Paal

Beringen, samen met Paal en Heusden behoorden rond de tijd van Pepijn van Herstal aan de H.Adelardus (753-827) en vormen een allodiale heerlijkheid van de abdij van Corbie (Noord Frankrijk). De graaf van Loon en na hem de Prinsbisschop oefenden er souvereiniteitsrechten op uit.

Paal werd vroeger (en nu nog vaak) 'de Buiting' genoemd. Beringen (als stad met vrijheidsrechten vanaf 1239) omvatte historisch steeds twee duidelijk afgescheiden delen: enerzijds het deel gelegen binnen de stadswallen waar volgens Luiks recht werd geoordeeld, de binning genoemd en anderzijds het gedeelte buiten de wallen, waar volgens Loons recht werd geoordeeld en hetwelke de buiting werd genoemd. Dit omvatte: Tervant, Meelberg, Rijssel, Brelaar, Geenhout, Gestel en Paal.

De bewoners van Geenhout werkten al in 1639 mee aan de schans van Schuilebroek en maakten daarvan gebruik. Deze schans lag niet ver over de grens in Meldert (en werd dan ook opgenomen onder: Lummen-Meldert).

Het gehucht Paal bevatte reeds in de 15de eeuw een kapel en later een parochiekerk. In 1808 werd "de Buiting" een zelfstandige gemeente.

In de gemeente Paal zelf zijn minstens 4 schansen bekend:

1. Paelderschans

2. Brelaarschans

3. Oude Tervanter schans

4. Meelberg schans

Deze vier zijn terug te vinden op de oude militaire kaart Capitaine-Chanlaire (1797-1800).

Gezien er in Tervant sprake is van een 'Oude Schans' moet er ook wel een 'nieuwe' zijn geweest. Een eerste voorzichtige hypothese wordt geopperd voor deze 'Nieuwe Tervanter Schans'. Hiernaar worden verdere opzoekingen verricht.

verder was er: De Vest lijkt jonger te zijn. Dit wordt verder onderzocht. Op de Capitaine-Chanlairekaart (links) is deze vest niet vermeld.

De oudste Paalse schuttersgilden dateren ook uit de schansenperiode. Hun ontstaan had er zeker mee te maken (oefenen in wapengebruik, maar gezien er geen plaatselijke milities waren toegestaan, werd dit ingekleed in de folkloresfeer):

  • 1. St-Jan, Paalstraat, boogschuttersgilde: 1639 -> Paelderschans: opgericht in 1614
  • 2. St-Sebastiaan, Meelberg: 1647 -> Meelbergschans: opgericht in 1636
  • 3. St-Pieter, Tervant, boogschuttersgilde: 1649 -> Tervantseschans (oprichtingsdatum niet bekend)
  • 4. St-Joris, Brelaar, karabijngilde: allicht uit periode 1630-1650 -> Brelaarschans: opgericht 1614
  • (de drie andere gilden: St-Antonius, St-Lambertus en St-Ludovicus dateren uit vorige eeuw).