Koersel
In Koersel waren de inwoners in 1579 in de kerk gevlucht. Waalse en Duitse voetknechten in Spaanse dienst stapelden daarop mutsaards rond het gebouw en staken die op 11 januari in brand. Minstens 183 van de ca. 250 in de toren verschanste mannen vrouwen en kinderen kwamen daarbij om het leven. Het heeft vele decennia geduurd vooraleer het inwonersaantal van het gedecimeerde dorp op peil was. Het kan dan ook niet anders dat zo’n brutale uitmoording mee gespeeld heeft om defensieve alternatieven als schansen te zoeken.(Jozef Mertens, liber amicorum Theo Coun).
In Koersel waren er minstens drie grote schansen. Op 04.10.1634 werd toestemming gegeven tot het oprichten van een schans in Koersel. Het is mij nog niet duidelijk om welke schans dit juist zou gaan.
De mijngebouwen en de terril van Beringen liggen volledig en de aanpalende tuinwijk Beringen-Mijn voor het grootste gedeelte op Koersels grondgebied. De Vallei van de Zwarte Beek, gelegen in het oosten van Koersel, is Vlaanderens grootste natuurgebied. Dit natuurgebied is op Europees niveau bekend.
Op de Ferrariskaart van 1777 zien we duidelijk: links boven: de Stalse schans, links onder de Vurtense schans, rechts de Koerselse schans (centrum). Zijn zijn alle drie gesitueerd langs de buitenrand van de (groen ingekleurde) vallei van de Zwarte Beek.
De kleine omcirkeling betreft de oude pastorie die ook was omgracht (afb. 2).