Lochterschans

ALGEMEEN:

Straat: De Vreedestraat

Oppervlakte:

Waterbevoorrading: Schansvijvers - Dorperloop - ....

Oudste vermelding: 1629 - Oprichtingsjaar: ?

Terreinkenmerken: De schanssite is bebost en er zijn diverse vijvers op aangelegd.

Lambertcoördinaten: X: Y:

HISTORISCH:

Zou, volgens een octrooi, dateren uit 1624 (?). Op 07.03.1629 werd een octrooivernieuwing voor de Lochterschans opgesteld. De schans werd in 1637 (akte) vergroot om de gezinnen van het Vlasmaer ook ruimte te geven. (Vandermarliere p.12-13)

In zijn masterproef situeert Thomas Eerdekens de Lochterschans ten zuiden van De Vreedestraat. Hij vermeldt dat in 2002 werd door Archeologisch Projectbureau Aron BVBA een veldverkenning werd uitgevoerd. Ter plaatse is er zeker aan de oostelijke zijde nog enige vorm van gracht te herkennen. De morfologie van het terrein is echter grondig verstoord door de latere aanleg van een vijftal vijvers en een passerende Fluxus-leiding. Het kadasterplan vermeldt op deze percelen: Lochter Schans.

Een aantal tegenstrijdige lokaliseringen gaven aanleiding tot het vermoeden van een tweede schans op de Locht, hetzij anterieur, hetzij contemporeel. In de Centraal Archeologische Inventaris wordt een site ten oosten van de baan Hasselt-Eindhoven (vgnr. 700772) vermeld. Er werd hier, verspreid over drie akkers, een reeks muntvondsten gedaan, waarvan de oudste aanvangt vanaf de periode dat we de eerste schansen zien verschijnen [8 shilling Christian IV van Denemarken (1588-1648), Dukaat, Gustaaf II Adolf (1611-1632), Schelling Filips IV (1621-1665), 21 Heller, Bocholt (1670), 1 frank Napoleon I (1808), 25 cent Willem I, koning der Nederlanden (1824), 25 cent Willem I, koning der Nederlanden (1827), 2 centimes, Leopold II (1875, koper), 2 centimes, koper, 1 centime, koper, 50 centimes,1918, zink]. Daarnaast noemt de straat die naar deze velden loopt Borgveldstraat. Noch De Ferraris, noch de Atlas der Buurtwegen geven enige aanwijzing voor eventuele andere structuren of versterkingen op deze plaats. Ter plaatse ligt een veld dat gedeeltelijk een afwijkend reliëf vertoont. Verder onderzoek zal hier uitsluitsel moeten brengen.

In 1651 werd de schans leeg geplunderd door Lorreinse troepen.

TOPONYMIE: Lochter Schans, Schans Plat (kadaster)

SCHUTTERIJ: Klenetter ?

KARTOGRAFISCH: (Google+)

  • Uittreksels uit de kaartenatlas van de abdij van Sint-Truiden, 1697. Gezien de minimale eigendommen van Sint-Trudo in de regio is de omgeving slechts heel summier weergegeven met centraal de kerken van Eksel (links) en Wijchmaal (lager rechts)
  • Detail: uithoek links van tweede kaart van de abdij van St-Truiden met weergave van de schans van Locht en de kapel van Terlocht (St-Bernarduskapel).
  • Atlas De Ferraris, 1777: weergave van de schans van Locht (foto Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
  • Detail
  • Kaart: Atlas der Buurtwegen met situering van het schansterrein ten zuiden van het gehucht Locht.
  • Satellietbeeld: situering van de schans (gele cirkel) ten noorden van Hechtel, ten zuiden van Locht. Eksel ligt noord-oost.
  • Kaart: detail van het schansperceel in de Atlas der Buurtwegen. De aangrenzende Platte beek is duidelijk gemarkeerd. Andere grachten zijn verdwenen.
  • Satellietbeeld: detailweergave van de schanssite.
  • Atlas der buurtwegen en luchtfoto over elkaar.
  • Overname kadasterplan + en topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
  • Uittreksel uit het digitaal kadasterplan (2012). De Lochter Schans als weergegeven zou dan de percelen 485p, 485r en 485s beslaan hebben. De oostelijk aangrenzende percelen zijn benaamd: 'Schans Plat'.
  • 2016-2017: Voor de geel gekleurde percelen is er door de provincie een beheersopdracht gegeven aan Natuurpunt Hechtel-Eksel VZW.
Uittreksel uit de kaartenatlas van de Sint-Trudoabdij - 1697, met de kerken van Eksel (links) en Wijchmaal (lager rechts)
Digitaal kadaster 2012.

BIBLIOGRAFIE & INFO:

  • Algemene gegevens en plannen in samenwerking met M.Wouters, Ruimte & Erfgoed, afd. Limburg.
  • Vandermarliere Guido "De schansen in de jurisdictie van Exel (Eksel en Hechtel) en in Wijchmaal (onuitgegeven bundel PGRM): p. 12-14.
  • Vandermarliere G. (2000) "De troebele jaren 1621-1638 in de heerlijkheid van Exel-Hechtel", onuitgegeven studie.
  • Gerits J. (1990) "De Sint-Bernarduskapel van de Locht te Eksel", in: "Ons Heem" jg. 44,6: p.202-209.
  • R.Nijssen en R. Van Laere, kaart 227: Wichmael palen, Op grond van Sint-Trudo - Kaartenatlas van de abdij van Sint-Truiden - 1697, Abdij Stad en Regio VZW, Hasselt, 2011.
  • Bouwen door de eeuwen heen dl. 19n3, p.34.
  • Hansay A. (1923) Les ‘schansen’ dans le Limbourg, in: Bulletin de la Société Scientifique et Littéraire du Limbourg 27, p.14.
  • Pr. Robyns, aanteekeningen betreffende de geschiedenis van Exel, 't Daghet in den Oosten, 1904-XXste jaargang, 9de en 10de aflevering.
  • Flor Vanloffeld, Bloedsporen door Limburg, Rampzalige 17de eeuw, Heemkring Eisden, 1988.
  • Extra kaartmateriaal via Eric Royackers, waarvoor dank.