voorschreven heike opgedragen aan de gemeijnten van Schuelen om daarop een fort of schans te maken. Verkocht voor 36 rinsgulden eens. Bovendien zullen de gemeijnten aan het goed jaarlijks 2 rinsgulden blijven betalen. Die zijn af te leggen met 36 rinsgulden zoals voor. Enkel degenen die zich op deze schans willen behelpen en vluchten zullen moeten bijleggen aan die 2 rinsgulden jaarlijks. Gielis Coecx, die nu gezworene is van Schuelen, belooft de namen hier in te brengen. Er zullen geen anderen gebruik van deze schans mogen maken want nu moet alles opgebouwd worden en kosten gemaakt voor de bruggen en de poorten. De vader Jan Bremaerts van de kinderen verkopers zal ook een plaats krijgen op de schans als de anderen, als hij meehelpt zoals de anderen, maar ze zullen geen korting krijgen op de 36 rinsgulden voorschreven of in de twee rinsgulden jaarlijks hiervoor. Hij zal zijn plaats 'los' hebben. Gielis Coecx is als borgemeester in de naam van de gemeijnte ter gichte gekomen.
1602, 05 december. Folio 263
Jan Vanden Kerckhoff heeft het versterf ontvangen dat hem is verstorven na de dood van Aerdt en Maria Vanden Kerckhoff, zijn kinderen: huis en hof in Stall gelegen, grenzend Jan Cornelis O, Huijbrecht Vogelers W; nog een stuk land genaamd 'den Dieren Coop', grenzend Geert Claes 1), Cristina Guekens 2); nog een stuk land genaamd 'den Putmans Driessch', grenzend Gielis Seysens 1), Jan Vuegels 2); nog een stuk broek aan de schans gelegen, genaamd 'het Boender', grenzend Jan Smeets kinderen 1), Mathijs Claes 2). Jan Vanden Kerchoff is met recht tot de gichte gekomen.